NOS Nieuws - Algemeen

De Haagse zanger, cabaretier en schrijver Harrie Jekkers stopt volgend jaar juli met optreden. De 74-jarige Jekkers, onder meer bekend van de hit O, o, Den Haag, zegt op zijn hoogtepunt te willen stoppen. Zijn laatste optreden is op 12 juli in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.

Jekkers richtte in 1978 de popgroep Klein Orkest op. De band groeide uit tot een van de bekendste Nederpop-groepen, mede dankzij de hit Over de muur. In 1985 werd de groep opgeheven, waarna Jekkers zich meer ging richten op cabaret.

Eerder al, in 1982 had Jekkers solo een grote hit gescoord met O, o, Den Haag. Dat deed hij onder de naam Harry Klorkestein, een anagram van Klein Orkest.

Jekkers viel meermaals in de prijzen in zijn carrière. Zo won zijn lied Terug bij af in 1991 de Annie M.G. Schmidt-prijs voor het beste theaterlied. Voor de voorstelling Met een goudvis naar zee uit 1993 ontving de komiek de Nationale Cabaretprijs.

Lange sabbatical

De Haagse komiek nam eerder al een pauze van bijna vijftien jaar van het theater. Dat was tussen 2001 en 2015. Daarna verscheen hij weer op het podium, eerst met vriend Jeroen van Merwijk, later solo. Ook was er een comebacktournee met Klein Orkest.

Sinds 2018 speelt Jekkers bovendien vrijwel iedere zondagmiddag in de Koninklijke Schouwburg. Dat is volgend jaar zomer echter definitief voorbij, zegt zijn management in een persverklaring. "Zeven jaar en 150 strak uitverkochte voorstellingen verder, neemt hij dan toch afscheid van zijn publiek."

Er moet een gerechtelijk onderzoek komen naar elektronicaconcern Philips vanwege de problemen met slaapapneu-apparaten. Dat vindt beleggersvereniging VEB, die een verzoek heeft ingediend bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam. De beleggers vinden dat het bedrijf hen destijds niet goed heeft geïnformeerd.

In 2021 riep Philips wereldwijd miljoenen slaapapneu-apparaten terug omdat er schuimdeeltjes loskwamen. Het bedrijf verving ze door nieuwe.

Later werd duidelijk dat Philips waarschijnlijk al jaren wist dat de machines niet goed werkten. Daardoor liepen gebruikers jarenlang risico om schadelijke stoffen in te ademen.

'16 miljard euro schade'

De VEB vindt dat beleggers zijn benadeeld. De beurskoers daalde van 50 euro per aandeel naar minder dan 20 euro. Dat resulteerde in een totale schade voor beleggers van zo'n 16 miljard euro, zei de VEB destijds.

Als Philips informatie over de problemen eerder en completer had gedeeld, hadden beleggers mogelijk geen aandelen gekocht, redeneert de VEB. Als er een nieuw onderzoek komt, zouden ook gebruikers van de apparaten daar voordeel van hebben.

"We willen toetsen of Philips zijn zaken nu wel op orde heeft", zegt VEB-directeur Gerben Everts. "Als mensen weten dat hun apparaat nu wel goed werkt, kunnen ze beter slapen."

Slaapapneu

Bij slaap-apneu stop je vaak even met ademen terwijl je slaapt: 5 keer per uur of vaker. Je ademt 10 seconden of langer niet. Je kunt wakker schrikken, of niks merken en gewoon doorslapen.

Doordat je steeds even stopt met ademen, slaap je minder diep en goed. Overdag voel je je daardoor erg slaperig en moe. Je kunt prikkelbaar worden en concentratieproblemen krijgen.

Een slaapapneuapparaat zorgt er via een gezichtsmasker voor dat je de hele nacht zuurstof krijgt toegediend.

bron: Thuisarts.nl

Philips is het niet eens met de VEB en zegt zichzelf te zullen verdedigen. Het bedrijf benadrukt dat het alleen nog gaat om een verzoek tot onderzoek.

"De Ondernemingskamer moet eerst nog beoordelen of een verzoek gegrond is", zegt Philips. "Het verzoek kan dus ook worden afgewezen."

Demissionair landbouwminister Wiersma moet binnen twee weken de bedrijfsgegevens van alle veehouderijen in Nederland openbaren. Dat oordeelt de Raad van State in een zaak die journalisten van NRC, Follow the Money en Omroep Gelderland hadden aangespannen.

Het gaat om gegevens uit de jaren 2010, 2015, 2020, 2021 en 2022. Wiersma moet de adressen van de boerenbedrijven verstrekken. Ook moet ze opgeven hoeveel vee er werd gehouden en in welk type stallen dat gebeurde. De journalisten hadden die informatie opgevraagd om te bekijken of stikstofbeleid van het kabinet effectief was.

Wiersma's voorganger zei in 2023 gehoor te geven aan het informatieverzoek, maar Wiersma draaide dat besluit terug. Zij stelde dat het om privacygevoelige informatie gaat, omdat boeren doorgaans bij hun bedrijf wonen en vrezen voor acties van dierenactivisten.

Woo-verzoeken

De Raad van State zegt dit te begrijpen, maar vindt dat toch gehoor moet worden gegeven aan zogenoemde Woo-verzoeken van journalisten. Dat zijn verzoeken op basis van de Wet open overheid om publieke informatie openbaar te maken.

"De wet biedt geen ruimte om persoonlijke belangen van de veehouders mee te wegen bij een verzoek om emissiegegevens openbaar te maken", stelt de hoogste bestuursrechter.

De raad vindt het weliswaar "onterecht" dat Wiersma het besluit van haar voorganger terugdraaide, maar is het niet eens met een eerdere gerechtelijke uitspraak dat zij "misbruik heeft gemaakt" van haar bevoegdheden.

Gelderse veehouderijen

Vorige week maakte Wiersma de uitstootgegevens van Gelderse boeren over 2023 al openbaar, omdat ze anders een dwangsom van 50.000 euro per dag zou moeten betalen aan Omroep Gelderland. Die dwangsom was vastgesteld in een andere rechtszaak.

De Raad van State heeft geen dwangsom opgelegd, omdat die ervan uitgaat dat de minister zal voldoen aan de uitspraak.

In een reactie stelt Wiersma dat dit inderdaad het geval is. Ze stelt dat ze het belangrijk vond dat de boeren tijdig werden geïnformeerd. "Daarom heb ik eerder besloten de openbaarmaking tijdelijk uit te stellen." Maar nu de rechter een termijn van twee weken heeft gesteld "zal ik daaraan voldoen".

De supermarktketen Lidl is in Frankrijk veroordeeld wegens het verkopen van alcohol aan een minderjarige. Het gaat om één geval, waarbij een tiener in een Lidl-supermarkt wodka kocht. Niet veel later stapte hij dronken op zijn scooter en reed hij zichzelf dood.

Het drama voltrok zich in 2021 in Urrugne, in de Franse Pyreneeën. De moeder van de jongen besloot naar de rechter te stappen. "Ze wilde dat de dood van haar zoon niet voor niets was geweest", aldus haar advocaat.

Daarna volgden verschillende juridische procedures en beroepszaken, tot aan het Hof van Cassatie aan toe. Dat hof heeft Lidl nu schuldig bevonden. De multinational kreeg een boete van 5000 euro opgelegd.

Volgens de rechter heeft de supermarktketen willens en wetens de Franse wet overtreden die de verkoop van alcohol aan minderjarigen verbiedt. "De kassamedewerker had van het bedrijf niet de opdracht om systematisch de leeftijd van kopers van drank te controleren", aldus het vonnis.

16-jarige

De 16-jarige Kilian stapte in mei 2021 met een vriend het Lidl-filiaal binnen. Ze kochten daar twee flessen wodka. Die begonnen ze op te drinken.

Toen ze vervolgens op hun scooters stapten en wegreden, volgde even later een botsing. De vriend reed tegen Kilian aan en Kilian reed daarna met zijn scooter tegen een paal aan. Hij overleed aan zijn verwondingen. Tijdens de autopsie bleek dat de jongen te veel alcohol in zijn bloed had.

Mijlpaal

Het arrest is een belangrijke doorbraak in Frankrijk omdat er al jaren kritiek is op de verkoop van alcoholische dranken aan jongeren. De ngo Addictions France noemt de uitspraak van het hof "een juridische mijlpaal en een overwinning voor de volksgezondheid".

De organisatie deed begin dit jaar onderzoek bij negentig supermarkten in Franse steden. Bij al die winkels werd (onder toezicht) een kind naar binnen gestuurd met als opdracht sterke drank te kopen. In bijna negen op de tien supermarkten lukte dat zonder probleem.

"Ondanks het wettelijke verbod om alcohol te verkopen aan minderjarigen, kunnen kinderen anno 2025 zonder problemen sterke drank kopen", zei de organisatie destijds. Volgens Addictions France worden er door de overheid nauwelijks winkels gecontroleerd. Áls er al eens een overtreding wordt geconstateerd, zijn de straffen meestal laag, zegt de ngo. De maximaal toegestane straf is een boete van 7500 euro. "Maar het komt nauwelijks voor dat die straf ook wordt opgelegd."

De moeder van Kilian, Coralie Larroquet, heeft ook gereageerd op het arrest. "Ik hoop dat verkopers van alcohol zich voortaan wel twee keer zullen bedenken. Ze moeten niet alleen aan hun winstcijfers denken maar ook aan de mogelijke gevolgen", aldus Larroquet op de zender RMC. "Wat ons is overkomen valt niet meer terug te draaien. Maar hopelijk kan deze veroordeling nieuwe drama's voorkomen."

De politie gaat het lichaam opgraven van een 21-jarige man uit Zierikzee. De man overleed in 2015. Mogelijk is hij door een misdrijf om het leven gekomen.

Daniël van Vliet werd als vermist opgegeven en vier dagen later gevonden in de rietkraag van een gracht in Zierikzee. De politie deed onderzoek en concludeerde dat er geen anderen bij zijn dood betrokken waren. Nabestaanden hadden al direct twijfels, schrijft Omroep Zeeland.

Nieuwe informatie

Begin dit jaar werd de zaak heropend toen nieuwe informatie binnenkwam bij de politie. Om wat voor informatie het gaat, wil de politie niet delen. De politie schreef in een verklaring dat de informatie "dusdanig belangrijk" was dat de feiten en omstandigheden rond Van Vliets dood opnieuw zouden worden onderzocht.

Agenten hebben daarna met meerdere getuigen gepraat. Dat leidde tot het besluit om het lichaam op te graven en te onderzoeken.

De politie zegt dat de opgraving impact heeft op de nabestaanden. "Het is natuurlijk niet fijn dat iemand die allang is overleden wordt opgegraven en dat al die herinneringen worden opgerakeld", zegt een woordvoerder. "Maar ze vinden het wel fijn dat hopelijk de waarheid aan het licht komt."

Een aantal wijken in het westen van Maastricht is aangemerkt als veiligheidsrisicogebied. Dat is volgens de burgemeester, het Openbaar Ministerie en de politie nodig vanwege aanhoudende overlast door jongeren in de wijk Malberg.

In het veiligheidsrisicogebied mag preventief gefouilleerd worden. Ook wordt een extra camera geplaatst, meldt L1 Nieuws.

Omwonenden klagen al langer over overlast in de wijk door hangjeugd. In mei zei de gemeente dat er jaarlijks tientallen meldingen binnenkomen. Het gaat dan bijvoorbeeld om geluidsoverlast en overlast door vuurwerk.

Afgelopen mei escaleerde een controle door handhavers. De politie rukte massaal uit. Een maand later raakte iemand gewond bij een ernstige mishandeling in Malberg. Daarvoor werden twee mensen aangehouden.

Lijst van 38 mensen

De politie heeft na de incidenten in kaart gebracht wie regelmatig voor overlast zorgt. Deze zomer is een lijst opgesteld van 38 jonge mensen en jongvolwassenen. Een deel heeft een brief van de gemeente gekregen, andere hebben de politie op bezoek gehad. De ergste raddraaiers kregen een "persoonsgerichte aanpak" en zouden bij herhaling worden vervolgd.

In juli werden er al twee mobiele camera's neergezet en werd het toezicht door de politie opgeschroefd.

Burgemeester Hillenaar zegt nu dat er nog stevigere maatregelen nodig blijken te zijn. "Deze overlast moet stoppen. We doen er samen met politie en OM alles aan om de rust te laten terugkeren in de wijk."

Op de verbindingsweg tussen de zuidelijke en westelijke ringweg in Groningen komen extra waarschuwingsborden in een scherpe bocht. De bocht wordt ook wel de 'Mario Kart-bocht' genoemd, omdat bestuurders er geregeld slippen.

Voor de bocht staan al langer borden die de maximumsnelheid van 50 kilometer per uur aangeven. Ook ligt er sinds april stroef asfalt voor meer grip. Maar dat blijkt niet genoeg: op die plek gebeurden sinds de opening iets meer dan een jaar geleden tientallen ongelukken. Volgens RTV Noord ging het op een gegeven moment zelfs om zes ongevallen in één weekend.

Verkeerspsycholoog Cees Wildervanck zei eerder tegen de NOS dat je te laat ziet dat je snelheid moet minderen:

De provincie heeft de afgelopen tijd onderzocht hoe de bocht veiliger kan. Er komen twee fluorescerende borden: eentje dat waarschuwt dat er een scherpe bocht aankomt en een met de maximumsnelheid erop. De borden worden in de nacht van 29 op 30 september geplaatst.

De verkeersborden moeten ervoor zorgen dat bestuurders hun rijgedrag eerder aanpassen en moeten plotseling remmen in de bocht voorkomen, schrijft de provincie.

Later volgen mogelijk nog meer maatregelen. Het onderzoek naar de veiligheid in de bocht is nog niet klaar.

Ondernemers worden bestookt met neprecensies op Google, waarna ze een bericht krijgen: betalen om ze te laten verwijderen of om te voorkomen dat er nog meer negatieve recensies worden geplaatst. De NOS sprak met achttien bedrijven uit allerlei sectoren die met de chantage te maken krijgen: van bouwbedrijven tot slotenmakers, verhuurbedrijven en dakdekkers.

De bedrijven krijgen vaak tientallen slechte recensies op hun Google-profiel. Met dat profiel zijn ze vindbaar in de Google-zoekmachine en Google Maps. In veel gevallen krijgen ze daarna een WhatsAppbericht van een buitenlands telefoonnummer. "Daarin staat dat ze een bestelling hebben gekregen om slechte reviews te plaatsen", zegt Mike Kock, slotenmaker in de regio Zuid-Holland. "Het is aan jou of die bestelling doorgaat of niet. In andere woorden: of je betaalt."

De oplichters vragen vaak honderden euro's, blijkt uit WhatsAppgesprekken van meerdere slachtoffers die de NOS heeft ingezien. "Ik weet wel wat er gebeurt als je betaalt: dan trekken ze je helemaal leeg", zegt Kock. "Ik zei dat ik niet ga betalen. 'Weet je het zeker?', vroeg hij. 'Wacht even'. En een halfuur later had ik er weer vijftig recensies bij. Ik blokkeer deze nummers direct. Dan weten ze dat er bij mij niets te halen valt."

Nieuwe klanten blijven weg

De oplichters richten zich op bedrijven waarvoor de online score belangrijk is om nieuwe klanten te krijgen. De bedrijven kunnen de recensies niet zelf verwijderen. Ze zijn daarvoor afhankelijk van Google, waardoor het lang kan duren voordat alle nepreviews zijn weggehaald.

"In een paar minuten kregen we een stuk of dertig nepreviews", vertelt Esra Ersoy van een bedrijf uit Schiedam dat een verhuislift verhuurt. "Onze score ging van 5 sterren naar 3,9 sterren. Ik ben daardoor absoluut nieuwe klanten misgelopen. Zelfs een vaste klant vertelde dat hij twijfelde. Gelukkig had hij gezien dat ik onder de neprecensies had gereageerd dat het een lastercampagne was. Maar veel mensen kijken niet verder dan het aantal sterren."

"Het had zeker impact op de omzet", denkt ook dakdekker Kevin Güner uit Almere. "Uit het niets kreeg ik vijftig reviews van 1 ster. Daarna kwamen er minder kliks via Google en minder aanvragen. Een aantal klanten vroeg ook naar die reviews. Ze krijgen toch argwaan en terecht. Als ik iemand wil inhuren en zie allemaal reviews van 1 ster, ga ik ook twijfelen."

Ook het Google-bedrijfsprofiel van dakdekker Tahir werd bestookt met neprecensies, waarna hij werd benaderd door iemand die hem chanteerde:

"Ik dacht: dit kost me mijn naam straks", zegt timmerman Recep Yarar uit Tilburg. "Ik heb een stuk of zestig goede reviews van klanten. Toen de nepreviews werden geplaatst, ging mijn score omlaag van 5 sterren naar 4 of zo. Ze chanteren je: als je 300 euro betaalt, halen we het weg. En de eerlijke, hardwerkende ondernemer is de dupe. Ik heb een tijd lang bijna geen aanvragen gehad. Pas toen de neprecensies weg waren, kreeg ik weer opdrachten binnen."

De oplichters gaan vooral achter kleine bedrijven aan die erg afhankelijk zijn van online reviews, zoals aannemers, verhuisbedrijven en loodgieters, zegt de Amerikaanse onderzoeker Kay Dean tegen de NOS.

Onder de naam Fake Review Watch doet zij onderzoek naar neprecensies en chantage. "Ik heb over de hele wereld bedrijven gezien die het doelwit zijn van afpersers." Omdat de oplichters bij bedrijven in meerdere landen neprecensies plaatsen, kwam ze ook Nederlandse slachtoffers op het spoor.

Moeilijk contact met Google

Bedrijven kunnen de neprecensies melden via hun Google-profiel, maar ondernemers met wie de NOS sprak, vertellen dat het dagen, weken of soms maanden duurt voordat alle neprecensies zijn verwijderd. Veel slachtoffers geven aan dat een mens binnen een paar minuten zou kunnen zien dat het om neprecensies gaat, maar dat het enorm moeilijk of onmogelijk is om met Google in contact te komen.

Google zegt in een reactie dat het "meestal een paar dagen" duurt voordat een melding wordt beoordeeld, en dat het daarmee "snel actie" onderneemt. Het bedrijf geeft geen antwoord op de vraag hoe gedupeerde bedrijven direct met een Google-medewerker in contact kunnen komen.

"Ik hoor continu van gedupeerde bedrijven dat het een heel moeilijk en tijdrovend proces is", zegt onderzoeker Dean. "Google moet duidelijk meer doen. Dat ik deze netwerken van oplichters en afpersers kan vinden voordat Google ze ziet, laat duidelijk zien dat er een probleem is."

De Amerikaanse komiek Jimmy Kimmel was emotioneel, bij zijn terugkeer nadat hij bijna een week van de buis was verbannen. "Het was nooit mijn bedoeling om de moord op een jonge man te bagatelliseren", zei hij in zijn latenightshow. Tegelijkertijd bleef hij ook kritisch over Donald Trump en de mensen die de president heeft aangesteld.

Kimmel werd vorige week door de eigenaar van zender ABC, Disney, van de buis gehaald nadat hij opmerkingen had gemaakt over de moord op Charlie Kirk.

De talkshowhost reageerde emotioneel bij zijn terugkeer:

Disney zei dat het dat had gedaan "om te voorkomen dat de gespannen situatie verder oploopt ten tijde van een emotioneel moment in ons land". Kimmels opmerkingen waren volgens Disney "slecht getimed en daardoor ongevoelig". Deze week maakte het mediabedrijf bekend dat er gesprekken met Kimmel waren gevoerd en dat zijn programma daarom mocht terugkeren.

Verklaring

Kimmel reageerde in zijn programma met een grap op het besluit van Disney. "Disney heeft mij gevraagd de volgende verklaring voor te lezen: om je Disney+-account te heractiveren, moet je de Disney+-app op je televisie of smartphone openen."

Ook zei Kimmel dat zijn show niet belangrijk is. "Wat belangrijk is, is dat we in een land leven waar we een show als deze kunnen hebben." De komiek bekritiseerde Trump, een uitgesproken voorstander van het cancelen van Kimmel. "De president van de Verenigde Staten heeft heel duidelijk gemaakt dat hij wil dat ik en honderden andere mensen die hier werken worden ontslagen." En dat volgens Kimmel omdat Trump "niet tegen een grapje kan".

Het programma van de komiek werd weliswaar weer uitgezonden op zender ABC, maar was op lang niet alle aan ABC gelieerde zenders te zien. Zo weigeren de bedrijven Nexstar en Sinclair, die verantwoordelijk zijn voor een deel van de lokale ABC-zenders, nog altijd het programma uit te zenden. Dat betekent dat Kimmel volgens het medium Deadline op ongeveer een kwart van alle Amerikaanse televisies niet te zien is.

De Amerikaanse president Trump zegt op zijn socialemediaplatform Truth Social niet te kunnen geloven dat Kimmel weer te zien is. "ABC had aan het Witte Huis laten weten dat deze show gestopt was", schrijft de president. Hij dreigt ABC aan te klagen als de zender doorgaat met uitzenden.

Verslaggever Arjen van der Horst in Washington:

"Mogelijk speelde commerciële druk een rol om de show te hervatten. ABC is onderdeel van Disney en er kwam afgelopen week een campagne op gang om het streamingplatform van Disney te boycotten uit protest tegen het schorsen van Jimmy Kimmel Live. Veel Amerikanen gaven gehoor aan die oproep en dat bracht dus ook het verdienmodel van ABC en Disney in gevaar.

Je hebt nog steeds twee mediabedrijven die samen goed zijn voor zeventig zenders die Jimmy Kimmel niet gaan uitzenden. Het ernstigste element van dit verhaal is dat het Witte Huis bereid was om een heel machtig instrument in te zetten, namelijk de mediawaakhond.

Het was de mediawaakhond die vorige week dreigde uitzendvergunningen in te trekken als omroepen niet in actie kwamen tegen de show van Kimmel en toen besloten Nexstar en Sinclair het programma niet meer uit te zenden.

Nexstar is een bedrijf dat midden in een overnamestrijd is verwikkeld waarmee meer dan zes miljard dollar is gemoeid en voor die overname hebben ze toestemming nodig van de mediawaakhond. Zo zie je dat de federale overheid een machtig instrument in handen heeft om omroepbedrijven en zenders onder druk te zetten."

Goedemorgen! Een commissie van de gemeenteraad van Den Haag praat vandaag over de rellen van afgelopen zaterdag. En een deel van het grondpersoneel van KLM op Schiphol staakt opnieuw.

Eerst het weer:

Vandaag is het droog en in een groot deel van het land zonnig. In het zuiden komt meer bewolking voor. Het wordt 15 tot 17 graden. De matige tot vrij krachtige noordoostenwind maakt het frisser. De komende dagen blijft het vaak droog en zonnig. Door een oostenwind is het iets warmer.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

President Trump heeft zijn standpunten om Oekraïne aangepast. Hij schrijft op zijn eigen socialemediaplatform Truth Social dat Oekraïne alle gebieden kan heroveren die Rusland bezet houdt.

"Ik denk dat Oekraïne, met de steun van de Europese Unie, in staat is om voor heel Oekraïne in zijn oorspronkelijke vorm te vechten en te winnen. Met tijd, geduld en de financiële steun van Europa, en met name van de NAVO, zijn de oorspronkelijke grenzen waar deze oorlog begon, zeker een optie."

Eerder zei de president dat Oekraïne consessies moet doen als het uit is op vrede. Daarmee doelde hij op het opgeven van de bezette regio's.

Trump lijkt van mening te zijn veranderd na een ontmoeting met de Oekraïense president Zelensky, bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In Frankrijk zijn twee Nederlandse vrachtwagenchauffeurs van 35 en 53 jaar opgepakt nadat in hun trucks in totaal zo'n 3000 kilo cocaïne was gevonden. Dat gebeurde op twee afzonderlijke plekken in het land.

Fijne dag vandaag!

Voor het tweede jaar op rij daalt het aantal mensen met een studieschuld, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Zo'n 460.000 studenten die nu studeren, hebben dit jaar een studieschuld. Dat zijn er 150.000 minder dan in 2023, toen de basisbeurs opnieuw werd ingevoerd.

Dat minder studenten nu een lening aanvragen, komt door die heringevoerde basisbeurs. Studenten krijgen daardoor sinds twee jaar weer studiefinanciering bijgeschreven op hun rekening. De hoogte ervan is afhankelijk van de woonsituatie en soms van het inkomen van ouders.

In tegenstelling tot de schuldenberg van de huidige studenten, groeit de schuld van ruim 1,1 miljoen oud-studenten met een studieschuld de afgelopen jaren nog altijd gestaag door, stelt het CBS.

Een ton of meer

Het aantal mensen met een studieschuld van 50.000 euro of meer komt dit jaar uit op 146.000. Dat zijn er bijna 10.000 meer dan in 2024 en 113.000 meer dan tien jaar geleden. Ruim 3000 mensen hebben een studieschuld van een ton of meer.

Bij de meeste mensen ligt de studieschuld onder de 10.000 euro. 4 procent heeft minder dan 500 euro schuld.

Doordat de bedragen die worden geleend groter worden, stijgt ook de gemiddelde studieschuld. Die nam sinds 2015 toe van 5800 euro naar 18.200 euro in 2025.

Inflatie

Dat minder mensen een studieschuld hebben, is een duidelijk effect van het afschaffen van het leenstelsel, aldus CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen. "Want dat leenstelsel zorgde lange tijd voor groei van de studieschuld."

Dat meer studenten nu een schuld van 50.000 euro of hoger hebben, komt volgens hem deels doordat het leven duurder is geworden, zoals de huren van studentenkamers. Maar vooral omdat er een groep is die tijdens het leenstelsel al studeerde en nu nog niet klaar is. "Die hebben dus deels nog voor hun studie en studentenleven moeten lenen."

Volgens de CBS-hoofdeconoom speelt ook de toegenomen rente op de studieschuld mee. Die steeg in 2024 van zo'n 0,5 procent naar 2,5 procent. "Als je dan niet genoeg aflost, kan dat er ook voor zorgen dat je studieschuld groeit, zelfs als je niet meer studeert."

De nieuwe basisbeurs is een prestatiebeurs: het gaat om een lening die wordt omgezet in een gift als het diploma binnen tien jaar wordt behaald.

Leenstelsel

Met de herintroductie van de basisbeurs kwam er een einde aan het leenstelsel dat in 2015 werd ingevoerd, waarbij studenten tegen een gereduceerd tarief geld konden lenen. Idee hierachter was dat studenten met welgestelde ouders zo geen bijdrage van de overheid nodig hadden, zodat dat geld kon worden ingezet om het onderwijs te verbeteren.

Al snel kwam er kritiek op het leenstelsel omdat studenten hoge schulden opbouwden. In 2021 besloot het kabinet daarom de basisbeurs te herintroduceren. Studenten die in de tussentijd gestudeerd hadden, ook wel de pechgeneratie genoemd, konden een tegemoetkoming tot 1400 euro krijgen.

Het welzijn en de ontwikkeling van kinderen die in armoede opgroeien, blijven ondanks verschillende initiatieven ernstig onder druk staan. Dat concludeert Kinderombudsman Margrite Kalverboer in een nieuw rapport.

Volgens haar helpen initiatieven als schoolontbijten, laptops en sportabonnementen niet goed genoeg. Uit het onderzoek blijkt dat kinderen die in armoede leven hun leven een lager cijfer geven dan leeftijdsgenoten met genoeg geld thuis.

Voor het onderzoek hebben bijna 10.000 kinderen acht jaar lang vragenlijsten ingevuld. Zo'n 6 procent van hen leefde in armoede.

De armoede zorgt voor stress en onzekerheid bij zowel het kind als de ouder. Het grootste verschil met andere kinderen is het gebrek aan zekerheid en het vertrouwen in de toekomst. Uit het onderzoek blijkt dat het leven van de kinderen de laatste jaren weinig is verbeterd.

Meerdere problemen

Van de kinderen die leven in armoede en hun leven een onvoldoende geven, kampt meer dan de helft met zogenoemde multiproblematiek. Het kind heeft daarbij niet alleen te maken met te weinig geld thuis, maar bijvoorbeeld ook met huiselijk geweld, een vechtscheiding, ouders met verslavingen en psychische problemen.

De Kinderombudsman zegt dat het niet goed lukt om kinderen in armoede meer kansen en mogelijkheden te geven om zich te ontwikkelen. Hierdoor staat de kwaliteit van leven voor deze kinderen onder druk.

Ontwikkeling kind centraal

Ze pleit daarom bij het demissionaire kabinet voor een speciaal beleid voor deze groep kinderen. Dat moet niet alleen over geld gaan, maar over het hele leven van een kind. De overheid zou bijvoorbeeld met richtlijnen moeten komen die voor alle gemeenten gelijk zijn. Zo wordt voorkomen dat die hun eigen beleid kiezen en dat een kind in de ene gemeente wel kansen krijgt en een kind in de andere gemeente niet.

Ook worden gemeenten opgeroepen om zelf te onderzoeken hoe ze problemen met kinderen in armoede moeten aanpakken. Daarbij zou meer gesproken moeten worden met de kinderen zelf.

"Er is integraal kinderarmoedebeleid nodig dat gezinnen structureel ondersteunt en waarbij de ontwikkeling van kinderen centraal staat", zegt Kalverboer. "Zodat kinderen de zekerheid, veiligheid en kansen krijgen die ze verdienen."

In Taiwan zijn zeker veertien doden gevallen door een orkaan die maandag door het gebied raasde. Vanwege de orkaan overstroomde een stuwmeer in de bergen, waardoor water de gemeente Guangfu in stroomde en inwoners verraste. Ook worden er nog mensen vermist.

Ook in de Filipijnen zijn zeker tien mensen omgekomen in het noorden van het land. Een aantal van hen zijn vissers, die werden verrast door hoge golven. Meer dan 17.500 mensen sloegen op de vlucht voor overstromingen.

De orkaan, die Ragasa wordt genoemd, nadert nu de zuidkust van China.

China-correspondent Laura van Megen:

"De orkaan raast nu westwaarts op zo'n 140 kilometer afstand van Hongkong, maar heel Zuid-China, Taiwan en het Chinese provincie-eiland Hainan zijn bedekt onder het wolkendek en hebben te maken met grote windstoten en striemende regen. In de provincie Guangdong rijden vandaag geen treinen en zijn gisteren al een miljoen mensen geëvacueerd, volgens de staatsmedia. Volgens de huidige berekeningen zou Ragasa vanavond aan land moeten komen, zo'n 300 kilometer ten westen van Shenzhen en Hongkong.

In Shenzhen heeft de lokale overheid ook aangekondigd dat bedrijven, scholen, fabrieken moeten worden gesloten en het openbaar vervoer is stilgelegd. Maar op Chinese sociale media zie je veel klachten dat mensen zijn opgedragen door hun leidinggevenden om gewoon te komen werken.

Eén gebruiker schrijft: 'Ik wil mijn baas aangeven bij de autoriteiten, omdat hij ons heeft opgedragen om te komen werken. Maar ik ben bang dat het bedrijf kan zien dat het mijn telefoonnummer was.' Even later schrijft de gebruiker: 'Ik heb mijn baas toch maar aangegeven.'"

Ragasa is een van de zwaarste orkanen van dit jaar. Volgens het Chinese nationale weeragentschap komt de orkaan tussen ongeveer 06.00 uur en 18.00 uur Nederlandse tijd aan land tussen de steden Taishan en Zhanjiang.

In Hongkong zetten inwoners zich schrap:

In Hongkong en Macau, dat even ten westen van Hongkong ligt, sloten scholen en werden vluchten geannuleerd. Honderden mensen hebben hun toevlucht gezocht in tijdelijke opvangcentra. In Macau raakte een persoon gewond.

In Hongkong raasde Ragasa met een maximale windsnelheid van ongeveer 195 kilometer per uur op ongeveer 100 kilometer ten zuiden van het financiële centrum, meldt de weersdienst van Hongkong. Het is nog niet duidelijk of er doden of gewonden zijn gevallen en hoe groot de schade is.

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) waarschuwt opnieuw dat de door het kabinet gewenste strengere asielwetten grote problemen kunnen veroorzaken bij de dienst.

De IND stelde zogenoemde uitvoeringstoetsen op waarin uitvoerig wordt besproken wat de gevolgen kunnen zijn voor de dienst als de strengere wetten zouden worden ingevoerd.

"Uit de uitvoeringstoetsen blijkt dat er veel extra werk voortvloeit uit beide wetsvoorstellen", stelt IND-directeur Rhodia Maas in een brief aan demissionair ministers van Asiel Keijzer en Van Weel. "Bij elkaar opgeteld levert dat een zorgelijk beeld op", schrijft zij. "Met name het tweestatusstelsel, het inperken van het kerngezin en het toetsen van de extra voorwaarden bij nareis betekent veel extra werk."

'Werk per zaak neemt toe'

Ze zegt daarom dat het "niet reëel is om te verwachten dat de IND hetzelfde aantal zaken blijft afhandelen, terwijl er veel extra werk op de IND af komt en het werk per zaak gemiddeld genomen toeneemt."

Al eerder liet de IND weten om de veranderingen te laten samenvallen met het nieuwe Europese asiel- en migratiepact in 2026. Met tussentijdse maatregelen van het kabinet zou de werkdruk bij de dienst verder worden verhoogd.

De ministers zeggen in een reactie via een woordvoerder te "erkennen dat de invoering van deze wetten gevolgen heeft voor de uitvoering in de asielketen". Ze zeggen dat het "om die reden dan ook van belang dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt omtrent deze wetten, zodat de IND daarna ook zo snel mogelijk met de implementatie daarvan kan beginnen".

In de twee asielwetten staat dat zo snel mogelijk:

In de Tweede Kamer werd na chaotisch verloop begin juli ingestemd met de strenge asielwetten. De wetten moeten ook nog door de Eerste Kamer worden geloodst.

De Nationale ombudsman en de Kinderombudsman uitten al eerder kritiek op de plannen van toenmalig minister van Asiel Faber. Zij waarschuwden in maart in een brandbrief voor de gevolgen voor de hele samenleving bij invoering van de wetten. Ze zeiden te vrezen dat de behandelduur van asielaanvragen verder zal toenemen en daarmee de druk op medewerkers van de IND en het COA.

Demissionair premier Schoof noemt de harde uithalen van de Amerikaanse president Trump over de VN en diens toespraak voor de Algemene Vergadering "opvallend".

"Het leek wel een op eigen publiek gerichte verkiezingsspeech", zegt Schoof in gesprek met NOS. Trump uitte in zijn toespraak onder meer twijfels over de VN als instituut. Volgens de Amerikaanse president is er te weinig gedaan om oorlogen in de wereld te beëindigen.

Trump stelde in zijn nieuwe ambtstermijn als president al zeven oorlogen te hebben beëindigd en in zijn ogen heeft de VN zich daar niet genoeg voor ingezet. Hij zei onder meer dat "een boze brief sturen het enige is dat ze lijken te doen zonder er daarna consequenties aan te verbinden".

'Licht in de duisternis'

Schoof is het oneens met het beeld dat de president van de VN schetste in zijn toespraak. "Wij denken in Nederland toch dat de VN een ontzettend belangrijke rol in de wereld zal moeten vervullen op gebied van vrede en veiligheid", zegt Schoof. "Gelukkig zei Trump ook dat er veel potentieel is en dat is dan het licht in de duisternis."

Trump leek zelf ook deels op zijn woorden terug te komen. Bij een ontmoeting met VN-baas Guterres kort daarna zei hij dat de VS "100 procent achter de VN staat". Ook herhaalde hij dat er veel potentieel is voor de VN om vrede voor elkaar te krijgen ondanks dat hij het soms met het instituut oneens is.

Rudy Bouma, correspondent VS:

"Trump somde uitvoerig zijn vermeende binnenlandse successen op, en presenteerde zichzelf daarbij als belangrijker speler op het wereldtoneel dan de VN zelf.

Trump is niet de enige met kritiek op de VN. Het vertrouwen in instituties brokkelt wereldwijd af, en ook internationale organisaties als de VN ontkomen daar niet aan. Maar dat is mede te wijten aan grootmachten als de VS, Rusland en China, die elkaar in de Veiligheidsraad met vetorechten in een wurggreep houden. "De verdeeldheid in de wereld zie je simpelweg terug in de VN," zei een VN-woordvoerder vandaag tegen ons.

Intussen hakken de ook forse Amerikaanse bezuinigingen er diep in: de VN heeft nog altijd een miljard dollar tegoed van Washington. Ook Nederland kort stevig op z'n bijdrage, vooral op het terrein van ontwikkelingssamenwerking.

Opvallend waren Trumps herhaalde aanvallen op Europa. Volgens hem zou het werelddeel zijn voorbeeld moeten volgen in de strijd tegen illegale migratie en duurzame energie, die Trump een tweekoppig monster noemde. Hoewel de VN bedoeld is als platform voor toenadering, kiest Trump ook hier nadrukkelijk voor de confrontatie."

Trump sprak bijna een uur, waarmee hij de ingetekende tijd van een kwartier ruim overschreed. Hij sprak onder meer over de oorlogen in Gaza en Oekraïne en over migratie. Ook ontkende hij het bestaan van klimaatverandering en was hij vol lof over zijn eigen beleid.

Hij sprak ook nog over het VN-gebouw. Als vastgoedondernemer verloor Trump begin deze eeuw de aanbesteding voor de renovatie van het gebouw. Volgens hem is er "veel te veel" betaald voor de renovatie.

"Het was geheel America First", zegt Schoof over de toespraak van Trump. Morgen spreekt Schoof zelf de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toe. "Het belangrijkste signaal dat ik wil afgeven is dat we nog steeds verbonden zijn aan de VN en het werk dat de VN doet", zegt hij. "Ik denk dat dat een belangrijk signaal is, dat ook vanuit Nederland verwacht wordt."

Demissionair justitieminister Van Oosten (VVD) heeft zich, na stevige kritiek uit de Tweede Kamer, toch stelliger uitgesproken over de relschoppers die afgelopen zaterdag vernielingen aanrichtten en politiemensen aanvielen in Den Haag. Hij sprak vanavond over "extreemrechtse relschoppers" die geweld gebruikten, de Hitlergroet brachten en "vreselijke leuzen" riepen.

"Dat vind ik nazistisch, dat vind ik antisemitisch en dus verwerpelijk en afschuwelijk", aldus Van Oosten aan het begin van zijn betoog in een debat over de bestrijding van antisemitisme.

Een paar uur eerder, in het wekelijkse vragenuurtje, hadden tal van Kamerleden met verbazing en irritatie geluisterd naar Van Oosten omdat die weigerde zich uit te spreken over de motieven van de relschoppers. Hij vond dat het oordeel daarover overgelaten moest worden aan de politie, het Openbaar Ministerie en uiteindelijk de rechter. "Het is niet aan het kabinet, zo hebben we het systeem niet geregeld, om dat oordeel op die manier te vellen", aldus minister.

Bij de demonstratie afgelopen zaterdag op het Malieveld waren er gevechten met de Mobiele Eenheid, werd een politieauto in de fik gezet en de snelweg afgezet. Er werden prinsenvlaggen getoond, een symbool dat tegenwoordig door extreemrechts en vroeger door de NSB werd gebruikt. Ook werden er antisemitische leuzen geroepen en werd de Hitlergroet gebracht. Buiten het Malieveld werden de ruiten van het D66-partijbureau ingegooid en het Binnenhof beschadigd.

Kamerleden van D66, GroenLinks/PvdA, Denk, SP, ChristenUnie, de Partij voor de Dieren en Volt reageerden daarom geïrriteerd op de formele opstelling van Van Oosten. "Ik denk dat heel veel mensen in Nederland zich afvragen waarom de minister zo ontzettend om de hete brij heen draait", zei D66-Kamerlid Paternotte. SP-leider Dijk: "Ze lopen door onze straten, met NSB-vlaggen, met Duitse leuzen en met hun arm omhoog. Waarom kunt u het beestje niet bij de naam noemen? Waarom kunt u dat niet?"

Te star

Maar Van Oosten hield voet bij stuk. Hij zei dat hij de gebeurtenissen "totaal afschuwelijk" vond. "Het is heel belangrijk dat ik als minister niet ga zeggen wat ik vind dat het is", aldus Van Oosten. De rechter moet dat bepalen, was toen zijn mening.

Vanavond kwam de justitieminister toch van zijn standpunt terug. Hij had het idee dat hij in het vragenuurtje zijn scherpe standpunt "onvoldoende" duidelijk had gemaakt. "Dan was ik daar vanmiddag te star in." En hij had dat gedaan om te voorkomen dat hij als minister van Justitie rechtszaken tegen de relschoppers zou beïnvloeden. "Ik wil echt, met elke vezel in mijn lijf, dat deze gasten hun straf krijgen."

Donderdag debatteert de Kamer over de rellen in Den Haag.

De Italiaanse actrice Claudia Cardinale is op 87-jarige leeftijd overleden, meldt het Franse persbureau AFP. Ze overleed in Frankrijk, Cardinale woonde al vele jaren ten zuiden van Parijs.

Claudia Cardinale werd in de jaren 60 en 70 gezien als 'het Italiaanse antwoord op Brigitte Bardot'. Ze speelde in tientallen Italiaanse en Franse films en verwierf internationale faam toen ze de hoofdrol speelde in de epische western Once upon a time in the West van Sergio Leone.

Hoewel ze bekend werd als een Italiaanse actrice, sprak Cardinale tot haar 18de geen woord Italiaans. Ze werd in 1938 geboren in de Tunesische hoofdstad Tunis en leerde daar Frans, Tunesisch-Arabisch en Siciliaans, de taal van haar ouders.

In haar eerste films werd haar stem dan ook nagesynchroniseerd. Maar dat had ook een andere reden, zei ze zelf in een interview met de Volkskrant. "Ik heb de stem van een man, daarom hebben ze me in zo veel films nagesynchroniseerd."

Zwanger

Ze kwam in de filmwereld terecht doordat ze op haar 17de in Tunesië een missverkiezing won. De prijs was een bezoek aan het filmfestival van Venetië en daar werd ze ontdekt door regisseur Franco Cristaldi.

Ze verhuisde naar Rome om een acteeropleiding te volgen, maar door problemen met de taal kostte haar dat veel moeite. Na zes maanden hield ze het voor gezien en keerde terug naar Tunis. Daar ontdekte ze dat ze zwanger was van een tien jaar oudere Fransman die het kind niet wilde.

Cristaldi gaf haar een contract en zorgde dat het kind in Londen geboren kon worden, zodat het geheim bleef en haar carrière niet zou schaden. Zoon Patrizio groeide op bij haar vader en moeder. Pas na zeven jaar kreeg hij de waarheid te horen. In 1966 hielden Cristaldi en Cardinale een niet-officiële huwelijksceremonie en daarna werd hij door Cristaldi als zoon aangenomen.

Na haar debuut met een bijrol naast Omar Sharif in Goha (1958) werd Cardinale al snel een van de bekendste actrices in Italië. Ze werd gevraagd door beroemde Italiaanse regisseurs als Luchino Visconti voor wie ze speelde in Rocco and his brothers (1960) en The leopard (1963) en Federico Fellini, die haar zichzelf liet spelen in 8 ½ (1963).

Als prinses Dala in The Pink Panther (1963) veroverde ze ook de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Ze kreeg rollen in Hollywood-films als Blindfold (1965), The Professionals en speelde in 1968 de voormalig prostituee Jill McBain in Once upon a time in the West.

Toch kon ze in Hollywood niet goed aarden. Ze hield niet van alle glamour en weigerde om zich via een exclusief contract aan een filmmaatschappij te verbinden, wat in die tijd de gewoonte was. Ze was bang om een cliché te worden. Niet lang daarna keerde ze terug naar Italië en speelde bijna alleen nog in Europese films.

Vooral in die van regisseur Pasquale Squitieri, zoals Corleone (1978) en Claretta (1984). Cardinale en Squitieri ontmoetten elkaar in 1974 en trouwden een jaar later. Ze kregen een dochter, Claudia.

Aanvankelijk gecast als sekssymbool (hoewel ze altijd heeft geweigerd om naakt of topless in een film te verschijnen), groeide Claudia Cardinale uit tot een gerespecteerd actrice. Ze kreeg oeuvreprijzen op het filmfestival van Venetië (1993) en Berlijn (2002) en bracht in 1995 haar autobiografie uit. In september 2016 was ze in Nederland om een oeuvreprijs in ontvangst te nemen op festival Film by the Sea.

Ze bleef tot ver na haar 70ste acteren en was ook actief op andere gebieden. "Een mens moet in beweging blijven", zei ze in een interview met het AD. "Ik werk ook voor Unesco om kindermisbruik onder de aandacht te brengen. En ik speelde tot enkele jaren geleden volleybal. Maar bij een partijtje brak ik mijn voet. Ik moest twee maanden stilzitten. Dat was voor mij de hel op aarde.''

De Amerikaanse president Trump denkt dat Oekraïne alle gebieden kan heroveren die Rusland nu bezet houdt. Dat schrijft hij op zijn platform Truth Social. Dat is een ommezwaai ten opzichte van zijn eerdere standpunt over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

Trump heeft steeds gezegd dat Kyiv flinke concessies moet doen als het vrede wil, hintend op het opgeven van regio's die door Rusland zijn ingenomen. Na een ontmoeting met de Oekraïense president Zelensky bij de Verenigde Naties in New York vandaag lijkt Trump van mening te zijn veranderd.

"Ik denk dat Oekraïne, met de steun van de Europese Unie, in staat is om voor heel Oekraïne in zijn oorspronkelijke vorm te vechten en te winnen. Met tijd, geduld en de financiële steun van Europa, en met name van de NAVO, zijn de oorspronkelijke grenzen waar deze oorlog begon, zeker een optie", schrijft de Amerikaanse president.

Zelensky zegt "een beetje verrast" te zijn door Trumps ommezwaai. "Hij was positiever en liet weten Oekraïne tot het einde te willen steunen", zei hij in gesprek met Fox News. "Hij (Trump, red.) begrijpt dat wij zo snel mogelijk een einde willen aan de oorlog. Hij wil dat, en onze burgers willen dat. Maar Trump begrijpt dat Poetin dat niet wil."

Christiaan Paauwe, correspondent Midden- en Oost-Europa:

"Eerder foeterde Trump Zelensky nog uit in het Witte Huis omdat Oekraïne niet de 'kaarten' zou hebben in de strijd en waren er concessies nodig voor vrede. Nu zegt Trump dat Oekraïne al het grondgebied kan terugveroveren. Dat terwijl de meeste Oekraïners zelf niet eens geloven dat dit op korte termijn mogelijk is. Daar hebben ze simpelweg niet de manschappen en het materieel voor.

Ook weten ze in Oekraïne dat Trump na een gesprek met Poetin of met adviseurs met meer sympathie voor Rusland zo zijn houding weer kan veranderen. Maar dat Trump sinds begin dit jaar een flinke draai heeft gemaakt, is voor Oekraïners in ieder geval goed nieuws. Want dat betekent dat ze - met steun van andere NAVO-landen - kunnen rekenen op cruciale Amerikaanse wapens en inlichtingen. Dit was ook steeds het doel van Zelensky: koste wat het kost Trump aan de kant van Oekraïne krijgen en duidelijk maken dat zij als geen ander vrede willen."

Zelensky vroeg Trump bij hun ontmoeting om meer steun van de VS, met name voor luchtverdediging. De twee presidenten botsten eerder flink met elkaar, maar hadden nu een amicale bijeenkomst. "We hebben enorm respect voor het harde vechten van Oekraïne", zei Trump. Daarop bedankte Zelensky zijn ambtgenoot voor diens "persoonlijke inzet om de oorlog te stoppen".

Volgens Trump is de slechte staat van de Russische economie de grootste opsteker voor een mogelijk einde aan de oorlog. Zelensky sprak zijn steun uit voor Trumps oproep aan de EU om helemaal geen olie en gas meer uit Rusland te importeren.

Voor Trump met Zelensky sprak, had hij bij de VN al een ontmoeting met Europese Commissievoorzitter Von der Leyen. Die gaf aan dat de EU de import van Russisch olie en gas nog sneller wil afbouwen en dat er meer sancties aan Rusland opgelegd zullen worden. Trump zei dat een "heel stevige ronde van zware sancties" het bloedvergieten snel kan beëindigen.

Verder zei Trump in een antwoord op vragen van journalisten desgevraagd ook dat NAVO-landen wat hem betreft Russische toestellen uit de lucht mogen schieten als ze in NAVO-luchtruim vliegen. Vrijdag meldde Estland dat drie Russische straaljagers 12 minuten in het Estse luchtruim vlogen.

'Slecht leiderschap'

De Amerikaanse president zei in zijn verkiezingscampagne dat hij de oorlog in Oekraïne na zijn aantreden onmiddellijk zou beëindigen. Tot nu toe hebben zijn inspanningen weinig effect gehad.

Trump sprak vorige maand met de Russische president Poetin in Alaska. Na die topontmoeting zei hij dat hij een gesprek tussen Poetin en Zelensky zou faciliteren, maar voornamelijk vanuit Moskou lijkt daar geen interesse voor.

In zijn toespraak bij de VN zei Trump dat de oorlog in Oekraïne slecht afstraalt op Rusland, en dat die oorlog door een "echte militaire grootmacht" binnen een week gewonnen zou zijn. Hij gaf Poetin nog een veeg uit de pan door te zeggen dat het land gebukt gaat onder "slecht leiderschap".

Demissionair premier Schoof, die de toespraak van Trump bijwoonde, stelt dat het veranderde standpunt van Trump "ook een beetje de afdronk is van Alaska". "Er bleek al vrij snel daarna dat de stappen die waren afgesproken niet gezet werden. Ik denk dat we de afgelopen weken hebben gezien dat Trump de druk op Poetin wil opvoeren om te zorgen dat er vrede komt."

In de door oorlog geteisterde Sudanese regio Darfur neemt het aantal choleragevallen in alarmerend tempo toe, waarschuwt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Meer dan 12.000 mensen zijn inmiddels besmet en ruim 350 zijn aan de infectie overleden. De uitbraak bereikte Darfur in mei, maar heeft zich sindsdien verspreid naar zeker de helft van de regio.

WHO-vertegenwoordiger Hala Khudari zegt dat de VN-organisatie een vaccinatieprogramma is gestart om bijna 2 miljoen mensen te vaccineren in de zwaarst getroffen gebieden in Darfur. Dat kostte volgens haar weken "voorbereidingen en uitdagingen op het gebied van toegang, transport en logistiek". Ze zegt dat de grootste uitdaging van de campagne is om de "vaccins daadwerkelijk daar te krijgen".

Bloedige burgeroorlog

Sinds april 2023 woedt een bloedige oorlog tussen het Sudanese regeringsleger en de rebellengroep Rapid Support Forces (RSF). Die brak uit toen de leiders van beide partijen een staatsgreep pleegden en het vervolgens niet eens werden over de verdeling van de macht. De RSF controleert het grootste deel van het westen van het land.

Volgens VN-functionarissen heeft de oorlog aan minstens 40.000 mensen het leven gekost en tot wel 12 miljoen mensen ontheemd. De oorlog heeft geleid tot wat de VN de grootste humanitaire crisis ter wereld noemt. Zowel de RSF als het leger wordt beschuldigd van mensenrechtenschendingen. De VN-mensenrechtencommissaris schreef vorige week in een rapport dat de humanitaire crisis in Sudan zich de afgelopen zes maanden nog verder heeft verdiept.

Vooral de gevechten in El-Fasher, de enige stad in Noord-Darfur die nog in handen is van het regeringsleger, zijn afgelopen tijd heviger geworden. Veel routes zijn onveilig, waardoor hulporganisaties grote moeite hebben om medicijnen, schoon drinkwater en voedsel bij de bevolking te krijgen. Volgens Khudari zijn de vaccinaties hard nodig omdat het aantal cholera-gevallen blijft stijgen en vooral de sterftecijfers alarmerend zijn.

Op bepaalde plekken in West-Darfur is het sterftecijfer 11,8 procent, dat is ruim boven de streefwaarde van 1 procent van de WHO. Khudari waarschuwde ook dat cholera zich inmiddels heeft verspreid naar alle achttien deelstaten van Sudan. In de afgelopen 14 maanden zijn al meer dan 3000 mensen in Sudan aan de infectie overleden.

Cholera is een darminfectie, die ontstaat door besmet water. Het belangrijkste symptoom is diarree. Omdat patiënten daarmee veel vocht verliezen, sterven ze vaak door uitdroging. De WHO waarschuwt dat de infectie binnen enkele uren dodelijk zijn als het niet wordt behandeld. Artsen Zonder Grenzen ziet met regelmaat "een dodelijke combinatie van cholera en ondervoeding". Vorig jaar riep de IPC, de voedselwaakhond van de VN, op meerdere plekken in Sudan officieel hongersnood uit.

In principe is cholera makkelijk te voorkomen en te behandelen, maar daar is wel schoon water voor nodig, net als goede sanitaire voorzieningen en medische zorg. Omdat er in Darfur zo veel mensen op de vlucht zijn, verspreidt de ziekte zich snel. Niet alleen in vluchtelingenkampen, maar ook in woongemeenschappen. Er is te weinig water, en het is vaak niet schoon. Toch kunnen mensen niet anders dan dit water gebruiken.

Uitbraken van cholera vormen in Sudan een terugkerend probleem. Sinds het ministerie van Gezondheid de uitbraak in juli 2024 vaststelde, heeft Artsen Zonder Grenzen al meer dan 110.000 besmettingen met cholera geregistreerd. Volgens het Rode Kruis kampt Sudan momenteel met de ergste cholera-uitbraak van de laatste jaren.

Een medewerker van de gemeente Rotterdam blijkt jarenlang gratis onderdak te hebben geboden in gemeentewoningen aan familie en kennissen. De huizen waren een onderdeel van een daklozenprogramma, bedoeld voor voormalige dak- en thuislozen, die er tegen een kleine bijdrage tijdelijk gebruik van kunnen maken. De medewerker is op staande voet ontslagen.

De zaak kwam aan het rollen na een interne melding over de medewerker, in september vorig jaar. Daarop begon een intern onderzoek, schrijft het Rotterdamse college in een brief aan de gemeenteraad.

Acht woningen

Uit het onderzoek blijkt dat het onrechtmatig vergeven van de woningen begon in 2015 met één huis. In 2024 was dat uitgebreid tot acht woningen. De bewoners betaalden daar niets voor, schrijft het college. "De personen hebben geen afspraken gemaakt over de betaling van huur en aanverwante kosten." De woningen waren zonder de reguliere toetsing en normale aanmeldprocedures in gebruik gegeven door de medewerker.

Die kon zo handelen door "het misleiden van collega's" en het "manipuleren van de administratieve systemen".

Zelfredzaam

De woningen zijn onderdeel van het programma (Z)onderdak. De gemeente beheert in totaal 156 woningen, die ze huurt van woningcorporaties. Bewoners krijgen ambulante begeleiding. Dat houdt in dat ze geholpen worden met het regelen van huishouden, financiën en persoonlijk functioneren.

Uiteindelijk is het doel dat ze daarmee zelfredzaam genoeg worden om weer zelfstandig te wonen. Bewoners betalen een eigen bijdrage, maar de gemeente betaalt het grootste deel van de woonlasten zoals gas, licht en water.

Aangifte

De gemeente heeft aangifte gedaan van oplichting. Ook is er een schadevergoeding geëist. Zowel de ambtenaar als de familieleden en kennissen die gebruikmaakten van de huizen zijn aansprakelijk gesteld. "De onrechtmatige gebruikers van de woningen konden redelijkerwijs weten dat de oud-medewerker niet namens de gemeente of een corporatie handelde", staat in de brief. "Zij hebben zich ongerechtvaardigd verrijkt ten koste van de gemeente." Het college doelt daarbij niet alleen op huurkosten, maar ook op nutsvoorzieningen en gemeentelijke belastingen.

Rotterdam gaat ervan uit dat het onrechtmatig gebruik van de woningen de samenleving zeker 337.000 euro heeft gekost. Het college verwacht dat de werkelijke kosten hoger liggen, omdat de fraude ook "gevolg- en vervolgkosten met zich meebrengt".

Naar aanleiding van de fraude is gecontroleerd of de overige gemeentewoningen wel zijn toegewezen aan mensen die daarvoor in aanmerking komen, schrijft Rijnmond. De gemeente meldt niet of daarbij nieuwe fraudegevallen zijn ontdekt. Ook moeten vanaf nu twee ambtenaren akkoord geven op de toewijzing van een woning.