NOS Nieuws - Algemeen

De verkeershinder door files was in september fors hoger dan in dezelfde maand vorig jaar. De filezwaarte (lengte x duur file) nam met 19 procent toe, zegt de ANWB Verkeersinformatie.

De toename was het hoogst in de ochtendspits: 34 procent. Overdag bedroeg hij 27 procent, in de avondspits 9 procent.

In de grensprovincies nam de filezwaarte toe door de invoering van grenscontroles. In de provincie Gelderland was de toename 24 procent.

Over de periode van januari tot en met september gemeten is de filezwaarte met 7 procent gestegen ten opzichte van dezelfde periode in 2024. Normaal gesproken is de hinder door files het hoogst in het najaar. In oktober en november zijn er minder vrije dagen en wordt er meer onder moeilijke omstandigheden gereden, zoals in het donker en bij slecht weer.

Zorgverzekeraar VGZ neemt het grootste deel van branchegenoot ONVZ over. Het merk van die laatste blijft nog wel bestaan. ONVZ blijft dan ook verzekeringen aanbieden, maar VGZ neemt de meeste werkzaamheden over.

VGZ is een van de grootste zorgverzekeraars in Nederland. ONVZ is een kleinere branchegenoot.

ONVZ zegt als kleinere "landelijke speler" niet genoeg te kunnen profiteren "van schaalvoordelen om onze premiestelling concurrerend te houden". Daar zou deze overname verandering in moeten brengen. "Dankzij de samenwerking met VGZ kunnen we de premie betaalbaarder houden en onze dienstverlening verder verbeteren", zegt bestuursvoorzitter Jean-Paul van Haarlem.

'Nog negen over'

"In deze strategische samenwerking worden de krachten op het gebied van zorginkoop en operationele uitvoering van verzekeringen gebundeld", zeggen de twee verzekeraars. Wel wordt VGZ vanaf 1 januari 2027 de zogenoemde risicodrager van de basisverzekeringen en de aanvullende verzekeringen.

De Autoriteit Consument en Markt moet de overname nog officieel goedkeuren. "Als de Autoriteit Consument en Markt de transactie goedkeurt, is het de grootste in de zorgverzekeringsmarkt in lange tijd", schrijft het FD. "Na de versmelting resteren in Nederland nog negen zorgverzekeringsconcerns met vaak meerdere merken."

Jeugdombudsmannen willen in kaart brengen hoeveel jongeren door de toeslagenaffaire studieschulden hebben. Het kabinet wil tot nu toe geen inzicht geven in deze cijfers. Daarom roepen de Jeugdombudsmannen gedupeerde jongeren op hun verhaal te delen via een anonieme vragenlijst.

In maart stuurden de ombudsmannen een brief naar de staatssecretaris Toeslagen, de minister van Onderwijs en DUO om cijfers hierover vrij te geven. De staatssecretaris wil dit niet doen, onder meer omdat er in verband met de AVG een wetswijziging nodig is.

Inzicht geven in de grootte van dit probleem is essentieel voor een oplossing, stellen de Jeugdombudsmannen. "Er zijn 100.000 kinderen slachtoffer van de toeslagenaffaire, maar hoeveel daarvan DUO-schulden hebben is onduidelijk", zegt Stans Goudsmit, Jeugdombudsman in de regio Rotterdam-Rijnmond.

Lenen om te helpen

Veel van de jongeren vroegen juist leningen aan om hun ouders te helpen. "Er zijn jongeren die bij DUO hebben geleend om bij te dragen aan het huishouden", zegt Goudsmit. "Om daarmee de huur te betalen, boodschappen te doen of om kleren te kopen."

Het kabinet weigert de schulden bij DUO van de jongeren kwijt te schelden. "Het vreemde is dat ouders worden geholpen met hun schade en hun schulden, ook met hun DUO-schulden. En deze kinderen niet. Wij als Jeugdombudsmannen zeggen: dat is vreemd, want het hele gezin is slachtoffer geworden van ongekend onrecht dat ze door de overheid is aangedaan. Je zult de kinderen daar ook mee moeten helpen."

Overleven

Sara (haar echte naam is bekend bij de redactie) is student geneeskunde. Ook zij gaf haar lening aan haar ouders om rond te komen. "In die situatie is het roeien met de riemen die je hebt", zegt Sara. "Zo'n lening is de kortste weg om de schade voor je familie en jezelf te beperken. Achteraf zit je met de gebakken peren."

Die situatie maakte dat ze niet 100 procent voor haar studie kon gaan. Ze liep flinke studievertraging op. "Ik stond er met één been in, met het andere was ik financieel aan het overleven en aan het helpen." Naast vijf dagen per week coschappen, had ze in de weekenden en de vakanties een bijbaan in de zorg.

De toeslagenaffaire

De toeslagenaffaire draait om tienduizenden ouders die door de Belastingdienst ten onrechte werden bestempeld als fraudeur. Vaak moesten ze vele duizenden euro's aan kinderopvangtoeslag terugbetalen en soms kwamen daar ook nog hoge boetes bij. Gedupeerden raakten in grote problemen. In 2019 trad de staatssecretaris van Financiën af vanwege de kwestie. Nadat een parlementaire ondervragingscommissie met snoeiharde conclusies was gekomen, viel het kabinet-Rutte III.

Als slachtoffer van de toeslagenaffaire kreeg Sara's moeder compensatie, maar Sara kon daar geen aanspraak op maken. "Dat is ook een belangrijk punt", zegt Sara. "Ik hoor van veel andere jongeren dat de manier waarop dit nu opgelost is een wig heeft gedreven tussen familieleden." De ouders wel compenseren en de kinderen niet vindt ze "een grote misstap".

Ook het advies van de onafhankelijke commissie van Mariëtte Hamer luidde: stel deze jongeren vrij van de studieschulden. Het is een van de adviezen van het rapport dat in maart verscheen. "Een van de belangrijkste maatregelen die de overheid kon nemen voor kinderen en jongeren die wij als commissie adviseerden, was de DUO-schulden kwijtschelden", zegt commissielid Benito Walker. "Uiteindelijk legt de overheid dit naast zich neer."

Sara hoopt dat de DUO-schulden snel worden kwijtgescholden. "Zodat we door kunnen met ons leven." Daarnaast is ze blij dat de Jeugdombudsmannen actie ondernemen. "Ik hoop dat dit druk uitoefent op de overheid om toch die cijfers te delen."

'Jeugd is afgepakt'

Het is niet zo dat deze jongeren nu helemaal geen hulp krijgen, zegt Goudsmit. "Kinderen van slachtoffers van het toeslagenschandaal krijgen een bedrag en kunnen ook bij de gemeente aankloppen voor zogenoemde brede ondersteuning. Ook worden ze met problematische schulden geholpen. DUO-schulden vallen niet onder die problematische schulden."

Nu kunnen jongeren, afhankelijk van hun leeftijd, maximaal 10.000 euro krijgen. "Het is op zijn hoogst 10.000 euro voor 18-plus", legt Goudsmit uit. Voor veel jongeren is dat niet genoeg om hun studieschuld af te betalen.

"Het dekt ook niet de schulden en de schade die hen is aangedaan", stelt de Rotterdamse Jeugdombudsman. "Deze kinderen zijn net als hun ouders dakloos geworden, uit huis geplaatst en hebben in grote armoede moeten leven. Ze zeggen: onze jeugd is afgepakt. 10.000 euro is niet voldoende om dat te herstellen."

Wat gebeurde er precies in de toeslagenaffaire? NOS op 3 legt het uit:

Meta moet zijn apps Instagram en Facebook in Nederland een algoritmevrije optie geven, waarbij een chronologische nieuwsfeed als standaard kan worden ingesteld. Dat oordeelt de rechtbank in Amsterdam in een zaak die werd aangespannen door burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom.

Dat betekent dat gebruikers dus moeten kunnen kiezen voor een feed die niet wordt samengesteld op basis van de veronderstelde interesse van gebruikers. Die optie is er nu wel, maar is verborgen en kan niet als standaard worden ingesteld.

Bits of Freedom spande de rechtszaak aan omdat Instagram en Facebook daarmee de Europese Digital Services Act zou overtreden. De rechter geeft de burgerrechtenorganisatie daarin gelijk.

Twee weken

Meta krijgt twee weken om zijn apps aan te passen voor Nederlandse gebruikers. Doet het bedrijf dat niet, dan moet het Bits of Freedom een dwangsom van 100.000 euro per dag betalen, met een maximum van vijf miljoen euro.

"Fantastisch, echt een hart onder de riem voor iedereen die probeert om Meta's macht te beteugelen", reageert directeur Evelyn Austin van de burgerrechtenorganisatie.

Bits of Freedom spande de rechtszaak aan vanwege de verkiezingen, die door een feed gevuld met algoritmisch bepaalde content zouden worden beïnvloed. De wijziging geldt echter ook tot na de verkiezingen op 29 oktober, oordeelt de rechter, iets waartegen Meta zich verzette.

De wijziging geldt alleen voor Nederland. "Dat is de reikwijdte van deze rechter. Maar de Europese wet waar het nu over gaat, geldt in heel Europa", benadrukt Austin.

Meta zegt in een reactie in beroep te zullen gaan tegen de uitspraak, waar het bedrijf het "fundamenteel mee oneens" is. "Volgens ons is dit een zaak voor de Europese Commissie, en niet iets voor individuele rechtbanken in EU-lidstaten."

Een undercoveroperatie van het BBC-programma Panorama laat zien dat racisme en vrouwenhaat bij agenten van een Londens arrestantencentrum nog volop aanwezig zijn. Niet wetend dat een camera meedraaide, zeiden agenten dat immigranten moeten worden neergeschoten. Ook leken ze te genieten van gebruik van geweld en lieten ze zich laatdunkend uit over aangiften van verkrachting, aldus de BBC.

Een verslaggever van Panorama ging zeven maanden undercover als medewerker van het detentiecentrum van het politiebureau Charing Cross in het centrum van Londen. Dat bureau raakte vier jaar geleden in opspraak, omdat agenten racistische en homo- en vrouwonvriendelijke uitspraken deden, arrestanten intimideerden en zich schuldig maakten aan pesterijen.

De politieleiding betuigde diepe spijt. Twee agenten kregen ontslag, twee anderen namen zelf ontslag en negen agenten werden overgeplaatst.

Voorbeelden

Vier jaar later is er volgens de BBC niet veel verbeterd. De boosdoeners houden zich in als er iemand bij is die ze niet vertrouwen, maar verder is er niet veel veranderd. Een officier zei tegen de undercover-verslaggever: "Als er een nieuwe bij ons komt, zetten we maskers op. Je moet eerst weten met wie we te maken hebben."

De BBC noemt de namen van de agenten die in de fout gaan voluit. Zo besprak een leidinggevende, sergeant Joe McIlvenny, zijn seksuele ervaringen uitgebreid met ondergeschikten. Hij liet hen onder meer weten dat hij seksueel opgewonden raakte als een partner met zijn tepels speelde. Protest van vrouwelijke collega's die op gehoorafstand zaten, negeerde hij.

Dezelfde sergeant liet een verdachte man op borgtocht vrij die zijn zwangere vriendin zou hebben verkracht en in de buik zou hebben geslagen. Toen een vrouwelijke ondergeschikte hem daarop aansprak, zou hij "dat is wat zij zegt" hebben geantwoord.

In ontmoetingen na werktijd lieten agenten zich geregeld racistisch uit en keerden ze zich tegen migranten en moslims. "Ze haten ons", zei een agent. "Islam is een probleem. Een groot probleem, denk ik."

Geschorst

De BBC stuurde een gedetailleerde lijst naar de leiding van de Londense politie. Commissaris Mark Rowley noemt het gedrag van zijn collega's "eerloos, totaal onacceptabel en in strijd met de normen en waarden van het korps". Negen agenten zijn geschorst, twee anderen hebben andere taken gekregen.

Het plan van demissionair minister Keijzer van Volkshuisvesting om het wonen in vakantiehuisjes tien jaar legaal te maken is onuitvoerbaar zegt de Dienst Toeslagen, onderdeel van het ministerie van Financiën. De mensen die geen eigenaar zijn maar zo'n huisje huren krijgen recht op huurtoeslag, en dat leidt tot een administratie die de dienst niet aankan.

In een zogenoemde uitvoeringstoets die Keijzer naar de Tweede Kamer heeft gestuurd waarschuwt de Dienst Toeslagen dat een moeilijk in te schatten aantal mensen huurtoeslag zal aanvragen. Mogelijk gaat het om tienduizenden.

Die aanvragen zijn lastig te beoordelen omdat het niet om gewone huurhuizen gaat die aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen. De Dienst Toeslagen moet per recreatiewoning de situatie beoordelen. De aanvragen zijn ook fraudegevoelig omdat de huurcontracten vervalst kunnen worden door bijvoorbeeld de ingangsdatum te veranderen.

Voor burgers die recht hebben op huurtoeslag voor zo'n huisje is het ook een ingewikkelde papierwinkel, waarschuwt de Dienst. Juist omdat het een bijzondere categorie woningen is moeten mensen veel informatie aanleveren die ze zelf moeten uitzoeken. Bijvoorbeeld wat de kale huurprijs is, zonder kosten voor voorzieningen op het vakantiepark.

Huurtoeslag teruggevorderd

Als zij de informatie niet goed aanleveren, dan kan het zijn dat de huurtoeslag deels of helemaal moet worden teruggevorderd. Dat levert een groot risico voor de aanvragers op. Voor de extra taken voor de Dienst Toeslagen moeten mogelijk 475 extra ambtenaren worden aangenomen. De kosten kunnen oplopen tot 50 miljoen euro.

Wonen in een huisje op een vakantiepark is nu niet toegestaan. Toch staan er bijna 60.000 mensen ingeschreven op het adres van een recreatiewoning. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk hoger. Keijzer wil de permanente bewoning tijdelijk legaliseren vanwege de woningnood.

Steekproeven

Ondanks eerdere kritiek van gemeenten wil Keijzer het plan toch doorzetten. Want veel bewoners van recreatiewoningen zijn juist blij dat hun situatie legaal wordt gemaakt.

Keijzer: "Deze mensen wonen al in vakantiewoningen. Niet omdat ze dat zo leuk vinden maar omdat er geen andere woningen voor ze zijn. Deze mensen melden zich de komende tijd bij de gemeente voor een persoonsgebonden vergunning en dan komt ook in beeld om welke vakantiewoningen het gaat. Dat ga ik met de Dienst Toeslagen de komende tijd doorakkeren."

Er komt nu eerst een onderzoek met steekproeven om beter in te schatten hoeveel mensen huurtoeslag gaan aanvragen. Tegelijkertijd wordt onderzocht of er oplossingen zijn die de uitvoerbaarheid verbeteren en de werklast voor Dienst Toeslagen beperken, belooft Keijzer.

De politie heeft gisteren bij een bedrijf in Uithoorn 35.000 xtc-pillen en kilo's MDMA in beslag genomen. Twee mannen van 32 en 34 jaar uit Hilversum zijn dezelfde dag aangehouden.

De politie kwam het pand op het spoor tijdens een lopend onderzoek naar drugshandel. In dat onderzoek waren al meerdere personen aangehouden die vermoedelijk als drugskoerier werkten. Verdere aanwijzingen leidden naar het bedrijfspand in Uithoorn.

In het pand stond professionele apparatuur voor de productie van drugs. Ook trof de politie een tabletteermachine aan, waarmee xtc-pillen worden geproduceerd. De apparatuur is in beslag genomen voor verder onderzoek. De drugs worden vernietigd.

De twee Hilversummers worden verdacht van betrokkenheid bij de productie.

Dat het demissionaire kabinet naar verwachting doodzieke kinderen uit Gaza laat overkomen voor een behandeling, valt in goede aarde bij veel politieke partijen en hulp- en zorgverleners in Nederland.

"De druk op het kabinet om dit wél te gaan doen is cruciaal geweest", zegt SP-Kamerlid Dobbe. Ook bij andere partijen in de Kamer wordt verheugd gereageerd op de toezegging. "Goed dat het kabinet eindelijk gehoor geeft aan de lange roep vanuit de Kamer", zegt D66-leider Jetten.

"Eindelijk een teken van medemenselijkheid", zegt Kamerlid Piri van GL-PvdA. Ook bijvoorbeeld VVD en SGP, die eerder tegen de moties stemden, zijn het eens met het kabinet omdat het gaat om een beperkt aantal kinderen die echt niet in de regio kunnen worden geholpen. PVV-leider Wilders blijft tegen en ziet liever dat de kinderen naar "het schatrijke" Saudi-Arabië gaan.

Demissionair premier Schoof zegt dat het kabinet tot nu toe dacht dat de zorg wel in de regio geboden kon worden, al beweerden veel hulporganisaties het tegendeel.

"Wij moesten eerst zelf tot die conclusie komen", legt hij uit:

Karel Hendriks, directeur Artsen zonder Grenzen Nederland, zegt "opgelucht en blij" te zijn dat zieke Gazaanse kinderen naar Nederland kunnen worden geëvacueerd.

"Deze politieke doorbraak redt kinderlevens", zegt hij. "We zijn dankbaar voor iedereen die samen met Artsen zonder Grenzen heeft volgehouden om deze noodzaak onder de aandacht te brengen. Al maanden waarschuwen wij dat deze kinderen niet meer geholpen kunnen worden in het door Israël kapotgeschoten zorgsysteem van Gaza, terwijl ziekenhuizen in de regio overvol zijn."

Hendriks zegt dat Nederlandse ziekenhuizen hebben aangegeven dat er genoeg capaciteit en menskracht is om de kinderen op te vangen. "We zullen het kabinet blijven aansporen om bij te dragen naar vermogen - niet alleen het absolute minimum". Ook zegt hij dat de evacuaties in de context van de humanitaire crisis in Gaza een druppel op een gloeiende plaat lijken, "maar elke druppel is in dit geval een kinderleven, en elk leven telt."

Kankerpatiënten

Het Prinses Máxima Centrum, het ziekenhuis voor kinderoncologie in Utrecht, zegt er te zijn "voor ieder kind met kanker, ongeacht hun nationaliteit of afkomst". Een woordvoerder zegt dat het de capaciteit heeft om enkele kinderen met kanker uit Gaza zorg te bieden "die ze zo snel mogelijk nodig hebben, want voor de behandeling van kanker geldt dat uitstel grote risico's met zich meebrengt".

Ook Unicef Nederland verwelkomt het besluit. Het kinderfonds van de Verenigde Naties zegt dat het "letterlijk het verschil kan betekenen tussen leven en dood". Volgens Unicef zijn op dit moment 3800 kinderen in Gaza die dringend die medische evacuaties nodig hebben.

De organisatie pleit ervoor de medische corridor naar de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever te herstellen en noemt het "een belangrijke stap die snel genomen kan worden: dit is de meest veilige en effectieve manier om evacuaties mogelijk te maken".

Duizenden kinderen uit Gaza zijn geëvacueerd naar Egypte, maar daar kunnen ze niet altijd geholpen worden:

Bij een aanslag op een synagoge in de Britse stad Manchester zijn volgens de politie drie mensen gedood, onder wie de dader. De dader is door agenten doodgeschoten. De aanval vond plaats op een belangrijke joodse feestdag.

De explosievenopruimingsdienst is aanwezig bij de synagoge vanwege "verdachte voorwerpen" die de dader bij zich zou hebben gedragen. Rond 13.30 uur lokale tijd was er een luide knal te horen. De BBC spreekt van een gecontroleerde explosie.

Drie andere mensen raakten gewond en verkeren in kritieke toestand, meldt de politie.

Het is vandaag Jom Kipoer, de belangrijkste feestdag in het jodendom. Volgens de burgemeester van Manchester vond bij de synagoge in de buitenwijk Crumpsall daarom een bijeenkomst plaats.

Auto en mes

De politie zegt dat om 09.31 uur (plaatselijke tijd) een melding binnenkwam over een auto die op mensen was ingereden en dat een man was neergestoken. Dat bleek later een beveiliger te zijn.

Het is onduidelijk of de drie andere slachtoffers zijn neergestoken of door de auto zijn aangereden. De politie gaat uit van een terreuraanslag, aldus de krant Manchester Evening News. Om 09.38 uur werd het vuur op de vermoedelijke dader geopend.

Op deze door de NOS geverifieerde beelden is te zien hoe agenten een man onder schot houden:

De Londense politie heeft de beveiliging rondom synagoges en Joodse plekken in de hoofdstad opgeschroefd. "Hoewel er geen indicatie is voor een toegenomen dreiging in Londen, hebben we extra materiaal beschikbaar gesteld."

Premier Starmer heeft zijn afschuw uitgesproken. "Het feit dat dit plaats vond op Jom Kipoer, de heiligste dag op de joodse kalender, maakt dit nog weerzinwekkender."

De premier keert vervroegd terug van het overleg met EU-collega's in Kopenhagen voor crisisoverleg. Vanuit zijn vliegtuig liet hij weten dat synagogen extra politiebescherming krijgen. "We doen er alles aan om onze Joodse gemeenschap veiligheid te blijven geven."

Koning Charles en koningin Camilla zijn ook enorm geschrokken en verdrietig door het nieuws, melden ze in een verklaring. "Vooral op zo een bijzondere dag voor de Joodse gemeenschap. Onze gedachten en gebeden gaan uit naar iedereen die getroffen is door dit afschuwelijke incident."

De Belastingdienst wil zijn e-mail in datacenters van Microsoft onderbrengen, schrijft demissionair staatssecretaris Heijnen van Financiën aan de Tweede Kamer. Dat is volgens hem de uitkomst van een "gefaseerd en zorgvuldig traject".

Het besluit geldt ook voor de Douane en de Dienst Toeslagen. Na het toeslagenschandaal is de afdeling toeslagen formeel afgesplitst van de rest van de Belastingdienst, maar de organisaties delen nog wel ICT.

Onder meer e-mails en agenda's worden naar Microsoft verplaatst en ambtenaren kunnen straks met elkaar vergaderen en chatten via Teams. De "kernprocessen" voor onder meer het innen van de belastingen komen niet in de cloud.

Toenemende zorgen

Zeker sinds het aantreden van president Trump zijn er zorgen over het gebruik van de Amerikaanse cloud. Nederlandse overheden maken daar op grote schaal gebruik van, blijkt uit onderzoek van de NOS. De data staan weliswaar op Europese servers, maar uiteindelijk valt Microsoft onder de Amerikaanse wet.

De zorgen namen toe nadat de Amerikaanse regering het mailaccount van de voorzitter van het Internationaal Strafhof liet afsluiten. Dat gebeurde nadat het Strafhof arrestatiebevelen had uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en zijn voormalig minister van Defensie.

In een zogenoemde beslisnota die ook naar de Kamer is gestuurd, erkennen ambtenaren dat er risico's zijn. Zo zou de Amerikaanse overheid kunnen meelezen of de dienstverlening zelf kunnen staken, al is die kans klein, schrijven ze. Het besluit om naar de cloud te gaan, kan daarom als "politiek gevoelig" worden zien, zo is te lezen.

Joost Schellevis, redacteur tech:

"Dat een gigantische, landelijke overheidsorganisatie met gevoelige gegevens overgaat naar de Amerikaanse cloud, is toch nog wel opvallend. Vooral iets kleinere overheden, provincies en gemeenten maken massaal gebruik van Microsoft 365 en andere Amerikaanse clouddiensten. Ministeries en grote, belangrijke organisaties met veel gevoelige data zaten nog relatief vaak op eigen infrastructuur, zoals de Autoriteit Consument en Markt en tot nu toe de Belastingdienst.

Maar een primeur is het ook weer niet. Zo staat ook de e-mail van alle Tweede Kamerleden bij Microsoft, iets wat veel Kamerleden aanvankelijk niet eens wisten. En ook de Autoriteit Financiële Markten gebruikt mailservers van Microsoft. Maar dat was allemaal al besloten voordat de zorgen om die cloud toenamen. Dat de Belastingdienst nu dus toch overgaat, is daarom een grote stap."

Staatssecretaris Heijnen schrijft dat er nu in een "verouderde omgeving" wordt gewerkt, en dat een overstap daarom noodzakelijk is. Alternatieve opties, zoals een Europese aanbieder of de mailserver in een eigen datacenter laten staan, zijn volgens de staatssecretaris "niet van hetzelfde niveau" en "complex".

Om het risico op Amerikaanse inmenging te beperken, wordt er wel continu een back-up gemaakt van alles dat in de Microsoft-cloud staat opgeslagen. Als de Amerikaanse overheid dan besluit om de stekker uit de Belastingdienst-systemen te trekken, is er nog een kopie. Dat back-uppen kost 2 miljoen euro per jaar.

Het demissionaire kabinet sluit niet langer uit dat Nederland kinderen uit Gaza over laat komen voor een medische behandeling. "Het kabinet zal bezien in hoeverre enkele kinderen tijdelijk in Nederland kunnen worden geholpen", schrijft minister Van Weel van Buitenlandse Zaken aan de Tweede Kamer. Het gaat om kinderen die "complexe hoog-specialistische zorg nodig hebben, die in direct levensgevaar verkeren en waarvoor nu in de regio geen onmiddellijke hulp beschikbaar is."

De beoordeling van welke kinderen daarvoor in aanmerking komen, is mede in handen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het kabinet gaat ook af op de kennis en ervaring van Europese landen die eerder kinderen hebben opgenomen voor medische behandelingen.

"Het aantal gevallen dat Nederland zal kunnen en gaat opnemen zal overigens zeer beperkt zijn", stelt Van Weel. Er zal ook rekening worden gehouden met de beschikbare zorgcapaciteit voor Nederlandse kinderen.

Het kabinet maakte eerder bekend dat er 25 miljoen euro gaat naar (medische) noodhulp in de regio voor mensen uit de Gazastrook. Dit gaat via de WHO onder meer naar Egypte, Save the Children, Dutch Relief Alliance, Unicef en het Rode Kruis.

Vier keer motie verworpen

Verschillende partijen in de Tweede Kamer dringen al maanden aan op de medische behandeling voor ernstig zieke kinderen in Nederland. Tot vier keer toe dienden zij er moties over in, die steeds nipt werden verworpen. Gisteren gebeurde dat nog met 72 stemmen voor en 74 tegen.

Het kabinet ging tot nu niet in op de wens van bijna de helft van de Kamerleden. Ook nu benadrukt Van Weel dat behandeling in de regio het uitgangspunt blijft.

Toch niet in regio

Demissionair premier Schoof zegt dat het kabinet tot nu toe "de veronderstelling had" dat de zorg wel in de regio geboden kon worden, al beweerden veel hulporganisaties het tegendeel.

"Wij moesten eerst zelf tot die conclusie komen", legt hij uit:

"De druk op het kabinet om dit wél te gaan doen is cruciaal geweest", zegt SP-Kamerlid Dobbe. In de Kamer wordt verheugd gereageerd op de toezegging van het kabinet. "Goed dat het kabinet eindelijk gehoor geeft aan de lange roep vanuit de Kamer", zegt D66-leider Jetten. "Eindelijk een teken van medemenselijkheid", zegt Kamerlid Piri van GL-PvdA. Ook bijvoorbeeld VVD en SGP, die eerder tegen de moties stemden, zijn het eens met het kabinet omdat het gaat om een beperkt aantal kinderen die echt niet in de regio kunnen worden geholpen.

Duizenden kinderen uit Gaza zijn geëvacueerd naar Egypte, maar daar kunnen ze niet altijd geholpen worden:

In het provinciehuis in Den Bosch is vanochtend het skelet van een enorme langnekdino onthuld. Het fossiel, dat de naam Aurora draagt, is van het Oertijdmuseum. Het kostte vrijwilligers van het museum zo'n 30.000 uur om het skelet te prepareren en in elkaar te zetten.

"We zijn een particulier museum in Brabant en vonden dit een heel mooie ruimte, waar iedereen hem in Brabant nu zes weken gratis kan bekijken", zegt museumdirecteur René Fraaije over het besluit om het provinciehuis als onthullingsplek te kiezen. Volgende maand keert het fossiel, waarvan alleen de staart al bestaat uit zestig wervels, terug naar het museum in Boxtel.

De langnekdino van twintig meter lang werd in 1995 opgegraven in de Amerikaanse staat Wyoming, waar de dinosaurus zo'n 150 miljoen jaar geleden rondliep. In 2020 kocht het Oertijdmuseum het fossiel van een Zwitsers museum.

Het gaat vermoedelijk om een diplodocus, maar helemaal zeker weet het museum dit niet: bij het prepareren van een ander fossiel van een langnekdino, ook uit Wyoming en 150 miljoen jaar oud, ontdekte een stagiair van het Oertijdmuseum dat het om een compleet nieuwe soort ging. Dat werd vorig jaar bevestigd na nader onderzoek, waarna de dino de naam Ardetosaurus Viator kreeg.

Gebroken ribben

Het skelet dat nu in het Bossche provinciehuis staat, is opvallend compleet: het bestaat voor zo'n 60 procent uit de originele botten. De ribbenkast is zelfs voor zo'n 90 procent compleet. Wat ontbreekt, is aangevuld met afgietsels van andere fossielen.

Ook zijn er nog bijzondere sporen op de botten te zien. Zo heeft het dier in zijn of haar leven twee ribben gebroken die later weer zijn geheeld, legt directeur Fraaije uit.

Het is gissen hoe de dinosaurus aan de verwondingen is gekomen, zegt hij. Ook is het geslacht nog onbekend en zijn er dus vraagtekens over de precieze soort. Fraaije vraagt daarom paleontologen het skelet te onderzoeken, nu dat na tienduizenden uren monnikenwerk eindelijk in elkaar is gezet.

Drie dagen na de orkaan Bualoi in Vietnam, is het dodental opgelopen naar 36, zegt de regering. 21 mensen worden nog vermist, zeker 147 mensen raakten gewond. De materiële schade wordt geraamd op ruim 370 miljoen euro.

Bualoi kwam maandag aan land in het noordelijk deel van Vietnam. Dat ging gepaard met huizenhoge golven, zeer harde wind, langdurige zware regenval en overstromingen, ook in het binnenland.

Bijna 170.000 woningen werden vernield en ook raakten wegen, spoorwegverbindingen, scholen en andere gebouwen beschadigd. 34.000 hectare aan rijst en andere landbouwproducten moeten als verloren worden beschouwd.

Vietnam is een langgerekt land aan de Zuid-Chinese Zee. Dat maakt het kwetsbaar voor orkanen. Vorig jaar kostte de orkaan Yagi aan zo'n 300 mensen het leven. De schade toen werd op 2,8 miljard euro geraamd.

Op de laatste vergaderdag van de Tweede Kamer wordt er in de wandelgangen met angst en beven, en flink wat ergernis, gesproken over "de bolletjesterreur". Vanavond en morgenochtend zal dit fenomeen tot een soort uitbarsting komen.

Dan stemt de Kamer voor de laatste keer voor de verkiezingen over een enorme berg moties. Die zijn vaak speciaal ingediend om eigen standpunten te benadrukken, politieke tegenstanders in een bepaald daglicht te stellen en daar "bolletjesplaatjes" van te maken.

De meeste mensen hebben die wel voorbij zien komen op sociale media. Een plaatje met rode en groene bolletjes en een politiek voorstel. Groen zijn de partijen die voorstemden, rood die tegenstemden.

Er staan teksten bij in de trant van 'Kijk wat schandalig dat deze partijen tegenstemden!', of 'Wij komen op voor dit belang' of 'Ons voorstel is aangenomen!'. Van links tot rechts gebruiken politieke partijen dit in hun pr.

Deze stemmingsuitslagen aangeduid met groene en rode bolletjes, komen van de app van de Tweede Kamer. De bedoeling is om politieke besluiten transparanter te maken. Vrij snel na de introductie van de service werden door politieke partijen screenshots op sociale media gedeeld.

De campagne voor de verkiezingen op 29 oktober geeft er nu een extra slinger aan. Sommige partijen hebben inmiddels een eigen 'bolletjesvormgeving' met het partijlogo.

Aan de bolletjes kun je niet zien om welke reden een partij tegenstemde. En dat is soms een probleem. Een partij kan het inhoudelijk oneens zijn, of de motie juridisch overbodig achten omdat het al in de wet staat, of de tekst 'symboolpolitiek' vinden.

Van de "bolletjesterreur" hebben we de afgelopen week al voorbodes gezien. Bijvoorbeeld toen het ging over de motie "het uitspreken dat Joodse studenten en medewerkers zich veilig moeten voelen op hogescholen en universiteiten".

Het CDA heeft als principe dat de partij het aantal moties wil beperken omdat ze volgens de partij vaak niet bijdragen aan beleidsveranderingen en wel veel tijd en administratie kosten. Moties waarbij de Kamer alleen maar een wens uitspreekt, de zogenaamde spreekt-uit-moties, steunt het CDA daarom sowieso niet.

Kamerlid Boswijk legde gisteren weer uit waarom het CDA tegen de 'spreekt-uit-motie' ging stemmen, al vindt de partij natuurlijk dat Joodse studenten en medewerkers zich veilig moeten voelen.

Bij het CIDI was dit niet meteen duidelijk. De organisatie, die zich geregeld mengt in het publieke debat om Israël en Joodse belangen in Nederland te verdedigen, maakte een foto van de groene bolletjes en het ene rode CDA-bolletje en vroeg om opheldering.

Boswijk wees het CIDI op zijn stemverklaring en de zaak werd rechtgezet. Maar toen hadden duizenden mensen op X het plaatje al gezien.

Het CDA is door het zelf opgelegde motiestandpunt ook de pineut bij een motie van BBB over het uitspreken dat Hamas "nooit meer een rol mag spelen in Gaza of elders". Naast tegenstemmer Denk staat het CDA als enige bij het rode bolletje met het duimpje omlaag.

Partijleider Bontenbal ziet zich genoodzaakt het stembeleid uit te leggen:

Ook de 'antifa-motie' van vorige week kan in dit licht worden gezien. De FvD diende op het laatste moment een motie in "dat Antifa ook in Nederland als terroristische organisatie wordt aangemerkt".

Antifa is de naam voor een verzameling extreemlinkse actiegroepen die door veiligheidsdiensten meer als een beweging dan als één organisatie wordt beschouwd.

Alleen om die reden al is een verbod juridisch onmogelijk en is een verbod aan de rechter, waarschuwde het kabinet. Toch stemden partijen, zoals VVD en SGP, voor. Liever een vaag signaal dan een rood bolletje voor je naam.

Vanavond lastige afwegingen

Ook vanavond moeten de fracties weer lastige afwegingen maken. Voor een 'campagne-motie' stemmen die nutteloos is of niet klopt, maar wel bij de groene bolletjes staan? Of een rood bolletje worden en dat niet aan de kiezer kunnen toelichten?

En niet alleen politieke partijen slaan elkaar met bolletjes om de oren, ook populaire Instagramaccounts als Check je stem en Politieke Jongeren maken plaatjes van de stemmingsuitslagen. Lastig in campagnetijd.

Wat ervan terecht gaat komen, is bij veel moties de vraag. Daar gaat de nieuwe Tweede Kamer immers over, na de verkiezingen op 29 oktober. En hoe de politieke verhoudingen dan liggen, weet niemand. In coalitie-onderhandelingen zullen standpunten 'uitgeruild' worden. En aangenomen voorstellen die geld gaan kosten, staan zeker opnieuw ter discussie.

Goedemorgen! Vandaag is de laatste vergaderdag van de huidige Tweede Kamer voor de verkiezingen, daarna start het verkiezingsreces. En Frankrijk maakt zich op voor een nieuwe grote stakingsdag uit onvrede over de geplande bezuinigingen van de regering.

Eerst het weer: het wordt de laatste stralende dag van de week. Er is vooral in het oosten veel ruimte voor de zon. In het westen komt meer bewolking voor, maar vaak kan de zon hier goed doorheen prikken. Het wordt 16 tot 18 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Nederlandse boot Mohammed Bhar, onderdeel is van de vloot die hulpgoederen naar Gaza wilde brengen, is onderschept door het Israëlische leger. De zeven Nederlandse opvarenden zijn aangehouden, meldt een woordvoerder van de organisatie.

De Israëlische marine enterde gisteravond en vannacht een aantal boten die deel uitmaken van de vloot. Daarbij werd onder anderen de Zweedse activiste Greta Thunberg aangehouden.

Sommige schepen bevinden zich nu op minder dan 50 kilometer van de Gazaanse kust, meldde de Global Sumud Flotilla rond 04.30 uur 's vanmorgen op X. Dat zou een stuk dichterbij zijn dan activistenschip Madleen in juni kwam. De organisatie achter dat schip stelde toen dat Israël hun vaartuig op 200 kilometer van de kust van Gaza enterde, in internationale wateren.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Gisteravond vierde Goede tijden, slechte tijden het 35-jarig bestaan. Op RTL4 was een dubbele jubileumaflevering te zien. GTST was in 1990 de eerste dagelijkse soapserie op de Nederlandse televisie. Onder anderen Ferri Somogyi, Erik de Vogel en Caroline de Bruijn spelen sinds de jaren 90 in de soap.

Acteurs Erik en Caroline blikken terug op de beginperiode van de langstlopende soap in Nederland:

Fijne donderdag!

De cao-lonen stijgen voor het vierde kwartaal op rij minder hard dan een jaar ervoor. Afgelopen drie maanden stegen de lonen met zo'n 4,6 procent, tegenover 6,3 procent het jaar ervoor. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

De cao-lonen zijn het uurloon inclusief bijzondere beloningen, zoals het vakantiegeld.

De lonen bij de overheid stijgen het minst (3,1 procent). Bij onder meer zorginstellingen (5,1 procent) en in het bedrijfsleven (4,8 procent) stijgen de lonen het hardst.

Hoewel de lonen iets minder hard stijgen dan het jaar ervoor, is het volgens CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen toch nog een flinke stijging: "Al drie jaar achter elkaar stijgen de lonen echt fors, en nu komt die stijging ook boven de 4 procent uit. Opnieuw gaan veel werknemers er dus flink op vooruit."

Dat die lonen nog steeds flink stijgen, heeft volgens Van Mulligen te maken met een combinatie van een nog altijd krappe arbeidsmarkt. Er zijn dus nog steeds meer open vacatures dan werkzoekenden. Bovendien spelen de cao-afspraken die met vakbonden zijn gemaakt een rol. "De lonen houden de inflatie bij, daarover zijn afspraken gemaakt met de vakbonden en die werken nog een tijdje door."

Maar omdat de arbeidsmarkt minder krap is dan een aantal jaar geleden, neemt die loonstijging logischerwijs iets meer af: "De lonen zijn nu al zo lang op rij zo hard gestegen. De rek is er nu misschien wel uit."

Rondom Prinsjesdag eiste vakbond FNV nog een loonsverhoging van 6 procent. Vakbond CNV eiste een verhoging van 3,5 tot 5 procent voor het komende jaar, een stuk boven de prijspeilstijgingen.

Koopkrachtstijging

Voor de koopkracht ziet het er volgens Van Mulligen nog steeds goed uit. De lonen stijgen namelijk nog steeds harder dan de prijzen.

Het Centraal Planbureau benoemde die koopkrachtstijging een paar weken geleden eveneens in de Prinsjesdagberekeningen. Het CPB verwacht voor de komende tijd een koopkrachtstijging van 1,3 procent.

Israëlische troepen hebben ruim twintig boten tegengehouden met activisten die hulpgoederen naar Gaza wilden brengen. Dat blijkt uit het online volgsysteem van de Gaza-vloot.

De Nederlandse boot Mohammad Bhar, die onderdeel uitmaakt van de vloot, is ook onderschept door het Israëlische leger. De zeven opvarenden zijn aangehouden. Zes van hen hebben de Nederlandse nationaliteit, een heeft de Franse nationaliteit, meldt een woordvoerder van de organisatie.

Daarnaast zijn vier andere leden van de Nederlandse delegatie aangehouden op andere boten. Op dit moment zijn er nog vijf leden van de Nederlandse delegatie op zee, meldt de woordvoerder. Het gaat om drie personen met de Nederlandse nationaliteit en twee mensen met een Nederlandse verblijfsvergunning.

De Israëlische marine enterde gisteravond en vannacht de eerste boten. De schepen werden geënterd op internationale wateren. Israël heeft daar geen rechtsmacht.

Daarbij werd onder meer de Zweedse activiste Greta Thunberg aangehouden, zo is te zien op beelden die de organisatie achter de vloot zelf maakte:

Sommige schepen bevonden zich vannacht op minder dan 50 kilometer van de Gazaanse kust, meldde de Global Sumud Flotilla op X. Dat zou een stuk dichterbij zijn dan activistenschip Madleen in juni kwam. De organisatie achter dat schip stelde toen dat Israël het vaartuig op 200 kilometer van de kust van Gaza enterde, in internationale wateren.

Na de interventies van de Israëlische marine riep de radicaal-linkse Franse Europarlementariër Emma Fourreau volgers op het X-account van de activistenvloot gisteravond op tot blokkades. "Israël heeft de vloot tegengehouden. Laten we alles blokkeren. Blokkeer het land, leg de wereldeconomie lam. Laten we de missie van de vloot voltooien: maak een einde aan de blokkade, maak een einde aan de genocide in Gaza!"

Protesten in wereldsteden

Na het nieuws over de tegengehouden boten gingen in verschillende wereldsteden mensen de straat op om hun steun te betuigen aan de Palestijnse bevolking en de activisten aan boord van schepen op weg naar Gaza. Onder meer in Rome, Athene, Istanbul, Berlijn, Madrid en Buenos Aires vonden betogingen plaats. In Den Haag meldde een kleine groep demonstranten zich bij het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Beelden van de protesten in verschillende Europese steden:

Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken sprak van een aanval op de vloot en kwalificeerde de Israëlische actie als een terreurdaad, die de levens van onschuldige burgers in gevaar bracht. De Colombiaanse president Petro gaf opdracht tot de uitzetting van de nog aanwezige Israëlische diplomaten in het land vanwege de arrestatie van twee Colombianen die meevoeren. Israël heeft sinds vorig jaar geen ambassadeur meer in Colombia.

Provocatie

Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigde gisteravond dat de marine meerdere schepen had tegengehouden en de opvarenden zou overbrengen naar een Israëlische haven. Daarbij plaatste het een korte video waarin te zien is dat Thunberg een flesje water en warm vest krijgt aangereikt. "Greta en haar vrienden maken het goed en zijn gezond", luidt het bijschrift.

Eerder had Israël de vloot al opgedragen niet langer koers te zetten richting Gaza. "Israël heeft de vloot laten weten dat het een actieve gevechtszone nadert en een wettige zeeblokkade schendt", schreef het ministerie rond 20.30 uur Nederlandse tijd op X. Rond dezelfde tijd zeiden activisten aan boord de eerste Israëlische marineschepen te zien die naar de vloot voeren.

Volgens Israël is provocatie het enige doel van de activistenvloot, die door het ministerie steevast de "Hamas-Sumud-vloot" wordt genoemd (Sumud betekent 'volharding' in het Arabisch, red.). Israël stelt dat onder meer Israël zelf, maar ook Italië en Griekenland hebben aangeboden de hulpgoederen "vreedzaam via veilige kanalen naar Gaza te brengen". "De vloot weigerde omdat ze niet geïnteresseerd waren in hulp, maar in provocatie", aldus het ministerie op X.

Kleinzoon van Mandela

Begin vorige maand vertrokken de eerste twintig boten van de vloot vanuit de haven in Barcelona. De Global Sumud Flotilla vervoert humanitaire goederen zoals voedsel, water en medicijnen vanwege de maandenlange Israëlische blokkade van goederen naar Gaza. De activisten willen met hun actie aandacht vragen voor de erbarmelijke situatie in Gaza.

Gaandeweg sloten steeds meer boten vanuit verschillende landen zich aan. Inmiddels bestaat de vloot uit tientallen boten met ongeveer 500 mensen aan boord, onder wie journalisten en politici uit verschillende landen. Ook de kleinzoon van Nelson Mandela, Mandla Mandela, ging aan boord.

Nasrah Habiballah, correspondent Israël en Palestijnse gebieden:

"Een deel van de vloot is onderschept, maar het gaat om een grote groep activisten in tientallen schepen. De Israëlische marine zou nog bezig zijn om mensen op te pakken. De mensen die al zijn opgepakt, worden naar een detentiecentrum gebracht. Alleen is er nu wel een verschil met de vorige keer. Toen werden ze zo snel mogelijk het land uitgezet, maar dat gaat nu waarschijnlijk allemaal iets langer duren.

Dat komt omdat het vandaag Jom Kippoer is, een dag waarop eigenlijk het hele land platligt. Er wordt vandaag zelfs geen auto gereden. Ook bij rechtbanken en gevangenissen ligt alles stil. De verwachting is dat pas na Jom Kippoer het deportatieproces in gang wordt gezet.

Israël reageert hetzelfde als op de vorige vloot door te zeggen dat ook deze niet zou worden toegelaten. Israël stelt dat de boten in een actieve gevechtszone varen en daarmee zouden ze dan een wettige zeeblokkade schenden. Ook ziet Israël het niet als een humanitaire actie, maar als een provocatie. Daarnaast wordt beweerd dat leden van de vloot banden zouden hebben met Hamas. Dat is een beschuldiging die we heel vaak horen van Israël, maar ook nu is daar geen geloofwaardig bewijs voor geleverd.

Omdat de vloot nu groter is dan eerder, was de voorbereiding van Israël dat ook. Volgens Israëlische media zouden zo'n 600 agenten worden ingezet om al die mensen aan boord op te wachten en vervolgens het land uit te zetten. Dus het is deze keer wel een stuk ingewikkelder. De meeste Israëliërs maken zich niet zo druk over dat die vloot wordt tegengehouden. Het is eerder zo dat men niet goed snapt dat er nu internationaal allerlei protesten uitbreken vanwege het tegenhouden van de vloot. Zij leggen hier vooral de schuld van de situatie bij Hamas, niet bij Israël."

Bij nieuwe confrontaties tussen Marokkaanse ordetroepen en ontevreden jongeren zijn twee doden gevallen, melden de lokale autoriteiten. In Lqliaa, in de buurt van Agadir, grepen de veiligheidsdiensten gisteravond naar hun vuurwapens toen een groep het politiebureau wilde bestormen om wapens te stelen, zo luidt de lezing van de autoriteiten.

In Marokko zijn sinds het weekend protesten gaande, waarbij de veelal jonge demonstranten zich hardmaken voor betere gezondheidszorg, beter onderwijs en een einde aan de corruptie in het land. Die betogingen liepen op meerdere plekken uit op gewelddadige confrontaties tussen ordetroepen en jongeren, waarbij alleen al dinsdagavond honderden gewonden zouden zijn gevallen.

In Lqliaa losten de veiligheidsdiensten schoten uit zelfverdediging, zeggen de autoriteiten, die er niet bij vermelden hoeveel mensen door de kogels gewond zijn geraakt. De groep zou een deel van het politiebureau in brand hebben gezet, evenals een voertuig, en niet zijn teruggedeinsd toen er traangas werd ingezet. Volgens de autoriteiten hadden groepsleden messen bij zich.

Er waren opnieuw protesten en confrontaties met de politie in verschillende steden:

Drijvende kracht achter de jongerenprotesten is de nieuwe online beweging GenZ 212, geïnspireerd op soortgelijke recente demonstraties van generatiegenoten in bijvoorbeeld Peru en Nepal. De online aanhang groeide in een week tijd van 3000 naar 130.000, schrijft persbureau Reuters. De Marokkaanse autoriteiten probeerden de protesten aanvankelijk de kop in te drukken.

Na het geweld van dinsdag riep de beweging jongeren op het bij vreedzaam protest te houden. Toch liep het ook woensdagavond op veel plekken weer uit op gewelddadigheden. Zo gooiden groepen mannen in Salé, vlak bij de hoofdstad Rabat, volgens getuigen stenen naar de politie, plunderden ze winkels, staken ze banken en politievoertuigen in brand.

Tegelijkertijd vonden er ook vreedzame demonstraties plaats in Casablanca, voor de economie de belangrijkste stad in het land, en oostelijke steden als Oujda en Taza. Betogers eisten het vertrek van premier Akhannouch en riepen leuzen als "het volk wil een einde aan de corruptie". Marokko kampt met een hoge werkloosheid, en een nog hogere jeugdwerkloosheid.

De huidige protesten in Marokko zijn de grootste sinds de protesten die in 2016 begonnen in de Rif-regio. Na de dood van een visverkoper vonden in het land aanhoudend demonstraties plaats, waarbij betogers net als nu betere sociale voorzieningen en meer democratie eisten. Leiders van de protestbeweging kregen celstraffen tot twintig jaar opgelegd.

In Australië verdwijnen steeds meer zonnebrandcrèmes uit de schappen vanwege zorgen over de beschermende werking. Inmiddels zijn in totaal achttien producten niet langer te koop in het land dat kampt met het hoogste percentage huidkankerdiagnoses in de wereld. Australië kent zeer strenge regels voor zonnebrandmiddelen, maar die bleken niet waterdicht.

Het zonnebrandschandaal kwam begin deze zomer aan het licht, toen omroep ABC ontdekte dat een aantal populaire, prijzige zonnebrandcrèmes niet de bescherming boden die de producenten beloofden. Eén crème kwam in de test niet verder dan factor 4, terwijl de verpakking gebruikers een bescherming met factor 50+ in het vooruitzicht stelde. Het bedrijf riep de crème daarop terug.

Naar aanleiding van die bevindingen stelde de Australische geneesmiddelenautoriteit een onderzoek in. Dat waarschuwt nu voor nog eens zo'n twintig zonnebrandcrèmes, die dezelfde basisformule hanteren. "Uit voorlopige testen blijkt dat het onwaarschijnlijk is dat deze basisformule een beschermingsfactor hoger dan 21 heeft", schrijft de Therapeutic Goods Administration (TGA). Sommige producten komen zelfs niet verder dan factor 4.

Van de producten waar de geneesmiddelenautoriteit zich nu zorgen over maakt, zijn er inmiddels acht teruggeroepen of niet langer in productie. Tien andere producten zijn voorlopig niet te koop. Naar twee middelen loopt het onderzoek nog. Eén product wordt wel in Australië gemaakt, maar daar niet verkocht.

Correspondent Australië Meike Wijers

"Dat er nóg meer zonnebrandcrèmes niet de beloofde bescherming bieden, zorgt voor veel ophef in Australië. Dit land wordt ook wel de 'huidkankerhotspot' van de wereld genoemd. Nergens ter wereld komt huidkanker zo vaak voor als hier; naar verwachting krijgen twee op de drie Australiërs in hun leven een vorm van huidkanker.

Niet voor niets groeien Australiërs op met talloze waarschuwingen om zich tegen de zon te beschermen. Zonnebrand is daar een essentieel onderdeel van, en wordt daarom gereguleerd als een medisch product. Verder onderzoek volgt nog. Mogelijk volgen boetes voor de bedrijven."

Het zonnebrandschandaal kwam voor veel Australiërs als een schok, maar de bevindingen kunnen volgens deskundigen ook wereldwijd gevolgen hebben. Zo blijken er problemen te zijn met de productie van sommige crèmes en zijn er vraagtekens te plaatsen bij de betrouwbaarheid van laboratoriumtests die de beschermingsfactor van een crème bepalen.

De producent van de veel minder krachtige basisformule is inmiddels gestopt met het maken van de crème, laat de TGA weten.

Met filmpjes als deze, die kinderen eraan herinnert buiten een hoed, shirt en zonnebrand te gebruiken, wijst de Australische Cancer Council al decennia op de risico's van zonneschijn:

Bij een supermarkt in Bad Bentheim, net over de grens bij Enschede, is een chocoladeliefhebber deze week twee keer tegen de lamp gelopen. Een 24-jarige vrouw had in de winkel haar tas volgestopt met chocoladerepen ter waarde van bijna 600 euro. Toen ze daarmee zonder te betalen langs de kassa's wilde lopen, grepen winkelmedewerkers in. Ze haalden de politie erbij.

De opgeroepen agenten lieten haar gaan toen de boel was afgehandeld, maar hielden haar wel in de gaten. Ze zagen haar op de parkeerplaats bij iemand in de auto stappen en besloten het voertuig voor de zekerheid te controleren. Daarbij deden ze een "merkwaardige ontdekking", schrijft de politie: naast allerlei hygiëneproducten troffen de agenten in totaal 113 kilo aan chocoladerepen aan van twee bekende merken.

Na de vondst namen de agenten de repen in beslag. De politie onderzoekt de herkomst van de chocolade en vraagt het publiek om tips. In het bericht over het voorval benadrukt de politie dat winkeldiefstal geen zogenoemd Kavaliersdelikt is, een klein en maatschappelijk aanvaard vergrijp, maar een serieuze overtreding.

Kinderwagen vol

De Duitse politie treft met enige regelmaat grote partijen chocolade aan met onduidelijke herkomst. Zo hielden agenten in Hamelen vorige maand een automobilist staande die dozen vol chocola en koffie bij zich had van grote merken. De 42-jarige man had volgens de politie geen logische verklaring voor de herkomst van die partijen. En vorig jaar stopten twee jonge vrouwen in Goslar, ten zuiden van Hannover, een kinderwagen vol met chocolade ter waarde van 320 euro. Dat zag het personeel, dat daarop de politie inschakelde.