NOS Nieuws - Algemeen

De Syrische leider Ahmed al-Sharaa zegt dat zijn land "terug is op het wereldtoneel" in de eerste VN-speech door een Syrische president in ruim een halve eeuw. Maar uitdagingen blijven, waarschuwt hij ook.

"Syrië eist zijn rechtmatige plek weer op tussen de landen van de wereld", zei Sharaa in zijn toespraak bij de jaarlijkse Algemene Vergadering van de VN in New York. Hij sprak van een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van zijn land, "getiteld Vrede, welvaart en ontwikkeling".

Om dat te bewerkstelligen, riep Sharaa wel op ook de laatste sancties tegen Syrië op te heffen, die ooit werden ingesteld tegen het regime-Assad. "Bevrijd ons van die ketens." Hij bedankte de EU en landen als de VS, Turkije en Arabische naties voor de stappen die al zijn gezet.

Strijdkrachten van Sharaa wisten eind vorig jaar na een burgeroorlog van 14 jaar dictator Assad in betrekkelijk korte tijd te verdrijven. Internationaal werd er aanvankelijk wantrouwend op de machtswisseling gereageerd, omdat Sharaa ooit gelieerd was aan al-Qaida. Hijzelf zegt inmiddels respect te hebben voor (religieuze) minderheden in zijn land, al laait het geweld tussen bevolkingsgroepen soms nog op.

Uithaal naar Israël

Sharaa haalde in zijn toespraak uit naar buurland Israël, dat nog steeds met enige regelmaat aanvallen uitvoert op Syrië. "Dit staat haaks op de houding van de internationale gemeenschap. Het is een poging misbruik te maken van deze overgangsperiode en het gevaar bestaat dat er nieuwe conflicten ontstaan waarvan niemand weet hoe ze zullen aflopen."

Israël en Syrië zijn in gesprek over een einde aan de vijandelijkheden, maar Israël zegt dat de eigen veiligheid daarbij vooropstaat. Het land wil daarom het zuidwesten van Syrië demilitariseren en veiligheidsgaranties krijgen voor de druzen-minderheid in het land.

In de toespraak sprak Sharaa ook meteen zijn steun uit voor de bevolking van Gaza. "We wensen niemand toe wat Syrië heeft moeten doorstaan. Wij kennen de gruwelijkheden van oorlog en verwoesting."

Live uitgezonden

Sharaa vulde aan dat er in eigen land nog een zware taak op hem wacht. Hij wil daders verantwoordelijk houden voor het geweld van de afgelopen jaren. "Ik beloof dat iedereen met onschuldig Syrisch bloed aan de handen zal worden vervolgd."

De speech van Sharaa is een historisch moment voor Syrië, zegt Midden-Oostenkenner Fernande van Tets. "Sharaa riep voor de VN op tot vrede en welvaart en wil breken met het verschrikkelijke verleden van Syrië."

De Syrische leider heeft "een ongelooflijk jaar gehad", zegt Van Tets. "Een jaar geleden was hij nog de leider van een terroristische groepering. Er stond een prijs van tien miljoen dollar op zijn hoofd." Dat is totaal veranderd. "Een paar dagen geleden zat hij aan tafel met het voormalig hoofd van de CIA, David Petraeus, en die zei: ik ben een fan van jou. Als je kijkt hoe ver hij is gekomen, dat is echt ongelooflijk."

De speech van Sharaa was in verschillende Syrische steden live op grote videoschermen te zien, met soms vuurwerk na afloop. Het is een moment van trots voor de Syriërs, verzekert Van Tets. "Maar tegelijkertijd is het dagelijks leven voor mensen nog niet heel veel beter geworden."

Wel zijn er verkiezingen gepland en is er vrijheid van meningsuiting. "Je wordt niet meer opgepakt voor wat je zegt, je kunt niet meer verdwijnen in een verschrikkelijke martelgevangenis. Maar als het gaat om de stroomvoorziening of de prijs van brood, dat is nog niet echt beter geworden."

Oekraïne

De laatste keer dat een Syrische staatshoofd de VN toesprak was in 1967, toen de later afgezette president Atassi naar New York kwam. In de Assad-jaren die volgden, liet het land zich vertegenwoordigen door een minister.

Het bezoek aan de VS leverde Sharaa ook al concrete resultaten op. Oekraïne herstelt de diplomatieke banden met het land. Dat land had die verbroken na de Russische inval, omdat Assad een uitgesproken bondgenoot van de Russische president Poetin is. Sharaa had ook enkele topontmoetingen in de marge van de vergadering, met onder meer de Amerikaanse president Trump en president Macron uit Frankrijk.

Het was de bedoeling dat alle politieke partijen in de Tweede Kamer, voorafgaand aan het debat vandaag over de rellen in Den Haag, met een gezamenlijk statement zouden komen om het extreemrechtse geweld van afgelopen zaterdag te veroordelen. Maar het is niet gelukt om daar overeenstemming over te bereiken.

Het statement, waarin het geweld "met klem" wordt veroordeeld, is een initiatief van de ChristenUnie. Het had een duidelijk signaal moeten zijn van de hele politiek, van links tot rechts, om op te staan tegen aantasting van de democratie.

Maar GroenLinks-PvdA, D66, SP, Denk, Volt en de Partij voor de Dieren haakten op het laatste moment af. D66, waarvan het partijkantoor zaterdag werd aangevallen, wil niet op een pamflet staan met PVV en Forum voor Democratie. De uitlatingen van die partijen hebben juist bijgedragen aan de sfeer waarin het geweld kon plaatsvinden, vindt D66.

"Op deze manier, denken wij, werkt het vooral om wat Forum en PVV doen wit te wassen", aldus D66-Kamerlid Paternotte.

Paternotte noemt het initiatief van de ChristenUnie "supersympathiek", maar het is in zijn ogen niet geloofwaardig met de handtekeningen van de PVV en Forum eronder. De partij van Wilders roept aanhangers op om "terug te vechten tegen de overheid". En Forum suggereerde dinsdag nog in de Kamer dat de politie het geweld had uitgelokt in Den Haag.

SP-leider Dijk heeft soortgelijke redenen om zich niet aan te sluiten bij de gezamenlijke verklaring. Hij wil niet onder een manifest staan met "zowel de makers van de voedingsbodem voor deze problematiek, als de aanjagers ervan".

GL-PvdA noemt de verklaring "nu partijen als FVD en PVV eronder staan" ongeloofwaardig, staat in een statement. "Na jarenlang ophitsen en opzetten van groepen mensen, is het niet voldoende om extreemrechts politiek geweld te veroordelen. Dan moet er gestopt worden met het verspreiden van de ideeën die leiden tot het geweld."

'Gezamenlijk rechts-extremisme veroordelen'

ChristenUnie-leider Bikker zegt niet te willen kijken naar het feit dat niet de gehele Kamer het statement heeft ondertekend, omdat ze "optimistisch en hoopvol" wil zijn. "Je zou ook kunnen zeggen: dit is een krachtig statement en misschien volgen er nog meer. Dan is dat goed nieuws voor ons land."

Ze hoopt dat alle partijen tegen het einde van de dag zich alsnog hebben aangesloten bij het statement. "Want voor mij is de bottom line van deze dag dat we gezamenlijk rechts-extremisme veroordelen."

Bikker zegt verder te begrijpen dat de partijen die de verklaring niet hebben ondertekend lijnrecht tegenover de ideeën van bijvoorbeeld PVV of Forum staan. "Ik sta zelf ook geregeld bij de interruptiemicrofoon, omdat ik het echt ontzettend oneens ben met wat de heer Wilders of Baudet op dat moment zegt."

"Maar de basis van onze democratie is dat we meningsverschillen met elkaar uitspreken in de plenaire zaal, in plaats van op alle andere plekken die we afgelopen zaterdag hebben gezien. Daarom hoop ik dat de democratie zich vandaag verenigt en zegt: we staan pal voor onze Grondwet. Want demonstreren is een groot goed, maar dan altijd zonder geweld."

Debat live bij de NOS

Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de rellen. Het debat is vanaf 10.15 uur te volgen via de NOS-app, NOS.nl en NPO Politiek en Nieuws.

In de eerste helft van 2025 zijn er bijna 32.000 nieuwbouwwoningen bijgebouwd. Dit is het laagste aantal in een half jaar sinds 2018, komt naar voren uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Volgens Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom bij het CBS, heeft dat te maken met het aantal vergunningen: "In 2023 werden die veel minder afgegeven, en dat zie je met vertraging terug in deze cijfers."

Die vergunningen worden vaak niet afgegeven door een overbelast stroomnetwerk. Ook speelt mee dat veel bouwbedrijven zo'n groot personeelstekort hebben dat er te weinig mensen zijn om de huizen te bouwen.

Smalle beurs en starters

Wel nam het aandeel corporatiewoningen toe. Van de nieuwbouwwoningen waren er 9100 bestemd voor woningcorporaties. Dat zijn er 900 meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Het aandeel van corporatiewoningen is daarmee 29 procent.

Dat is een stijging ten opzichte van vorig jaar (toen het nog 25 procent was) en zelfs het hoogste percentage sinds het begin van de metingen in 2020. "Dat is positief, vooral voor mensen met een smalle beurs en starters. Het lijkt erop dat corporaties daar meer op hebben ingezet", zegt Van Mulligen.

Volgens hem hebben corporaties de afgelopen jaren ook last gehad van vergunningen en geldtekorten. Daardoor hebben ze de afgelopen jaren heel weinig bijgebouwd, maar dat lijkt nu weer wat bij te trekken.

Toch is het gewenste aantal nieuwbouwwoningen bestemd voor woningcorporaties nog niet in zicht. Het kabinet heeft daarover afspraken gemaakt met gemeenten en woningcorporaties. Het streven is dat er vanaf 2029 30.000 woningen per jaar gebouwd worden voor de sociale huur, zoals is vastgelegd in de Nationale prestatieafspraken.

Ook het gewenste totaal aantal nieuwbouwwoningen lijkt nog niet in zicht. De ambitie van het demissionaire kabinet is om vanaf 2027 jaarlijks 100.000 woningen toe te voegen. "Die woningen kunnen ook worden toegevoegd door het splitsen of transformeren van bestaande woningen, maar ook dan kom je niet echt in de buurt", zegt Van Mulligen.

Veel partijen hebben de wens voor meer woningen in hun verkiezingsprogramma's opgenomen.

Grote verschillen

Het aandeel corporatiewoningen in de nieuwbouw verschilt sterk per gemeente. In Woerden, Leiderdorp en Krimpen aan den IJssel waren alle nieuw gebouwde woningen in de eerste helft van dit jaar corporatiewoningen, terwijl in een stad als Utrecht het aandeel maar 5 procent was.

Sinds 2022 daalt het aantal nieuwbouwwoningen dat in de eerste helft van het jaar wordt opgeleverd, terwijl het aandeel corporatiewoningen juist stijgt. In 2023 was het nog 20 procent en nu dus bijna 30 procent.

Toch verwacht Van Mulligen dat er de komende tijd wel nieuwbouwwoningen bij zullen komen. "In 2024 werden er weer meer vergunningen verleend, maar dat zakte in 2025 weer in. Wil je echt meer woningen bouwen, zullen er toch echt meer vergunningen moeten worden uitgegeven."

Goedemorgen! De Tweede Kamer debatteert over de rellen in Haag, van afgelopen zaterdag en koning Willem-Alexander bezoekt Münster in Duitsland vanwege het 30-jarig jubileum van het Duits-Nederlandse legerkorps.

Eerst het weer: de meeste zon vandaag in het noorden. Verder naar het zuiden meer bewolking en in Limburg valt er regen. Het is 16 graden. In de regen in Limburg blijft het frisser.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De moeder van de door een agent doodgeschoten jongen in Capelle aan den IJssel doet aangifte van doodslag. "De moeder is kapot", zei haar advocaat Gerald Roethof in de talkshow Pauw & De Wit.

"Zijn moeder wil echt dat de onderste steen boven komt. Mocht de politie in deze situatie schieten? Daar gaat het haar om. En haar standpunt is: nee. Absoluut niet", aldus advocaat Roethof. "Ze wil er zeker van zijn dat er alles aan gedaan wordt, dat er gerechtigheid plaatsvindt."

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Grote zorgen in Japan, want daar gaan steeds meer diersoorten verloren. Op het kleine eilandje Iriomote wordt alles uit de kast gehaald om de laatste 100 wilde Iriomote-bergkatten te redden.

Mooie donderdag!

Een op de drie huishoudens kan overstromingsschade niet betalen, ook na vergoeding door de verzekering en compensatie, waarschuwt het Centraal Planbureau (CPB) in een rapport. Hoewel in Nederland de kans op een overstroming nog steeds klein is, neemt het risico toe door klimaatverandering - en daarmee ook de kosten voor overheden en verzekeraars.

Maar ook die van huishoudens dus, omdat niet alles door de verzekering wordt gedekt of door de overheid gecompenseerd. Die kosten, bijvoorbeeld omdat een verzekeraar de dagwaarde terugbetaalt en niet de nieuwwaarde, kunnen oplopen tot bedragen tussen de 12.000 en 65.000 euro. Niet iedereen kan dat zomaar betalen.

Gevolgen van klimaatverandering

Hoge rivierstanden, zeespiegelstijging en extreme lokale neerslag: alle drie zijn het gevolgen van klimaatverandering en alle drie leiden ze tot een verhoogde kans op overstromingen. Die kunnen leiden tot schade, en die is niet altijd te verzekeren.

Begin dit jaar sloeg een internationale verzekeraar alarm omdat natuurrampen in 2024 voor 270 miljard euro aan schade hadden veroorzaakt. Minder dan de helft van dat bedrag was verzekerd. Met het toenemende extreem weer door klimaatverandering zal verzekeren alleen maar duurder en lastiger worden. En dus leidt dat tot extra lasten voor overheden, verzekeraars en onvermijdelijk ook voor huishoudens.

Hogere premies

De grote vraag is: wie gaat dat betalen? De (lokale) overheid? Na een door valwind aangerichte ravage in Leersum sprong de Rijksoverheid niet financieel bij. De aandacht was al weer gevestigd op de overstromingen in Limburg, een paar weken later. (Media-)aandacht en omvang van een ramp spelen dus een rol bij compensatie, oordeelden onderzoekers.

Gaan alle verzekerden meebetalen via hogere premies? Dat is eigenlijk het systeem dat we nu hebben. Iedereen via belastingen of verhoogde premies laten bijdragen heeft maatschappelijke voordelen, zegt het CPB, en volgens onderzoek heeft dat ook de voorkeur van de meeste Nederlanders. Zo blijven verzekeringen in risicogebieden betaalbaar.

Maar het is geen vanzelfsprekendheid. Er zijn al landen waar regio's onverzekerbaar zijn verklaard. Ook herverzekeren wordt door de grotere schade in de toekomst lastiger. Herverzekeren houdt in dat verzekeraars zich weer bij andere verzekeraars verzekeren.

Geen keuze

Nog een nadeel: deze collectieve aanpak leidt ertoe dat individuele huishoudens minder redenen hebben om hun schade te beperken. Het CPB schrijft: "Door verzekeringspremies of hypotheekrentes naar risico te differentiëren, kunnen huishouden gestimuleerd worden maatregelen te nemen zoals een waterbestendige vloer, verhoogde elektrische installaties, drempels en dorpels." Ook oppert het CPB om wonen en bouwen in hoogrisicogebieden door prijsprikkels minder aantrekkelijk te maken.

Dat is dus ook een optie: de belasting of premie voor bewoners in een risicogebied verhogen. Enerzijds kun je stellen dat mensen kiezen om in een risicogebied te wonen en daar dus extra voor moeten betalen. Aan de andere kant kan je je afvragen of iedereen die keuze wel heeft.

Hoe zit het bijvoorbeeld met socialehuurwoningen, waarbij mensen vaak geen keuze hebben waar ze gaan wonen? Dat laatste bleek het geval in de wijk Pathmos in Enschede, waar bewoners een jaar na zware wateroverlast nog steeds hun woning niet in kunnen.

Windstoten en valwinden

Nu betaalt iedereen in Nederland mee, ongeacht het individuele risico. Tegemoetkomingen van de Rijksoverheid worden betaald vanuit de Wts, de Wet tegemoetkoming schade bij rampen, waaraan alle belastingbetalers bijdragen. En verzekeraars passen, voor zover het CPB weet, hun premies niet aan op postcode.

Maar zoals bovenstaande voorbeelden laten zien, leidt deze collectieve aanpak voor bewoners niet altijd tot de juiste aanpak. Er zijn nog steeds mensen in Enschede, Leersum en Valkenburg die hun huis niet in kunnen.

Ook vroegen onderzoekers vorig jaar om verduidelijking van die Wts: waarom valt waterschade er bijvoorbeeld wel onder en windschade niet? Terwijl in de toekomst windstoten en valwinden bij buien waarschijnlijk sterker worden door klimaatverandering.

En zoals het CPB constateert blijft er ook bij deze collectieve aanpak een mate van kwetsbaarheid, omdat niet alle schade vergoed wordt.

De biologische moeder van de door een agent doodgeschoten jongen in Capelle aan den IJssel doet aangifte van doodslag. "Ze is kapot", zei haar advocaat Gerald Roethof in de talkshow Pauw & De Wit.

De 15-jarige Jerryson werd zondag buiten bij een filiaal van McDonald's doodgeschoten, kort nadat hij en anderen iemand zouden hebben beroofd van een fatbike. Gisteren meldde het Openbaar Ministerie dat de jongen een "functionerend vuurwapen in de vorm van een omgebouwd gasalarmpistool" bij zich had. De politie heeft gemeld dat de verdachte meerdere keren was gewaarschuwd, maar niet luisterde en is weggerend.

De biologische moeder van de jongen woont op Curaçao, legt de advocaat uit in de talkshow. "Omdat ze heimwee had naar dat land is ze terugverhuisd, maar ze wilde haar oudste kinderen een betere toekomst geven door ze in Nederland te laten", zegt hij. Ook is bekend dat de jongen pleegouders in Nederland had.

"Zijn biologische moeder wil echt dat de onderste steen boven komt. Mocht de politie in deze situatie schieten? Daar gaat het haar om. En haar standpunt is: nee. Absoluut niet", aldus advocaat Roethof. "Ze wil er zeker van zijn dat er alles aan gedaan wordt, dat er gerechtigheid plaatsvindt."

Getuigen

Het was zondagmiddag druk bij het fastfoodrestaurant. De moeder vraagt getuigen om zich te melden en te vertellen wat ze hebben gezien. Ook wil ze dat een door haar in te schakelen patholoog het lichaam van haar gedode zoon gaat onderzoeken.

De Rijksrecherche doet onderzoek naar de feiten en omstandigheden van het schieten door de agent. "Controle is geen daad van vijandschap", antwoordde Roethof op de vraag of de moeder de onafhankelijkheid van dat onderzoek in twijfel trekt.

De hulp aan kinderen en jongeren in een pleeggezin schiet tekort. Het zicht op de ontwikkeling van sommigen is slecht door gebrek aan personeel en een gebrekkige samenwerking. Medewerkers doen hun best, maar stevig leiderschap ontbreekt.

Dat concluderen inspecties in twee verschillende rapporten over samenhangende sectoren. Bij de jeugdbescherming is vaker geconcludeerd dat het beter moet, en nu dus weer. Voor de pleegzorg is het de eerste keer dat die helemaal onder de loep is genomen.

Aanleiding is het pleegmeisje uit Vlaardingen, dat zwaargewond in het ziekenhuis belandde. Daar is veel misgegaan, concludeerde de inspectie een paar maanden geleden. Problemen die spelen in de hele sector, blijkt nu.

Over wie gaat het onderzoek?

Jaarlijks zitten zo'n 20.000 kinderen in een pleeggezin. Een begeleider van een pleegzorgorganisatie staat hen bij. De organisaties zijn onderzocht en er is gesproken met kinderen en (pleeg)ouders.

Vaak is de hulp aan kinderen in een pleeggezin verplicht door een rechter. Dan hebben ze met een jeugdbeschermer te maken. Daarom is ook de hulp onderzocht aan kinderen in de jeugdbescherming, zowel in pleeggezinnen als daarbuiten. Dat zijn er zo'n 30.000 per jaar.

Er is te weinig contact met kinderen die in een kwetsbare situatie zitten, zien de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid. Zo wordt een verplichte jaarlijkse controle op de veiligheid binnen een pleeggezin niet genoeg uitgevoerd.

Ook moet een kind meerdere keren per jaar een-op-een contact hebben met een pleegzorgbegeleider, maar dat gebeurt regelmatig helemaal niet. Een begeleider is daardoor afhankelijk van wat een pleegouder zegt en dat kan risico's opleveren.

Het beperkte contact komt voornamelijk door gebrek aan personeel en dus een hoge werkdruk. Een pleegzorgbegeleider heeft gemiddeld zo'n 20 kinderen onder zich. Maar dat aantal kan in uitzonderlijke gevallen oplopen tot meer dan 30.

"Door de hoge werkdruk stoppen mensen met het werk", zegt hoofdinspecteur Angela van der Putten. "Er moeten dan weer nieuwe pleegzorgbegeleiders komen, die ingewerkt moeten worden. Daarmee wordt de druk alleen maar groter."

Goede screening en matching

Positief is dat de screening van pleeggezinnen op orde is. Toen het pleegmeisje uit Vlaardingen in het ziekenhuis belandde, werden bij de nauwkeurigheid van de screening vraagtekens gezet. Ten onrechte, zo blijkt uit dit onderzoek.

Ook de matching tussen het kind en pleeggezin loopt goed. Het wordt wel steeds moeilijker kinderen onder te brengen door het oplopende tekort aan pleeggezinnen. Zo'n 900 kinderen wachten op een pleeggezin.

Niet alleen aan pleeggezinnen is een tekort, ook aan andere hulp. Zorg bij het verwerken van trauma's bijvoorbeeld. Soms moeten kinderen een jaar op passende hulp wachten, terwijl een rechter heeft geoordeeld dat het onmiddellijk nodig is.

Tot slot verloopt de samenwerking tussen organisaties niet goed. Bij een pleeggezin is vaak zowel een pleegzorgbegeleider als een jeugdbeschermer betrokken. Die werken vanuit andere organisaties, maar duidelijke afspraken ontbreken.

"Beide zorgverleners weten soms van elkaar niet wie wat doet", vervolgt hoofdinspecteur Van der Putten. "Dan bestaat het risico dat er helemaal geen zicht meer op het kind is."

Bijzondere samenloop

De problemen binnen de sector vallen de medewerkers niet aan te rekenen, benadrukken de inspecties. De medewerkers zijn betrokken bij de kinderen en werken hard om er het beste van te maken. Met succes, want alle ondervraagde pleegkinderen zeggen goed geholpen te worden door de pleegzorgbegeleider.

Wel zijn de bestuurders van de organisaties aan zet. De ruimte is er, volgens de inspecties, om pleegkinderen vaker een-op-een te spreken. Ook moeten incidenten beter bijgehouden worden, om ervan te leren.

Daarnaast moeten de organisaties meer aandacht hebben voor mentoren van pleegkinderen. Er wordt binnen de pleegzorg steeds meer ingezet op zo'n mentor, die gedurende langere tijd steun biedt aan een kind. Bestuurders moeten zorgen dat kinderen ervan afweten en dat er vanuit de organisatie naar wordt geluisterd.

Voor zowel de sector als de overheid is er dus werk aan de winkel, zo blijkt. Het kan op veel plekken beter. Toch verwachten de inspecties niet dat het snel weer zo mis kan gaan als bij het pleegmeisje uit Vlaardingen. "Dat was wel echt een hele bijzondere samenloop van omstandigheden", zegt hoofdinspecteur Van der Putten.

Betrokken organisaties erkennen dat de zorg aan kinderen in de pleegzorg en jeugdbescherming beter moet. "Jeugdzorgorganisaties zijn aan zet om in een ingewikkelde praktijk goede hulp te bieden", zegt Nicolien van den Berg, bestuurslid van branchevereniging Jeugdzorg Nederland. "We moeten grenzen stellen aan wat wel of niet haalbaar is. Dat zal soms pijn gaan doen."

Sinds het kritische inspectierapport over het pleegmeisje uit Vlaardingen zijn er al wel stappen gezet, benadrukt de branche. Van den Berg: "We zijn bijvoorbeeld bezig beter naar kinderen te luisteren, ook als er weinig tijd is. Ook werken we aan het beter vastleggen van gesprekken in de dossiers."

De luchthaven van de Deense stad Aalborg is ruim drie uur afgesloten geweest omdat er onbekende drones boven vlogen. Drie vluchten naar Aalborg moesten uitwijken naar andere luchthavens; twee uit Kopenhagen en een KLM-vlucht uit Amsterdam.

Het KLM-toestel is uitgeweken naar het vliegveld van Billund en de passagiers zijn met bussen naar Aalborg gebracht.

Om hoeveel drones het ging en waar ze vandaan kwamen is niet bekend. De Deense politie zei vannacht dat de drones met verlichting aan in de buurt van het vliegveld zijn gezien. Volgens Denemarken zijn passagiers niet in gevaar geweest. Maar "zolang er nog drones vliegen boven de luchthaven, stijgen er geen vliegtuigen op".

Naast Aalborg kreeg de Deense politie ook meldingen van drones boven Esbjerg, Sønderborg en de vliegbasis Skrydstrup. Volgens de politie was het niet mogelijk om de drones uit de lucht te halen, omdat ze lange tijd boven een groot gebied vlogen.

Een ooggetuigen filmde een licht boven de luchthaven van Aalborg:

Het is de tweede keer deze week dat Denemarken een luchthaven sluit vanwege drones. Maandag was het vliegveld van de hoofdstad Kopenhagen urenlang afgesloten, nadat er meerdere drones waren gezien in de omgeving.

Enkele uren later ging in Noorwegen ook de luchthaven van Oslo dicht vanwege drones. De Deense premier Frederiksen zei later dat ze het als "een aanval" en "een aanslag" op de luchthaven beschouwde. "Dit is de ernstigste aanval op de Deense kritieke infrastructuur tot nu toe."

Russische betrokkenheid

De Europese Commissie zei Russische betrokkenheid te vermoeden. Eerder deze maand werden boven Polen een aantal Russische drones neergehaald door vliegtuigen van de NAVO. Boven Estland vlogen vorige week enkele minuten Russische straaljagers.

De NAVO ziet "een patroon van toenemend onverantwoordelijk gedrag" van Rusland, zei het bondgenootschap in een verklaring na de schending van het luchtruim, en houdt het land daarvoor verantwoordelijk. De NAVO wijst op het risico van escalatie, van misrekening en het in gevaar brengen van levens en zegt dat dit moet stoppen.

"De aanvallen waren ofwel opzet ofwel regelrechte incompetentie", zei secreteris-generaal Rutte. "De NAVO zal zijn capaciteit uitbreiden en zijn verdediging versterken, onder meer met doeltreffende luchtverdediging."

In Colombia zijn 23 mijnwerkers bevrijd, na 43 uur in een ingestorte goudmijn vast te hebben gezeten. Ze werden door familieleden met applaus ontvangen toen ze op eigen kracht naar buiten kwamen.

Maandag was de hoofdingang van de La Reliquia-mijn in Antioquia in het noordwesten van Colombia ingestort. Daardoor kwamen de mijnwerkers vast te zitten in de mijn. Tijdens de reddingsoperatie konden ze van voedsel, water en ventilatie worden voorzien.

Over de gezondheidstoestand van de bevrijde mijnwerkers is niets bekendgemaakt.

Een bezoeker van een tuincentrum in Roosendaal heeft dinsdagmiddag in een emmer geplast toen ze geen gebruik kon maken van het toilet. De vrouw pakte de emmer bij de kassa, plaste erin en goot de inhoud daarna over de grond. Omroep Brabant heeft beelden van het incident gedeeld.

Eigenaar Hendrik-Jan Verheijen is furieus. De vrouw vroeg hem of ze gebruik kon maken van de wc, maar die was verstopt en dus niet toegankelijk. "Dan ga ik wel ergens anders zitten", zou de klant tegen hem hebben gezegd, waarna ze de emmer pakte en haar behoefte deed. "Ik kan het nog steeds niet geloven", zegt de eigenaar bij de regionale omroep.

Frustratie

De Toiletalliantie, een belangenorganisatie die zich inzet voor meer openbare toiletten, herkent de frustratie van de vrouw. "We krijgen heel regelmatig dit soort meldingen", vertelde een woordvoerder. "Toiletten zijn vaak niet beschikbaar." Dat er met urine wordt gegooid, is volgens de organisatie wel zeldzaam.

De Toiletalliantie houdt een ranglijst bij van gemeenten op basis van toiletvriendelijkheid. Roosendaal scoort relatief goed, wat een verbetering is ten opzichte van eerdere jaren. De gemeente stond ooit onderaan de lijst, maar heeft flink geïnvesteerd in openbare toiletten, aldus de woordvoerder.

Een verstandelijk beperkte man van 24 is in Amsterdam bedreigd, mishandeld, beroofd en urenlang vastgehouden door twee jongens, meldt de politie. Dat gebeurde in de nacht van maandag op dinsdag.

De man werd met messen bedreigd in een park in het stadsdeel Nieuw-West. De daders eisten zijn ID-kaart, telefoon en pincode. Hij werd vervolgens gedwongen om de opnamelimiet op zijn bankrekening te verhogen.

Het slachtoffer werd zo ernstig mishandeld dat hij gewond raakte. Om wat voor verwondingen het gaat, is niet duidelijk. Het slachtoffer werd daarna gedwongen om tussen stenen bij een skatepark te blijven liggen. Daar werd hij vastgehouden tot het licht werd.

Mogelijke getuige

Volgens de politie hoorde het slachtoffer op enig moment dat er een man langsliep die de verdachten vraagt wat ze daar aan het doen zijn. De jongens zouden hem hebben afgewimpeld, waarna hij doorliep. De politie hoopt deze getuige te kunnen spreken.

De verdachten zijn ongeveer 17 jaar oud. Een van hen heeft een lichte huidskleur en heeft krullend haar, een snor en mager postuur. De ander is licht getint. Beide zijn tussen de 1,80 en 1,85 meter lang. Ze droegen zwarte kleding en zouden Arabisch met elkaar hebben gesproken.

Vijf jongeren zijn veroordeeld voor een dodelijke steekpartij op 22 december 2023, waarbij de 15-jarige Syrische vluchteling Ahmed om het leven kwam. Hij werd samen met een 14-jarige vriend, eveneens uit Syrië, aangevallen door de groep jongeren in Enschede.

Ahmed overleed op straat. Zijn vriend raakte ernstig gewond en moest worden geopereerd. De rechtbank spreekt van een "zinloze en excessieve geweldsuitspatting." RTV Oost schrijft over de zaak.

De zwaarste straf van 16 jaar cel werd opgelegd aan een 22-jarige man. Hij wordt door de rechtbank gezien als een van drie daders die hebben gestoken. Een 21-jarige medeverdachte kreeg 10 jaar cel en tbs. De rechtbank benadrukte dat hij al meerdere keren met justitie in aanraking was geweest vanwege geweldsmisdrijven.

De derde verdachte die stak, een minderjarige, kreeg 17 maanden jeugddetentie, waarvan 6 maanden voorwaardelijk. Twee andere verdachten werden veroordeeld voor openlijke geweldpleging.

Informatie gewist

De vijf veroordeelden zouden deel uitmaken van de zogenoemde Noorderhagengroep, een groep hangjongeren die volgens de regionale omroep al langer onrust veroorzaakte in Enschede en verdacht wordt van onder andere drugshandel, illegale prostitutie en wapenbezit.

De rechtbank wees erop dat de veroordeelden er veel aan hebben gedaan om zichzelf en elkaar te beschermen. Zo gaf niemand informatie over wat er gebeurde, werd informatie op telefoons gewist en zijn messen nooit gevonden. "Dat de vele vragen die er leven onbeantwoord blijven, maakt het voor de nabestaanden nog moeilijker", schrijft de rechtbank.

Na jarenlang geruzie en juridische geschillen koopt de gemeente Amsterdam het ADM-terrein terug. De gemeente betaalt 165 miljoen euro voor de voormalige werf in het Westelijk Havengebied.

Het gaat om een gebied van 66 hectare grond en water, waar de gemeente na vijftig jaar weer eigenaar van wordt, schrijft persbureau ANP. Amsterdam spreekt in een verklaring van een "historische deal".

Volgens de gemeente biedt het ADM-terrein ruimte voor bedrijven die nu ergens anders in het havengebied zijn gevestigd. "Door het verhuizen van deze bedrijven ontstaat er ruimte voor woningbouw."

Conflict over water

De voormalige werf van de Amsterdamsche Droogdok Maatschappij werd tussen 1997 en 2019 gekraakt en kwam in 2021 in handen van het bedrijf van ondernemer Wim Beelen. Volgens de lokale omroep AT5 kocht hij het destijds voor 86 miljoen euro en wilde hij er een scheepswerf voor superjachten bouwen.

Sinds de aankoop stond Beelen meermaals tegenover de gemeente in de rechtbank. Zo was er een juridisch conflict over het gebruik van het water dat bij het terrein hoort. Het Amsterdamse Havenbedrijf, waarvan de gemeente de enige aandeelhouder is, gebruikte het jarenlang als ligplaats voor tankers met gevaarlijke stoffen en een aantal duwbakken.

De ruzie escaleerde begin dit jaar, nadat Beelen ambtenaren met naam en toenaam op sociale media had veroordeeld. Dat noemden burgemeester en wethouders onacceptabel, waarna de gemeente bemiddelingsgesprekken stopte.

'Uitkomst voor iedereen positief'

Ondertussen werd dus toch dooronderhandeld over de koop van het terrein. Onderdeel van de deal is dat alle juridische geschillen tussen het bedrijf van Beelen, de gemeente en het Amsterdamse Havenbedrijf worden beëindigd.

Ook krijgt Beelen "tegen marktconforme voorwaarden" op het ADM-terrein een perceel van maximaal 3 hectare voor een scheepswerf met een dok voor jachten. "We hebben vier jaar lang keihard gewerkt, soms lijnrecht tegenover elkaar, maar de uitkomst is voor iedereen positief", schrijft Beelen.

Wethouder Hester van Buren is ook blij met de aankoop: "Nu het terrein weer onderdeel is van de gemeente Amsterdam kunnen we het gebruiken om de ingewikkelde puzzel in het havengebied verder te leggen en kunnen we op andere plekken de nieuwe huizen bouwen die hard nodig zijn."

Er is afgelopen zaterdag sprake geweest van rechtsextremistisch geweld en de politiek moet niet om dat woord heen draaien, zegt het hoofd van de inlichtingendienst AIVD, Erik Akerboom. "We moeten allemaal in de spiegel kijken, ook de politiek."

Bij een uitleg over de rellen van zaterdag aan de Tweede Kamer door de AIVD, de NCTV en de Nationale Politie bleek dat deze veiligheidsorganisaties zich grote zorgen maken. Eerder waarschuwden zij al voor de effecten van het woordgebruik en oproepen van bepaalde "charismatische" politici. Die waarschuwing herhaalden zij, zonder namen te noemen.

Het geweld dat bij de anti-asielzoekersdemonstratie werd gebruikt, de aanval op het D66-kantoor en het Binnenhof, de Hitlergroet die sommige demonstranten brachten en de gevechten met de politie staan voor bepaalde ontwikkelingen in de samenleving en zijn rechtsextremistisch te noemen, zegt Akerboom. Hij spreekt van mensen die zich soms om duidelijke redenen zorgen maken.

Cocktail van groepen

"Daardoor melden zich ook gewelddadigen bij demonstraties", zei hij. "Aan dat geweld moet een kwalificatie gegeven worden, want dan kun je het ook oplossen." Onder de huidige omstandigheden kan hij "niet uitsluiten dat het in de toekomst weer kan gebeuren".

De drie veiligheidsmensen spraken van een cocktail van groepen die bij elkaar samenkwamen. Van een harde kern van extremisten, tot voetbalhooligans, tot gefrustreerde en boze mensen.

Er was ook een groep rechtsextremisten bij die bekend is bij de AIVD. Die willen zich graag mengen in geaccepteerde demonstraties en zo mensen meeslepen, legden zij uit. In combinatie met hooligans leidde dat in Nederland in de coronaperiode en ook bij demonstraties in het buitenland al eerder tot geweld.

Akerboom: "95 procent van de demonstraties verloopt normaal. Dit was extremistisch geweld. Dat is niet normaal. We moeten dat ook niet normaal gaan vinden, want demonstraties zijn heel belangrijk."

Ook plaatsvervangend korpschef van de Nationale Politie Wilbert Paulissen zei dat tijdens de demonstratie duidelijk werd dat een bepaalde groep uit was op geweld. "We zagen al snel dat er een groep was die op één ding uit was: een confrontatie met de politie. Als ze daarop uit zijn, komt die er ook."

Op dit moment worden alle beelden bekeken, ook van de politie zelf, om erachter te komen wie de aanjagers en echte plegers van het geweld waren. Dat is een tijdrovende taak, zei hij. Je kunt mensen niet alleen veroordelen op hun aanwezigheid bij geweldplegingen. Per individu moet hun aandeel bewezen worden.

Gerucht aanwezigheid Antifa

Voorafgaand aan de anti-asieldemonstratie ging op sociale media het gerucht dat Antifa de demonstratie van organisator 'Els Rechts', zoals zij zich noemt, wilde verstoren. En achteraf werd beweerd dat daardoor de hele zaak uit de hand is gelopen. Antifa is een verzameling extreemlinkse actiegroepen die door veiligheidsdiensten meer als een beweging dan als één organisatie worden beschouwd.

Op de vraag van Kamerleden wat er waar was van dit gerucht, zei Akerboom dat de AIVD geen aanwijzingen heeft dat mensen van Antifa aanwezig waren. Het gerucht, dat in de wereld zou zijn gebracht door een nepsite, had mogelijk wel tot gevolg dat er meer mensen op de demonstratie afkwamen en dat het hun 'actiebereidheid' heeft vergroot.

In een reconstructie van EW Magazine wordt ook de arrestatie van een asielzoeker vanwege de moord op de 17-jarige Lisa genoemd. Die gebeurtenis gaf voor bepaalde groepen de doorslag om zaterdag naar het Malieveld te komen.

Te star geweest

Eerder vandaag ging het over het advies van terrorismebestrijder NCTV aan het kabinet om de rellen zo snel mogelijk expliciet rechts-extremistisch te noemen omdat er "leden van rechts-extremistische groeperingen" bij de betoging aanwezig waren. Doen alsof dat normaal is wakkert het geweld alleen maar aan, waarschuwde de NCTV.

De nieuwe demissionaire minister van Justitie Van Oosten heeft dat advies in eerste instantie naast zich neergelegd. Pas gisteravond gebruikte hij de woorden "extreemrechtse relschoppers". En over de personen die zaterdag de Hitlergroet brachten en leuzen over Joden en asielzoekers riepen zei hij: "Dat vind ik nazistisch, dat vind ik antisemitisch en dus verwerpelijk en afschuwelijk."

Van Oosten gaf toe dat dat een verkeerde inschatting was. Hij wilde geen oordeel vellen over demonstranten in het algemeen omdat dat invloed kan hebben op individuele strafzaken, verklaarde hij.

Negatieve publiciteit over een dader kan resulteren in een lagere straf, omdat de rechter een publieke veroordeling als een soort straf mee kan wegen. "Maar ik ben daar te star in geweest."

Debat live bij de NOS

Morgen debatteert de Tweede Kamer over de rellen. Het debat is vanaf 10.15 uur te volgen via de NOS-app, NOS.nl en NPO Politiek en Nieuws.

In Hoofddorp zijn in totaal zeven mensen aangehouden bij demonstraties rondom een asielzoekerscentrum. Het was de rest van de avond onrustig in de wijk rond het asielzoekerscentrum, meldt een woordvoerder van de politie.

Rond 23.00 uur was het volgens de woordvoerder wat rustiger geworden. De politie blijft nog wel aanwezig in de wijk.

Eerder op de avond was er bij het azc een koranverbranding. Daar kwamen ook tegendemonstranten op af die met vuurwerk, stenen en verkeersborden gooiden naar de betogers tegen het azc en de politie.

De mobiele eenheid heeft charges uitgevoerd met honden en pakte voorafgaand aan de koranverbranding iemand op die bevelen van de politie niet opvolgde.

De andere arrestanten werden na de koranverbranding opgepakt. De meesten voor het verstoren van de openbare orde in de wijk rond het asielzoekerscentrum.

De demonstranten waren naar het azc gekomen voor een koranverbranding door Pegida-voorman Edwin Wagensveld.

Aanvankelijk had de gemeente de actie verboden, maar in een door Wagensveld aangespannen kort geding oordeelde de rechtbank dat de verbranding onder strikte voorwaarden toch mocht doorgaan.

Zo moest het boek in het zand liggen en moesten er een brandblusser en branddeken aanwezig zijn om direct te kunnen ingrijpen.

Gevlucht

Volgens NH zocht een kleine groep van de tegendemonstranten de confrontatie met de politie. Er werd gegooid met brandend vuurwerk, glaswerk en stenen.

Beelden van voor en na de koranverbranding, toen tegendemonstranten de confrontatie met de politie opzochten:

Wagensveld en een andere initiatiefnemer van de koranverbranding vluchtten volgens NH na zo'n twaalf minuten een politiebureau binnen.

De politie heeft niets aangetroffen in een kantoor van het UWV in Heerlen na een bommelding vanmiddag. De politie spreekt van een valse melding. Het centrum van Heerlen is de hele middag en aan het begin van de avond deels ontruimd geweest. Het kantoor is weer vrijgegeven.

Panden rondom het gebouw zijn uit voorzorg ontruimd. Zo'n honderd mensen zijn in Parkstad Limburg Theater opgevangen. Ook het station werd ontruimd en het treinverkeer van en naar de stad werd stilgelegd. Rond 20.30 uur zijn de treinen weer gaan rijden.

Bij de politie kwam iets voor 13.00 uur een melding binnen van een mogelijk explosief in het kantoor. Daarop werd het Team Explosieven Veiligheid opgeroepen om onderzoek te doen. Daarbij is gebruik gemaakt van drones en explosievenhonden.

Pas aan het begin van de avond kon het team het gebouw binnen, omdat de omgeving eerst moest worden veiliggesteld. Vrij snel daarna werd geconstateerd dat het om een valse melding ging.

"Met steun van de Europese Unie is Oekraïne in staat om zijn oorspronkelijke gebieden terug te winnen. (.....) Waarom niet?". Donald Trump liet zich gisteravond opvallend positief uit over Oekraïne. In een post op Truth Social stelde hij dat het land met hulp van de EU en de NAVO alle door Rusland bezette gebieden kan terugveroveren.

Rusland, zo zegt hij, lijdt economisch onder de oorlog. Daarbij had een échte grootmacht de oorlog in zijn ogen al lang gewonnen. "Rusland is een papieren tijger." Iets wat Kremlinwoordvoerder Peskov vanmorgen graag wilde rechtzetten: "Rusland is een beer."

Het is de zoveelste keer dat de Amerikaanse president van gedachten verandert. Dit keer gebeurde het na een ontmoeting met president Zelensky bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

Eerder zei Trump na zijn ontmoeting met de Russische president Poetin in Alaska nog precies het tegenovergestelde. Toen stelde hij juist dat Zelensky bereid moet zijn om gebied op te geven, zelfs regio's die op dit moment nog niet bezet zijn door Rusland.

Bekijk hier hoe Donald Trump over Oekraïne van gedachten veranderde:

En nu lijkt Trump zijn kaarten dus toch weer op Oekraïne te zetten. Maar of Oekraïense troepen binnenkort daadwerkelijk grondgebied heroveren, is maar zeer de vraag.

"Er is nu geen reden om aan te nemen dat dat eraan komt", zegt Erik Stijnman van Instituut Clingendael. "Dit is een uitputtingsoorlog en op dit moment is Oekraïne vooral bezig met tijdrekken. Het doel is de eigen verliezen zo veel mogelijk te minimaliseren en tegelijkertijd de kosten voor Rusland zo hoog mogelijk te houden."

Wat wél een verschil kan maken, is meer concrete Amerikaanse steun. "Waar Oekraïne echt behoefte aan heeft zijn veiligheidsgaranties, maar daar waagt Trump zich nog niet aan."

Ook dringen Europese leiders al langer aan op nieuwe Amerikaanse sancties. Die zouden de Russische economie hard kunnen raken en zo de druk op het Kremlin verhogen. Daarover zei Trump alleen dat "een ronde van zware sancties" een einde zou kunnen maken aan de oorlog. Maar of hij ook bereid is om die op te leggen, liet hij in het midden.

Drukmiddel op Europa

"Ik zie dit vooral als extra drukmiddel op Europa", zegt Julia Soldatiuk-Westerveld, onderzoeker bij Instituut Clingendael. "Donald Trump gebruikt uitspraken over Oekraïne vooral om andere doelen te bereiken. Ook nu legt hij de verantwoordelijkheid weer terug bij Europa en de NAVO."

Het is een strategie die volgens haar eerder ook al tot successen heeft geleid. Zo besloten meerdere Europese landen dit jaar tot de oprichting van de 'coalition of the willing' na de dramatisch verlopen ontmoeting tussen Trump en president Zelensky. En na de ontmoeting tussen Trump en Poetin in Alaska toonden Europese leiders zich bereid tot het geven van veiligheidsgaranties.

Ook nu spelen voordelen voor de Verenigde Staten een belangrijke rol. "NAVO-landen kopen de wapens die ze aan Oekraïne geven in de Verenigde Staten. Meer steun van de Europese Unie is dus ook goed voor de VS."

Weinig indruk

Op straat in Oekraïne lijken de woorden van Trump maar weinig indruk te maken. "Trump zegt maar wat", zegt Iryna in Kyiv tegen persbureau Reuters. Zij denkt dat zijn woorden voor het verloop van de oorlog geen verschil zullen maken.

"Hij zegt het ene en hij doet het andere, daar kun je toch niet op bouwen." Toch ziet Nina, die uit Zaporizja naar Kyiv moest vluchten, het positiever in: "Als Trump Oekraïne helpt dan winnen we sneller, dat is zeker. Maar overwinnen zullen we sowieso."

De Gouden Griffel, de belangrijkste literatuurprijs voor kinderboeken, gaat dit jaar naar het boek De wonderverteller van Lida Dijkstra. Dat is bekendgemaakt in het NOS Jeugdjournaal. De jeugdroman gaat over de reizen van de Venetiaanse ontdekkingsreiziger Marco Polo.

Het verhaal speelt zich af in 1298, als Marco Polo gevangen zit in Genua. Hij vertelt een jonge schoonmaakster over de wonderlijke plekken en fabelachtige dieren die hij tijdens zijn wereldreis heeft gezien. Door de grootse verhalen gaat de schoonmaakster voor het eerst twijfelen aan haar eigen kleine bestaan.

"Beroemde verhalen een nieuw leven meegeven. Dat is de kracht van Lida Dijkstra", schrijft de jury van de Gouden Griffel. "De wonderverteller is meeslepend in het avontuur én hartverwarmend in de karakters die worden beschreven."

Eerder deze maand won het boek ook al de Jonge Beckmanprijs, voor het beste historische jeugdboek volgens kinderen. Het is voor het eerst dat Lida Dijkstra een Gouden Griffel wint.

"Ik weet niet wat me overkomt", zegt Dijkstra kort na de bekendmaking tegen het NOS Jeugdjournaal. "Ik ben zo ongelofelijk gelukkig en ook een beetje bibberig in de knieën. Als schrijver hoop je er natuurlijk altijd op, maar dit is onbeschrijfelijk geweldig."

Gouden Penseel

Het Gouden Penseel, de prijs voor het mooist geïllustreerde kinderboek, is dit jaar voor Natascha Stenvert. Zij illustreerde het boek Een ongelofelijk grote, ongelofelijk gevaarlijke leguaan dat geschreven is door Pim Lammers.

"Het is geweldig dat ik deze prijs heb gewonnen met een boek waar ik zoveel gekkigheid in heb uitgehaald", zegt Stenvert. Het prentenboek vertelt het verhaal van een jongen die voor een schoolopdracht verzint dat hij thuis een heleboel huisdieren heeft, waaronder een grote, gevaarlijke leguaan.

Volgens de Griffeljury toont Stenvert haar meesterschap in de emoties die ze weet over te brengen op de lezer. "Maar ook in de afwisseling van opzettelijke eenvoud van de "kindertekeningen" en gedetailleerde illustraties die het verhaal vertellen. Het onophoudelijke ritme en de technische rijkdom van de beelden nemen ons mee naar een wereld waar woorden en beelden op elkaar reageren."

De winnaars van de Gouden Griffel en het Gouden Penseel zijn bekendgemaakt in aanloop naar de Kinderboekenweek die volgende week begint. De prijzen worden vrijdag uitgereikt op het Kinderboekenbal. Aan beide prijzen is een geldbedrag van 10.000 euro verbonden.

De WK wielrennen is in volle gang in fietsland Rwanda. Het toernooi is omstreden vanwege mensenrechtenschendingen, maar motiveert tegelijkertijd jonge Rwandese talenten om het ook internationaal te gaan maken.

"Go, go, go", roept ploegbaas Pascal Ndizeye vanuit zijn auto. Terwijl in hoofdstad Kigali de WK wielrennen gehouden worden, traint een Rwandees vrouwenteam twee uur rijden verderop op het platteland hard door.

Zes vrouwen in wielerkleding zoeven voor de ploegbaas uit, heuvel op, heuvel af, langs koffie- en rijstvelden. Ndizeye is overtuigd. "Dit zijn de toekomstige kampioenen, de nieuwe generatie die je straks op WK's ziet rijden."

Veel talent

Ndizeye heeft ervaring, hij is ploegbaas van de Rwandese profclub Java-Inovotec. Vijf van zijn mannelijke renners doen dit WK mee met het nationale team van Rwanda. "Maar ik wil me meer op vrouwelijke wielersport gaan richten. Er is veel talent. Bovendien hoeven die het leger niet in, daarom komt er geen plotseling gat in hun ontwikkeling."

Het talent vond hij in zijn geboortedorp Ngarama, ten noorden van Kigali, de hoofdstad waar de ingenieur een bedrijf runt dat goed loopt, mede door overheidscontracten. Hij wil iets teruggeven aan zijn gemeenschap, en heeft een liefde voor wielrennen.

"Fietsen hoort bij het leven hier", vertelt hij terwijl zijn auto de ene na de andere fietstaxi passeert. "Ieder jaar hebben we ook onze eigen koers, de Tour du Rwanda."

Het Rwandese vrouwenteam van Pascal Ndizeye:

Toch wordt er van de huidige Rwandese renners weinig verwacht dit WK. Al jarenlang rommelt het in de Rwandese wielerbond. Er zijn beschuldigingen van corruptie en zelfs misbruik van vrouwelijke wielrensters. "Het leidde tot wisselingen in het management en zorgde niet voor een stabiele organisatie, gericht op het ontwikkelen en steunen van talent", zegt de Amerikaanse Kimberley Coats, die lange tijd een wielerprogramma in Rwanda runde. "De renners zijn de dupe: we hebben een verloren Rwandese generatie."

Ploegbaas Ndizeye wil dat weer opbouwen. "De tijd voor Afrika is aangebroken. Kijk naar Biniam Girmay uit Eritrea die de groene trui won in de Tour de France. En dat we nu hier de WK hebben betekent dat ze ons internationaal serieus nemen. Dit is de tijd om Afrikaans talent naar voren te duwen."

Hoop

Zijn grootste talenten in dit team zijn Donata Akimana van 16 en Denise Irakoze van 20. Twee verlegen jonge vrouwen die onder moeilijke omstandigheden opgroeien. Akimana's moeder stierf een paar jaar geleden en haar vader liet haar in de steek. Irakoze's ouders zijn boer, maar er is vaak te weinig te eten.

De WK geeft hun hoop. "We gaan kijken in Kigali naar onze grote broers en zussen", zegt Irakoze. "We willen net zo leren klimmen en dalen als zij."

Omstreden toernooi

Ondanks de inspiratie die het deze jonge renners geeft, is de WK omstreden. Rwanda wordt beschuldigd van grove mensenrechtenschendingen in het land en van een inval in buurland Democratische Republiek Congo. Bovendien is dit geen WK van het Rwandese volk, zegt mensenrechtenexpert Mohammed Keita van de Human Rights Foundation in New York.

"Rwanda steekt er veel geld in en hoopt dat er in de toekomst ook geld uitkomt omdat mensen Rwanda nu zien op de tv, en er wellicht naartoe gaan als toerist of investeerder. Maar dat geld vloeit terug naar de elite. Nog steeds leeft een groot deel van het land in armoede."

In het huisje van Irakoze hangen glimmende medailles op een muur gemaakt van modder. Het huis is op wat houten bankjes na zo goed als leeg. Haar gezin heeft bijna niets. "We moeten meer gaan winnen", zegt Irakoze terwijl ze een medaille van de muur haalt." Want prijzen en dan vooral het prijzengeld, kan hun leven veranderen.

"Hou hen in de gaten", zegt ploegbaas Ndizeye. Ooit zie je meer Afrikaanse vrouwen in Le Tour de France Femmes. Daarvoor gaan we alles geven."

In deze video meer over hoe Rwanda het WK wielrennen gebruikt om zijn imago op te poetsen:

Zeker twintig mensen zijn gewond geraakt bij een drone-aanval op de Israëlische badplaats Eilat. Twee van hen liggen zwaargewond in het ziekenhuis. De Houthi-rebellen in Jemen hebben de aanval opgeëist.

Op niet-geverifieerde beelden op sociale media is te zien dat de met explosieven geladen drone in een winkelgebied terechtkwam. De meeste mensen raakten gewond door granaatscherven.

Volgens de Israëlische luchtmacht slaagde het luchtverdedigingssysteem Iron Dome er niet in de drone uit de lucht te schieten. Er is een onderzoek gestart naar waarom dat niet lukte.

De Houthi's, die grote delen van Jemen in handen hebben, steunen de Palestijnen en voeren sinds de oorlog in Gaza aanvallen uit op Israël.