NOS Nieuws - Algemeen

Na het 80-jarig bestaan vorig jaar viert de Benelux Unie dit jaar opnieuw een feestje: 65 jaar geleden trad "de opheffing van grenscontroles voor personenverkeer" tussen Nederland, België en Luxemburg in werking. In de decennia erna verdwenen geleidelijk steeds meer grenscontroles in Europa.

Genoeg reden om vandaag het glas te heffen, vindt de Unie. Maar valt er nog wel wat te vieren? Want de grenscontroles zijn op veel plaatsen terug.

In het Gelderse grensdorp Beek bijvoorbeeld. Sinds aan de Duitse kant op de A12 de controles op illegale migranten begonnen, nemen veel automobilisten de kleine grensovergangen in Beek. Gevolg: een verkeerschaos door vastlopend sluipverkeer, roekeloos rijgedrag, bijna-botsingen, scheldkanonnades en, als het erg lang stilstond, wildplassers.

Landbouwsluis

Uiteindelijk nam de gemeente Montferland een drastisch besluit: een volledige afsluiting van de grensovergangen in het dorp voor automobilisten.

De afgelopen maanden werden andere oplossingen uitgeprobeerd, zoals eenrichtingsverkeer en de inzet van verkeersregelaars. Dat voldeed niet. Nu komt er een landbouwsluis. Daar kunnen alleen wandelaars, fietsers, tractoren en nooddiensten doorheen.

De afsluiting betekent voor de lokale bevolking kilometers omrijden als ze in Duitsland willen tanken of winkelen, maar er is geen keus, zegt wethouder Jeanette Derksen. "Men heeft ergens een beslissing genomen waar wij overlast van hebben. Als die grenscontroles er niet waren, zouden wij in het weekend geen verkeersregelaars en afzettingen nodig hebben."

Derksen ziet ook liever geen gesloten grensovergangen. Ze pleit voor slimmere manieren om ervoor te zorgen dat de grenscontroles minder overlast veroorzaken, dan kunnen de landbouwsluizen, die nog niet zijn geplaatst in afwachting van een bezwaarprocedure, zo weer weg.

"Je kunt bijvoorbeeld meer mobiele controles houden verder weg van de grens. Dat is niet aan ons, maar kenbaar maken we het zeker. Hoe maakt niet uit, als er maar meer verkeer kan doorrijden met meer snelheid, zodat automobilisten op de snelweg blijven."

Ook oud-politicus Frans Weekers, de hoogste baas van de Benelux Unie, is ongelukkig met de heringevoerde grenscontroles. Ook binnen de Benelux komen er meer, nu België begint met extra controles in treinen en bussen. En dat terwijl de open grenzen in Europa juist hier zijn ontstaan. "Ik ben geboren in Weert, een grensstadje. Toen ik heel klein was stond er nog een douanepost tussen Nederland en België."

Rond 1970 verdwenen bijna alle douaneformaliteiten, maar alleen in de Benelux. "Toen ik jaren later met mijn kleine Kevertje naar Italië ging, zag je nog steeds lange rijen. Alles moest eruit bij de Duitse douane. En in Zwitserland opnieuw en in Italië opnieuw. Nu zie je op bijna alle vliegvelden bordjes met Schengen en non-Schengen."

Het vrije verkeer heeft Nederland veel welvaart gebracht, benadrukt Weekers. "Dat moeten we koesteren. Mensen die over de grens werken en al een paar keer zo'n fuik in zijn gereden zeggen ook: het wordt nu wel heel lastig voor mij om gewoon mijn brood te verdienen. "

Weekers, oud-bewindsman van de VVD ("maar ik zit hier als neutraal secretaris-generaal") ziet tegelijkertijd "een terecht verlangen" vanuit de samenleving om illegale migratie en grensoverschrijdende criminaliteit een halt toe te roepen.

Brexit-scenario

"Maar als je dat verstandig wilt doen, doe je dat niet door die ouderwetse grenscontroles weer in te voeren", stelt hij. "Dan zeg je: kunnen wij samen met een of meer buurlanden die criminaliteit in kaart brengen? Of samen uitzoeken hoe de migratiestromen lopen en dat gezamenlijk aanpakken?"

In plaats van controles bij de grenzen ziet hij gemeenschappelijke patrouilles van meerdere landen voor zich. "En niet noodzakelijkerwijs aan de binnengrenzen van de Benelux of Schengen. Dat kan ook elders, waar de pakkans het grootst is." Door een nieuw politieverdrag gebeurt dat soms al binnen de Benelux.

Weekers waarschuwt voor een Brexit-scenario, als voorbeeld van wat er gebeurt als landen alles op eigen houtje willen doen. "Als je nu kijkt hoe die Brexit is uitgepakt: een verlies aan welvaart en een hoop gedoe aan de grens. De illusie dat we aan onze eigen binnengrenzen alles kunnen controleren, is een soort van Hansje Brinker die de vinger in de dijk probeert te steken. Daar redden we het niet meer mee vandaag."

Het vrije verkeer in de Benelux in 1960 kwam voort uit jarenlang overleg tussen de drie lidstaten:

Goedemorgen! Vandaag hoort PostNL of het subsidie krijgt voor het bezorgen van de post en de Wereldhavendagen in Rotterdam gaan van start.

Eerst het weer: Zon en stapelwolken wisselen elkaar af en in het binnenland kan een enkele bui voorkomen. Bij een matige westenwind wordt het 20 of 21 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Amerikaanse president Donald Trump is van plan vandaag een decreet te ondertekenen waarmee het ministerie van Defensie wordt omgedoopt tot het ministerie van Oorlog, meldt een functionaris van het Witte Huis.

Het is onduidelijk of de naam 'ministerie van Defensie' helemaal verdwijnt of dat het alleen om een toevoeging gaat, maar met het decreet zou defensieminister Pete Hegseth de titel minister van Oorlog kunnen gebruiken in officiële uitingen en publieke communicatie. Hegseth lijkt ernaar uit te kijken, op X plaatste de minister een bericht met in kapitalen 'department of war'.

Naamswijzigingen van ministeries zijn zeldzaam en vereisen goedkeuring van het Amerikaanse Congres, maar daar lijkt Trump weinig tegenstand te krijgen. Naar verwachting gaat de naamswijziging honderden miljoenen dollars kosten, omdat onder meer briefpapier en documenten in het Pentagon en op militaire bases gewijzigd moeten worden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Modeontwerper en zakenman Giorgio Armani (91) is gisteren overleden. "De laatste koning van de mode", kopte een Italiaanse krant. Armani was een laatbloeier en tot op het laatst actief in zijn bedrijf. Een overzicht van zijn indrukwekkende carrière:

Fijne dag!

In Duitsland wordt vandaag de krachtigste supercomputer van Europa gepresenteerd: Jupiter. De computer kan vele honderden biljarden (vijftien nullen) berekeningen per seconde uitvoeren. Dat is vergelijkbaar met bijna een miljoen moderne smartphones, volgens het onderzoekscentrum waar Jupiter staat.

Jupiter is de op drie na krachtigste supercomputer ter wereld. In de Verenigde Staten staan drie computers die volgens een internationale standaard in staat zijn om meer dan een 1000 biljard berekeningen per seconde uit te voeren. Jupiter moet die snelheid later ook kunnen halen.

Kunstmatige intelligentie en onderzoek

Het Belgische bedrijf Textgain heeft de afgelopen maanden al gebruikgemaakt van Jupiter, vertelt directeur Guy De Pauw aan de NOS. "Om te testen of alles werkt, mogen we proefdraaien met 300.000 uur rekenkracht." Omdat Jupiter bestaat uit meerdere computers die tegelijk werken, heeft de supercomputer daar niet ook echt zoveel uur voor nodig. Grote berekeningen zijn daardoor veel sneller klaar. "We hebben nu ongeveer de helft gebruikt", zegt De Pauw.

Textgain ontwikkelt computerprogramma's om in alle officiële Europese talen scheldwoorden, dreigementen en andere haatdragende berichten op het internet te herkennen. "Een AI-programma kan dat niet vanzelf: dat moet je hem leren aan de hand van voorbeelden en instructies." Dat proces heet het trainen van AI.

"De basis maken we op Lumi, een supercomputer in Finland. De uren rekenkracht die we voor Jupiter hebben gekregen, gebruiken we om ons AI-programma bij te trainen. Daarmee maken we kleinere variaties. Bijvoorbeeld gericht op één specifieke taak, zoals het herkennen van doodsbedreigingen."

Rekenkracht van supercomputers

Supercomputers zijn niet zomaar een-op-een met elkaar te vergelijken, omdat de snelheid afhangt van het soort berekening. Een klimaatberekening is bijvoorbeeld anders dan het ontwikkelen van een AI-toepassing.

De internationale organisatie TOP500 ontwikkelde een standaard om toch een indruk te krijgen van de krachtigste computers ter wereld. Dat wordt uitgedrukt in hoeveel biljard berekeningen per seconde (petaFLOPS) de computer kan uitvoeren.

Dit soort supercomputers is vooral interessant voor wetenschappelijke berekeningen en de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie, zegt Jannis Teunissen, onderzoeker bij het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) in Amsterdam.

"Veel onderzoekers in Nederland hebben baat bij meer rekenkracht", zegt Teunissen. "Met meer rekenkracht kun je bijvoorbeeld een grotere simulatie uitvoeren of meer details meenemen in je berekening, bijvoorbeeld als je het weer op lokaal niveau goed wil voorspellen."

"Meestal is het niet zo dat je met meer rekenkracht 'opeens' een nieuw probleem kunt oplossen. Maar een stap groter of nauwkeuriger kan wel maken dat de uitkomst nuttig is. Stel dat je wil berekenen hoe de luchtstroom langs een Formule 1-auto beweegt. Met meer details wordt zo'n simulatie nauwkeuriger en betrouwbaarder, wat kan helpen om de auto zo te ontwerpen dat hij sneller gaat."

'Laten zien dat we dit in Europa kunnen'

Voor Textgain is er naast de rekenkracht nog een voordeel. "Het onderzoekscentrum van Jupiter kent de computer van binnen en buiten. Zij kunnen dus ook meekijken naar onze code en de instellingen, waardoor we uiteindelijk minder uren rekenkracht nodig hebben. Ons AI-programma is daardoor uiteindelijk sneller 'klaar'. Al zal het nooit helemaal af zijn, we zullen het moeten blijven bijtrainen."

Waarom maakt Textgain geen gebruik van supercomputers in de VS, die nog krachtiger zijn? "Dat is ook een beetje principe", zegt De Pauw. "Ik vind het belangrijk dat we ook in Europa plekken hebben om dit soort AI-programma's te ontwikkelen. Dat we laten zien dat we dit ook in Europa kunnen bouwen en niet afhankelijk zijn van de Amerikanen."

Nederland heeft ook een supercomputer: Snellius. Die is alleen bedoeld voor niet-commercieel gebruik, zoals onderzoek. Snellius heeft volgens de laatste TOP500-meting een kracht van bijna 25 petaFLOPS, maar kan in theorie bijna 38 petaFLOPs halen.

Dit jaar ging NOS op 3 daar op bezoek, zie deze video:

Twee mannen hebben de rekening van een hospice in Ermelo geplunderd en meer dan 100.000 euro uitgegeven aan luxe spullen. De diefstal kwam aan het licht toen de penningmeester de bankrekening bekeek.

Marcel Celie ontdekte dat er grote bedragen waren afgeschreven van de rekening. "Ik zag dat er betalingen waren gedaan met een bankpas van ons voor hele grote bedragen in luxe zaken in Amsterdam en Zaandam", zegt de penningmeester tegen Omroep Gelderland.

"We doen nooit pinbetalingen, we doen alles altijd digitaal", zegt Celie. De politie onderzoekt hoe de twee mannen precies aan de bankpas met de pincode zijn gekomen en denkt daarbij ook aan phishing.

De penningmeester van het hospice, een huis waar mensen die terminaal ziek zijn de laatste periode van hun leven doorbrengen, denkt dat de dieven de pinpas uit de brievenbus hebben gestolen.

Beelden getoond

Het steekt Celie dat de twee de pas "gebruikt hebben voor luxe dingen voor zichzelf" terwijl er in het hospice mensen verblijven die in hun laatste levensfase zitten. "Met dat geld zouden we dingen kunnen doen die het leven voor hen een stuk aangenamer zouden kunnen maken", aldus Celie.

In het programma Plaats Delict van RTV Oost en Omroep Gelderland zijn beelden getoond van de twee mannen die er lustig op los winkelen in Amsterdam, Zaandam en Antwerpen.

In de uitzending hieronder toont Plaats Delict beelden van de twee mannen:

De Amerikaanse president Donald Trump is van plan vrijdag een decreet te ondertekenen waarmee het ministerie van Defensie wordt omgedoopt tot het ministerie van Oorlog. Dat meldt een functionaris van het Witte Huis.

Uit het decreet, ingezien door verschillende Amerikaanse media, blijkt nog niet of het om een volledige naamswijziging gaat. Het is onduidelijk of de naam 'ministerie van Defensie' helemaal verdwijnt of dat het alleen om een toevoeging gaat.

Met het decreet zou defensieminister Pete Hegseth de titel minister van Oorlog mogen gebruiken in officiële uitingen en de publieke communicatie. Hegseth lijkt ernaar uit te kijken, op X plaatste hij een bericht met in kapitalen 'department of war'.

Naamswijzigingen van ministeries zijn zeldzaam en vereisen goedkeuring van het Amerikaanse Congres, maar daar lijkt Trump weinig tegenstand te krijgen. De Republikeinen hebben kleine meerderheden in zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden.

De BBC heeft de tekst van het decreet kunnen inzien en meldt dat daarin het volgende staat: "De naam 'Ministerie van Oorlog' brengt een sterkere boodschap van paraatheid en vastberadenheid over vergeleken met 'Ministerie van Defensie', dat alleen de nadruk legt op defensieve mogelijkheden."

Honderden miljoenen

De naamswijziging gaat naar schatting honderden miljoenen dollars kosten, omdat onder meer briefpapier en officiële documenten in het Pentagon en op militaire bases gewijzigd moeten worden.

Vanaf de Amerikaanse onafhankelijkheid in 1789 tot aan 1947 heette het huidige ministerie van Defensie het ministerie van Oorlog. Na de oorlog werden het leger, de marine en de luchtmacht samengevoegd waarna voor de naam ministerie van Defensie werd gekozen. Daarmee werd de nadruk gelegd op het voorkomen van oorlogen.

Trump suggereert al langer dat hij een naamsverandering wil doorvoeren. Vorige maand verdedigde hij het plan tegenover journalisten met de woorden: "Defensie is te defensief en we willen defensief zijn, maar we willen ook offensief zijn als dat moet." Ook Hegseth verklaarde al dat de naamswijziging "niet alleen om woorden gaat. Het gaat om de krijgersmentaliteit".

Correspondent Verenigde Staten Rudy Bouma:

"De naamsverandering is opmerkelijk, want Trump zei in zijn inaugurele reden dat hij herinnerd wil worden als vredesstichter en verbinder. Deze zomer noemde hij zichzelf op Truth Social zelfs 'vredespresident'. Maar hij sloeg direct na zijn aantreden ook oorlogstaal uit. Zo sloot hij militair geweld niet uit om het Panamakanaal en Groenland in Amerikaanse handen te krijgen.

Voor defensieminister Hegseth is het niet de eerste naamsverandering. Hij gaf ook Fort Bragg en Fort Hood hun oorspronkelijke naam terug. De regering-Biden had ze omgedoopt omdat ze zijn vernoemd naar geconfedereerde generaals, die voor behoud van de slavernij vochten. Hegseth doopte op zijn beurt een schip om dat de naam droeg van de vermoorde homoseksuele politicus Harvey Milk, uitgerekend in de Pride-maand.

Het feit dat Trump het Congres passeert bij de naamsverandering van het Pentagon past in een patroon. Zo oordeelde een rechter vorige week nog in hoger beroep dat Trump het parlement niet had mogen negeren bij het bevriezen van door het Congres goedgekeurde hulpfondsen en het invoeren van hoge importheffingen. Ook voor een luchtaanval op een vermoedelijk drugsschip in de Caribische zee was eigenlijk Congres-autorisatie nodig, zeggen juridische experts."

In Marokko is Nasser Zefzafi, protestleider van de Hirak-beweging, voor het eerst sinds zijn arrestatie in 2017 in het openbaar verschenen. Hij heeft tijdelijk verlof gekregen van zijn gevangenisstraf van twintig jaar om bij de begrafenis van zijn vader Ahmed Zefzafi te kunnen zijn.

Het is niet voor het eerst dat Zefzafi verlof had, maar deze keer kreeg hij ook de mogelijkheid om een korte toespraak te houden vanaf het dak van zijn ouderlijk huis in Al Hoceima.

Zefzafi werd in 2018 veroordeeld voor zijn rol in de Hirak-protesten die begonnen in de noordelijke Rif-regio van Marokko. Naar aanleiding van de dood van een visverkoper, Mohcine Fikri, waren er in 2016 en 2017 aanhoudende protesten in heel het land. De demonstranten eisten betere sociale voorzieningen en meer democratie.

In 2017 maakte de Marokkaanse overheid een einde aan de protesten door Zefzafi en zijn voornaamste medestanders te arresteren. De schok in Marokko was groot toen in 2018 Zefzafi en andere prominenten van de protestbeweging werden veroordeeld tot straffen van 15 tot 20 jaar, omdat ze de staatsveiligheid in gevaar zouden hebben gebracht.

Ook vanuit het buitenland kwam er kritiek. Zo leidde kritiek van de toenmalige Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok, over de hoogte van de straffen tot een diplomatieke rel tussen Rabat en Den Haag.

Hoop op gratie

Sinds de veroordeling van de activist leeft er bij veel Marokkanen de hoop dat hij alsnog gratie krijgt en eerder vrij komt. Met het publieke optreden van vandaag is die hoop weer nieuw leven ingeblazen.

Publicist Saïd Bouddouft was vanuit Nederland nauw betrokken bij de Hirak-protesten. "De mensen verwachten toch op een of andere manier dat hij vrij gaat komen. De protesten zijn dan wel verstomd, maar dat gevoel blijft bestaan," zegt Bouddouft.

Voor het ouderlijke huis van Zefzafi verzamelde zich een menigte. Het beeld deed denken aan het protest in 2016.

Publiciste en activiste Ahlam Benali is de vrouw van één van de prominente activisten die inmiddels is vrijgekomen. Ze volgde de begrafenis vanuit Nederland op een livestream. "Het was een erg bijzonder moment. Verdrietig, maar tegelijkertijd ook blij. Verdriet om het verlies van zijn vader, maar ook blijdschap omdat de mensen Nasser Zefzafi weer even konden zien," vertelt Benali.

Veelvuldig worden beelden gedeeld van Zefzafi op het dak van zijn ouderlijk huis. Tussen de zwarte vlaggen die symbool staan voor de jaren van zijn afwezigheid, sprak hij de menigte voor het huis toe: "We hebben altijd gezegd, we zijn bereid om alles op te offeren in het belang van dit land."

Het moment van de toespraak gaf Benali vooral een gevoel van déjà-vu: "Het was emotioneel om hem weer zo tussen de mensen te zien, een opluchting en een teken dat de Hirak-beweging nog steeds leeft." De hoop en de verwachting dat Zefzafi wordt vrijgelaten, waren sterk aanwezig bij de mensen die zich bij het huis hadden verzameld, zegt Benali: "De roep om zijn vrijlating is luider dan ooit."

Volgens Bouddouft heeft de overheid een risico genomen door Zefzafi tijdens dit verlof meer vrijheid te geven. "Hij zal ongetwijfeld instructies hebben gehad voor die toespraak. Er zal hem te verstaan zijn gegeven dat hij de mensen mocht toespreken, maar dat hij het niet te gek mocht maken. Daar viel in de toespraak weinig van te merken."

'Vrije mannen en vrouwen'

Zefzafi gebruikte de toespraak vooral om het werk van zijn vader te eren. "Mijn vader is de vader van alle vrije mannen en vrouwen." Ook benadrukte hij dat zijn vader zich heeft ingezet voor heel Marokko. Ahmed Zefzafi was in de afgelopen zeven jaar de voornaamste pleitbezorger voor de vrijlating van zijn zoon en de andere veroordeelde Hirak-activisten. Aan het begin van dit jaar werd vastgesteld dat hij leed aan kanker, de ziekte waaraan hij uiteindelijk ook is overleden.

Terwijl zijn vader naar zijn laatste rustplaats wordt gebracht in het nabijgelegen stadje Ajdir, zijn er op beelden op sociale media mensen te zien met een simpel stukje papier in hun handen met daarop de tekst: 'Het volk wil Nasser vrij'.

Ook in Marokko zoeken burgers, journalisten en onderzoekers sociale media op met de vraag aan de staat om tot verzoening te komen en de Hirak- kwestie voor eens en voor altijd af te sluiten.

De twee kinderen van zangeres Angie Stone hebben een aanklacht ingediend tegen onder meer twee chauffeurs die betrokken waren bij een dodelijke verkeersongeluk in de Verenigde Staten.

De 63-jarige soulzangeres kwam in maart dit jaar om het leven toen de bus waarin zij samen met haar entourage zat, kantelde. Ze was onderweg naar huis na een optreden in de staat Alabama.

Volgens de aanklacht verloor de bestuurder van het busje, een Mercedes Sprinter, de macht over het stuur en raakte van een snelweg. Het voertuig sloeg over de kop. Stone was het enige dodelijke slachtoffer van het ongeluk.

Aanvankelijk overleefde iedereen het ongeluk en werden vijf van de negen inzittenden met hulp van omstanders uit het busje gehaald. Stone kwam om toen ze uit de Mercedes probeerde te komen en een met suiker geladen vrachtwagen op de bus reed.

Koptelefoon

Haar twee kinderen, Diamond Stone en Michael Archer, en een van de overlevenden hebben de aanklacht ingediend tegen de twee chauffeurs, de eigenaren van de bus en de vrachtwagen en de fabrikant van de vrachtwagen. Zij hebben nog niet gereageerd op de aanklacht.

De aanklagers stellen onder meer dat het waarschuwingssysteem van de vrachtwagen, dat het busje had moeten detecteren, niet goed werkte. Ook zou de vrachtwagenchauffeur met een koptelefoon hebben geluisterd naar muziek en niet hebben geremd voordat hij met ongeveer 110 kilometer per uur op het busje van Stone botste.

De bekendste hit van Stone is Wish I Didn't Miss You uit 2001:

Stone, geboren in South Carolina, begon haar carrière in de hiphopgroep The Sequence in 1979. De groep bestond uit Stone (Angie B) als leadzangeres en rapper, Cheryl Cook en Gwendolyn Chisolm. "De eerste dames in hiphop", schreef muziekblad Rolling Stone over de groep. Hun bekendste hit was Funk You Up.

In 1999 kwam haar eerste solo-album Black Diamond uit. Ze stapte van hiphop over naar R&B en soulmuziek. Haar tiende en laatste album Love Language werd in 2023 opnieuw uitgebracht.

Een paar weken voor het dodelijke ongeluk liet Stone in een bericht op Instagram weten dat ze weer "helemaal terug in de mix" was. "Er gebeurt van alles dat ik nog niet wil verklappen," zei ze. "Maar je kunt zien dat er een grote glimlach op mijn gezicht staat."

Het aantal vrouwen in bestuursposities van beursgenoteerde bedrijven is dit jaar opnieuw toegenomen. Er werden 37 vrouwelijke bestuurders en commissarissen benoemd. Dat is 38 procent van het totaal aantal nieuwbenoemde bestuurders en commissarissen. Vorig jaar was dat nog 33 procent, blijkt uit de jaarlijkse Female Board Index.

De index houdt de percentages vrouwelijke bestuurders en commissarissen van de 82 Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen bij. Hoogleraar Mijntje Lückerath is de samensteller van deze lijst.

Met opnieuw een jaar van groei, ziet ze een trend. "Ik denk dat de groei gestaag doorzet met name bij de vrouwelijke bestuurders. Die hadden vorig jaar een topjaar met het aantal benoemingen, dat zet dit jaar door. En bij de vrouwelijke commissarissen ging het al veel langer goed." Van de 34 nieuwe bestuurders zijn er 9 vrouw, van de 63 nieuwe commissarissen zijn het er 28.

Volgens de hoogleraar heeft dat verschil te maken met het aanbod. Bestuurders geven dagelijks leiding aan een bedrijf en dat betekent dat ze vaak vanuit het bedrijf doorgroeien naar een bestuurdersrol. "De vijver waaruit je kan vissen voor nieuwe bestuurders is daarom ook kleiner", zegt Lückerath. Bij commissarissen die toezicht houden, kan een bedrijf ook iemand van buiten zoeken.

Wettelijk minimum

Sinds 1 januari 2022 geldt er een wettelijk quotum voor de raden van commissarissen bij beursgenoteerde bedrijven. Een derde moet vrouw zijn en een derde man. Van de 82 bedrijven in de lijst voldoen er 70 aan deze norm.

Er zit wel een onduidelijkheid in de wet. "In de wet staat dat zolang je niet voldoet aan die 33 procent vrouwen in de Raad van Commissarissen, de volgende benoeming een vrouw moet zijn. Daar is geen onduidelijkheid over", zegt Lückerath. "De onduidelijkheid zit 'm erin dat als je wel voldoet aan die 33 procent vrouwen in de RvC, mag je dan daarna een man benoemen, zelfs als je dan onder die 33 procent uitkomt?"

De hoogleraar ziet dat sommige bedrijven het zekere voor het onzekere nemen en iemand pas laten aftreden na de aandeelhoudersvergadering, zodat op die vergadering het percentage sowieso nog goed is. "Bedrijven die dat niet doen, nemen een groot risico, want dat kan betekenen dat die benoeming nietig is." Daarom is zij van mening dat er naar een oplossing moet worden gezocht om die onduidelijkheid weg te nemen.

Nu zijn er 17 bedrijven met minimaal een derde vrouwen in zowel de raad van commissarissen als in de raad van bestuur. Met 60 procent, het hoogste aandeel vrouwen in de gecombineerde raden, staat Wolters Kluwer samen met technologiebedrijf Hydratec op de gedeelde eerste plaats. ABN AMRO staat met 53 procent op de derde plaats.

Diversiteitsbeleid Trump

ASML en Philips hebben dit jaar de regels om diversiteit te bevorderen aangepast. Dat hebben ze gedaan vanwege een Amerikaanse wet van president Trump die bedrijven dwingt te stoppen met inclusie en diversiteit. De wet geldt voor bedrijven die opdrachten doen voor de Amerikaanse overheid. In andere landen blijft het ongewijzigd, benadrukken ASML en Philips.

Lückerath ziet het nieuwe beleid van Trump niet terug in de cijfers. "Ik denk dat een heleboel bedrijven zelf gemotiveerd zijn om die percentages omhoog te krijgen."

Toch ziet ze ook dat bedrijven die veel overheidsopdrachten hebben in Amerika wel worden geraakt en "in formele zin" terugkrabbelen met hun diversiteitsbeleid. Volgens haar zal het in de praktijk wel meevallen. "De weg op het gebied van diversiteit is nou eenmaal ingezet, zowel op het gebied van man-vrouwverdeling als bij alle andere vormen van diversiteit."

"De wereld buigt voor de laatste koning van de mode", kopt de Italiaanse publieke omroep Rai na het overlijden van mode-icoon Giorgio Armani. Iedereen kende zijn naam, al bleef hij zelf graag wat meer op achtergrond. Ingetogenheid typeerde zijn ontwerpen, én zijn karakter.

Deze maand zou hij zijn comeback maken bij de fashion week in Milaan, schreef hij op zijn 91e verjaardag, twee maanden geleden. Giorgio Armani was eerder dit jaar voor het eerst van zijn leven vanwege gezondheidsproblemen niet verschenen bij een paar van zijn eigen shows. Hij had het gemist, zei hij in de open brief die in meerdere Italiaanse kranten verscheen.

Het tekende Armani, die bij alles betrokken was. Vorig jaar nog bracht hij een nieuwe collectie uit. Achter de schermen van een show stond hij regelmatig nog even de make-up van een model bij te werken. Tot aan zijn laatste dagen hield hij zich nog bezig met zijn bedrijf, dat hij vijftig jaar heeft gerund.

Laatbloeier

Oorspronkelijk wilde hij dokter worden. Armani studeerde twee jaar geneeskunde, maar stopte daar toch mee. Toen volgde een tijdje militaire dienst, en pas daarna begon hij in de retail. Bij een warenhuis mocht hij de etalages inrichten.

Daarna begon hij als ontwerper bij enkele modehuizen. Pas toen hij 40 was richtte hij zijn eigen merk op, waarmee hij een laatbloeier mag heten. Armani zou uitgroeien tot een wereldwijd imperium, en hijzelf tot een wereldwijd icoon.

"Armani is een van de namen waar wij op school over leren", vertelt ontwerper Tess van Zalinge. "Hij combineerde de luxe materialen die je in Italië verwacht, met heel verfijnde, maar minimalistische vormen." Daarnaast maakte hij zijn werk toegankelijk voor een groot publiek. Van Zalinge: "Veel was behoorlijk onbetaalbaar, maar hij introduceerde ook kledinglijnen met een wat kleiner prijskaartje."

Armani herschreef op die manier de regels van de mode, vertelt modejournalist Susan Sjouwerman. "In plaats van de stijve en hoekige jasjes die vijftig jaar geleden de standaard waren, gebruikte hij zachtere, soepele stoffen die om het lijf gedrapeerd werden. Hij wilde niet iemand in een pak stoppen, maar een pak boetseren om iemands lijf. Soft tailoring zou dat later gaan heten."

On-Italiaans

Het pak bleef altijd centraal staan in zijn collecties. De tijdloosheid van pakken sprak hem aan. Ze gaan lang mee, je kunt ze altijd dragen en je hoeft ze niet elk seizoen te vervangen, zei hij daarover.

Die sobere, minimalistische houding maakte hem bijna on-Italiaans. Het was het tegenovergestelde van de pracht en praal waar modehuizen als Dolce&Gabbana en Versace zich mee profileerden.

Ook zijn karakter viel op door bescheidenheid. Hij deed weinig media-optredens. "Bij zijn eigen shows kwam hij snel even het podium op om een bedankje in ontvangst te nemen, en vertrok dan weer", aldus Sjouwerman. "Veel aandacht hoefde Armani niet. Hij stelde zich meer op als zakenman dan als ontwerper, en daarin was hij zeer succesvol."

Armani groeide uit tot het grootste modebedrijf van Italië, dat ook een geurenlijn, tassen en schoenen, meubels, restaurants en hotels heeft.

Correspondent Italië Angelo van Schaik:

"Italië is zijn kleermaker kwijt. Armani heeft Milaan als modestad op de kaart gezet. In de jaren tachtig werd dankzij hem zelfs Parijs even voorbijgestreefd als modemekka. Milaan werd synoniem voor stijl, elegantie en succes.

Hij heeft voor Italië heel veel betekend. Hij wordt niet voor niets 'koning Giorgio' genoemd. Ook door zijn bescheiden manier van optreden. Mensen wisten natuurlijk wie hij was, maar kenden hem eigenlijk niet. In relatieve stilte heeft hij ook kunnen bouwen aan dat enorme imperium dat Armani is geworden."

Alleen de laatste jaren kwam er een deukje in de verder smetteloze reputatie van Armani. Hij zou zijn duurbetaalde tassen laten maken in door Chinezen gerunde naaiateliers, waar mensen 14 uur per dag moesten werken voor een schamel loon. Daarmee zou Armani medeplichtig zijn aan uitbuiting. Vorige maand kreeg Armani een boete opgelegd van 3,5 miljoen euro. Het bedrijf zei daarover teleurgesteld te zijn en in beroep te gaan.

Maar vandaag druipen de superlatieven van de Italiaanse voorpagina's. De burgemeester van Milaan heeft aangekondigd dat zijn stad maandag, de dag van Armani's uitvaart, in rouw is. Komend weekend wordt hij twee dagen opgebaard in het Armani-theater. Dan kan het publiek afscheid nemen van de modepaus.

Bij een inbraak in een porseleinmuseum in de Franse stad Limoges is Chinees porselein gestolen ter waarde van zo'n 9,5 miljoen euro. Uit het nationale museum Adrien Dubouché verdwenen in totaal drie kunststukken.

De dieven sloegen afgelopen nacht toe. Rond 03.15 uur ging het alarm af. Ze sloegen een raam in, meldt France 24. Toen de bewakers en politie ter plaatse waren, ontbrak van de inbrekers ieder spoor.

Er zijn twee Chinese schalen en een vaas gestolen. De schalen komen uit de veertiende en vijftiende eeuw, de vaas uit de achttiende eeuw. Het museum omschrijft ze als "nationale schatten".

Franse media melden dat dit een van de drie gestolen kunstwerken is:

De regio-Limoges staat bekend om het porselein. In dit museum zijn dan ook duizenden porseleinen werken te zien, zowel uit de regio zelf als uit de rest van de wereld. Het is ook de plek waar de grootste openbare collectie Limoges-porselein staat.

De collectie bestaat uit 18.000 werken, is te lezen op de site van het museum. Op dit moment worden er 5.000 tentoongesteld.

De autoriteiten in Portugal hebben de identiteit van 13 van de 16 slachtoffers bekendgemaakt die bij het ongeluk met een kabeltram om het leven zijn gekomen.

Het gaat in ieder geval om vijf Portugezen, twee Zuid-Koreanen en een Zwitser. Verder zegt de politie dat er waarschijnlijk twee Canadezen, een Duitser, een Oekraïner en een Amerikaan zijn omgekomen, maar dat is nog niet zeker.

Van drie mensen is de identiteit nog niet bekendgemaakt. Dertien mensen raakten lichtgewond en tien zwaargewond. Een van de zwaargewonden is inmiddels overleden.

De politie zegt dat het onderzoek ter plekke is afgerond en dat alle autopsies op de lichamen zijn uitgevoerd. De geïdentificeerde lichamen zijn vrijgegeven aan de nabestaanden.

Tram ontspoord

De kabeltram ontspoorde gisteravond rond 18.00 uur lokale tijd. Hij was onderweg van het beroemde uitkijkpunt São Pedro de Alcântara naar het Restauradores-plein. De tram schoot naar beneden van een steile helling, ontspoorde in een bocht en botste tegen een gebouw.

Als mogelijke oorzaken worden een kabelbreuk en een defecte rem genoemd. De precieze oorzaak is nog niet duidelijk. Er zaten zo'n veertig passagiers in de wagon, van wie vrijwel niemand ongedeerd uit het voertuig kwam. Alle andere trams in Lissabon worden onderzocht op defecten.

In deze video wordt uitgelegd wat er is gebeurd:

In Portugal is voor de komende dagen nationale rouw afgekondigd. Voorlopig rijden er geen kabeltrams in de hoofdstad.

Een verlovingsring met een diamant die is gemaakt in een fabriek komt steeds vaker voor. De diamanten zijn niet natuurlijk, maar wel echt en steeds goedkoper. Gaat de synthetische diamant de natuurlijke vervangen? Deskundigen zetten er hun vraagtekens bij.

"Een natuurlijke diamant is miljoenen jaren geleden in de aarde gevormd met precies de juiste druk en temperatuur, waardoor het koolstof is omgezet tot diamantkristallen", zegt juwelier Paul Cieremans uit Den Haag. Dat maakt deze glimmende edelsteen zeldzaam en daar betaal je ook voor.

De prijs begint vanaf 5000 of 6000 euro per karaat, weet Cieremans: "Maar voor een kunstmatige diamant betaal je in een winkel vanaf 300 of 400 euro per karaat."

Een veel besproken lab-grown diamant van Zeeman past in dat plaatje, volgens Cieremans. De budget retailer verkoopt een hanger van tussen de 0,10 en 0,12 karaat voor 30 euro. De winkel wil met "de ronde, briljant geslepen diamant en een uitzonderlijke helderheid" de edelsteen toegankelijker maken voor een breed publiek, vermeldt de website.

Twintig procent marktaandeel

Zo'n tien tot vijftien jaar geleden zag je nog nauwelijks synthetische diamanten. Inmiddels hebben de technieken om kunstmatige edelstenen te produceren een enorme vlucht genomen, ziet Hanco Zwaan, edelstenendeskundige van Laboratorium Naturalis. "Hierdoor zakken de prijzen en wordt het product almaar populairder."

Inmiddels komt zo'n 20 procent van alle verkochte diamanten uit een fabriek, vermeldt de Federatie Goud en Zilver, de branchevereniging voor ondernemers in onder andere edelstenen.

Het verschil met een natuurlijke diamant kun je met het blote oog haast niet zien. Daar wordt steeds vaker misbruik van gemaakt, signaleert Cieremans: "Mensen proberen synthetische diamanten te verkopen als zijnde echte. Een natuurlijke diamant krijgt vaak een certificaat. Dat nummer wordt heel klein in de steen gelaserd, maar dat gebeurt ook steeds vaker bij synthetische."

Cieremans kan diamanten testen op echtheid, maar als hij het niet met zekerheid kan zeggen, stuurt hij de stenen naar een lab.

Kost veel energie

In zo'n lab controleert Zwaan diamanten op echtheid. "Synthetische diamanten hebben dezelfde hardheid en chemische eigenschappen als natuurlijke diamanten", zegt Zwaan. De stenen zijn binnen enkele weken cosmetisch 'gegroeid', onder hoge druk en hoge temperatuur in gigantische fabriekshallen, meestal in India of China. "Dat kost sloten met energie", zegt Zwaan.

Het is daarom niet vanzelfsprekend dat synthetische diamanten duurzamer of ethisch verantwoord zijn, beweert Zwaan. "Veel juwelenhuizen beweren dat lab-grown duurzamer en eerlijker is, maar het is afhankelijk van waar de stenen vandaan komen. Het kan wel waar zijn, maar dan wil ik een onderbouwing zien. Anders vraag ik me af: in hoeverre is er sprake van greenwashing?"

Bovendien moeten diamantmijnen zich steeds vaker aan allerlei strenge voorschriften houden om het delven netjes te doen, meent Zwaan. "Die mijnen zorgen bovendien voor een enorme werkgelegenheid in landen waar dat hard nodig is."

Chemische reacties

De steen die bij Zeeman te koop is, is gemaakt volgens de CVD-methode (Chemical Vapor Deposition). Hierbij wordt gebruik gemaakt van een gas waarbij allerlei chemische reacties plaatsvinden. Een andere veelgebruikte methode kost volgens Zeeman meer energie.

Juwelier Cieremans blijft alleen natuurlijke diamanten verkopen. Hij gaat ervanuit dat de synthetische diamant de natuurlijke ook niet gaat vervangen, maar dat beide stenen naast elkaar zullen blijven bestaan. "Maar dat hoop ik natuurlijk ook heel erg."

De reparaties aan een hoogspanningsmast in Franeker gaan nog maanden duren, meldt beheerder TenneT. Vorige week voer een schip met een kraan tegen de hoogspanningskabels. Zowel de mast als twee kabels raakten beschadigd.

Door de botsing kwamen 25.000 Friese huishoudens urenlang zonder stroom te zitten. Sindsdien worden herstelwerkzaamheden uitgevoerd.

Volgens een woordvoerder van het energiebedrijf zijn de afgelopen dagen de masten en lijnen op de plek van het ongeluk geïnspecteerd. "Eén mast wordt voor een groot deel vervangen en bij een aantal andere masten zullen reparaties moeten worden uitgevoerd. Ook zullen de lijnen worden vervangen", zegt de woordvoerder tegen Omrop Fryslân.

Eind deze week of begin volgende week begint de ontmanteling van de beschadigde mast.

Mast gestabiliseerd

Na de botsing op 25 augustus was de mast instabiel en werd het gebied eromheen ontruimd. Met behulp van een grote kraan is de mast in een dag tijd gestabiliseerd. Daarna kon de precieze schade pas worden opgemaakt.

De man die wordt verdacht van het verkrachten van een meisje in het Zuiderpark in Rotterdam, vorige maand, is nu ook verdachte in een andere misbruikzaak. Dat meldt het Openbaar Ministerie (OM). Er is een DNA-match gevonden met sporen uit een zedenzaak uit 2011. De verdachte blijft in ieder geval 90 dagen langer vastzitten.

De man van 54 wordt er ook van verdacht dat hij een ander meisje heeft beroofd van haar vrijheid. Dat gebeurde ook in Rotterdam-Zuid.

Het meisje werd volgens het OM gevolgd in een gang met kelderboxen. De man zou de deur hebben dichtgedaan, waardoor zij niet weg kon. "Verdachte deed de deur dicht. Het zedenfeit is verjaard, maar verdachte wordt in verband met dit incident ook verdacht van wederrechtelijke vrijheidsberoving", aldus justitie.

In 2011 werden DNA-sporen veiliggesteld, schrijft het OM, maar destijds kon niemand worden aangehouden. Na de aanhouding van de 54-jarige verdachte twee weken geleden was er dan toch een DNA-match.

De voorgenomen invoering van goedkope rode diesel voor de landbouwsector gaat niet door. Met het geld dat het demissionaire kabinet daarmee uitspaart, wordt de verlenging van de accijnskorting op benzine deels betaald. Bronnen bevestigen het bericht van De Telegraaf dat het kabinet dat met Prinsjesdag bekend zal maken.

Rode diesel is brandstof die valt onder het lage accijnstarief. Bij de formatieonderhandelingen was het een belangrijk punt voor BBB om boeren weer toestemming te geven de goedkope diesel te gebruiken in hun voertuigen. Dat voorrecht werd in 2013 afgeschaft.

Vorige week werd duidelijk dat het demissionaire kabinet geld had vrijgemaakt in de Miljoenennota om de accijnskorting op benzine met een jaar te verlengen. Zou dat niet gebeuren, dan zou de prijs voor een liter benzine met meer dan twintig cent omhoog gaan.

Opbrengst

De verlenging van de korting kost de schatkist zo'n 1,6 miljard euro. Nu is duidelijk hoe het kabinet dat gaat betalen. De streep door de rode diesel levert vanaf 2027 structureel 140 miljoen euro op. Daarnaast zal er voor 21 miljoen euro gesneden worden in bepaalde financiële voordelen voor expats. Ook wordt een deel van de rekening betaald met de opbrengst van een nieuwe EU-heffing op de CO2-uitstoot van geïmporteerde goederen.

Ten slotte wordt er geschoven met geld dat was gereserveerd voor het dempen van de energierekening van huishoudens. Het jaarlijkse bedrag dat daar naartoe zou gaan wordt gehalveerd naar 100 miljoen euro, maar daar staat tegenover dat het nu wel een structureel potje wordt.

Moeilijk uitvoerbaar

Bij de presentatie van de plannen van het kabinet-Schoof zei BBB-leider Van der Plas nog dat ze het meest trots was op de herinvoering van goedkope rode diesel. Maar al gauw bleek dat het plan moeilijk uitvoerbaar is.

Om fraude te voorkomen heeft de diesel een rode kleur, maar toch is de kans op misbruik groot. Het is moeilijk te voorkomen dat ook vrachtwagens en hijskranen ermee volgetankt worden. Bovendien zou Brussel de goedkope brandstof kunnen zien als ongeoorloofde staatssteun voor de boeren.

In de Tweede Kamer leven veel vragen over een helmplicht tot 18 jaar voor e-bike-rijders. Het kabinet kwam vorige week met dat plan om de verkeersveiligheid te verbeteren. Alle partijen die vandaag meededen aan een debat hierover, vinden ook dat er iets moet gebeuren, maar demissionair minister Tieman van Infrastructuur (BBB) kreeg niet direct brede steun voor zijn voornemen.

Een aantal Kamerleden zette vraagtekens bij de leeftijdsgrens van 18 jaar. "Waarom niet de grens op 16 jaar?", zei Van Dijk van NSC. Volgens hem vallen de meeste slachtoffers in de leeftijd van 12-16 jaar. Ook VVD-Kamerlid Veltman noemde een mogelijke grens van 16 jaar. "En waarom niet ook een helmplicht voor 65-plussers?", vroeg GL-PvdA-Kamerlid De Hoop zich op zijn beurt af.

De minister zei in zijn antwoord juist gekozen te hebben voor 18 jaar, vanwege het aantal verkeersslachtoffers in die leeftijdscategorie. Volgens hem is de maatregel op deze manier effectief tegen ernstig hoofdletsel.

Toch onderscheid

Er werd ook voor de zoveelste keer gevraagd of er toch echt geen onderscheid kan worden gemaakt tussen fatbikes en andere e-bikes, omdat die eerste categorie de grotere boosdoener zou zijn. De Kamer wil al langer een onderscheid, maar dat is juridisch onuitvoerbaar, zegt het ministerie van Infrastructuur na verschillende onderzoeken.

De Hoop wees erop dat op deze manier hele groepen jongeren in plattelandsgebieden worden getroffen die elke dag op hun e-bike naar school rijden en daarbij nauwelijks brokken maken. NSC'er Van Dijk stelde een gewichtsgrens voor waardoor nieuwe regels niet zouden gelden voor lichtere e-bikes.

Tiemans partijgenoot BBB-Kamerlid Pierik toonde begrip voor de helmplicht, net als SGP'er Stoffer, die ook namens het CDA sprak. Of GroenLinks-PvdA uiteindelijk de helmplicht voor jongeren op e-bikes wil steunen, liet De Hoop in het midden.

'Tuig aanpakken'

PVV-Kamerlid Boutkan liet duidelijk blijken niets te zien in maatregelen "waar de meerderheid de dupe van wordt". Volgens hem moet vooral een minderheid aan "tuig" worden aangepakt.

Of de helmplicht er gaat komen, is dus nog zeer de vraag. De Tweede Kamer lijkt nog niet overtuigd. Bovendien zit er na de komende verkiezingen weer een andere Kamer, die er anders over kan denken. Het voornemen van de minister is in ieder geval om nieuwe regelgeving in het najaar van 2026 naar de Kamer te sturen.

Hoeveel slachtoffers?

Uit onderzoek van VeiligheidNL blijkt dat tussen 2020 en 2024 het aantal slachtoffers onder elektrische fietsers op de spoedeisende hulp is verdubbeld. In de leeftijdsgroep van 12 tot 18 jaar is het aantal bestuurders van e-bikes met hersenletsel verzesvoudigd, het aantal bestuurders van fatbikes dat op de eerste hulp belandde, is toegenomen van 0 in 2020 tot 301 in 2024.

Ziekenhuizen waarschuwen al jaren voor de grotere kans op hersenletsel door een ongeval voor bestuurders van e-bikes. Afgelopen maandag nog presenteerden de artsen van Frisius MC in Leeuwarden een onderzoek waaruit blijkt dat de kans op ernstig letsel twee keer zo groot is als op een gewone fiets.

Een kinderopvang in de Australische deelstaat New South Wales heeft de moeder van een 1-jarig kind een trauma bezorgd. Toen ze het jongetje kwam ophalen, werd haar verteld dat iemand anders dat al had gedaan. Na onderzoek bleek dat een medewerker haar kind per abuis aan de grootvader van een ander kind had meegegeven.

"Ik kan niet uitleggen hoe ik me voelde", zei de moeder tegen The Sydney Morning Herald. "Ze konden me niet zeggen wie hij was en welk kind hij wel had moeten oppikken, behalve dat het een oudere man was in korte broek."

Met hulp van beelden van bewakingscamera's kon de man alsnog worden geïdentificeerd. Ook hij was in shock.

Van de kaart

De kinderen sliepen toen hij bij de opvang aankwam en de kamer waarin ze lagen was donker, zei zijn vrouw tegen de krant. Thuisgekomen vielen ze in slaap. Toen hij zich realiseerde dat hij het verkeerde kind had meegenomen - vermoedelijk na te zijn gebeld - "racete" hij terug om het jongetje terug te brengen. Dat was twee uur later.

"Ik ben boos op hem, maar heb ook met hem te doen", zei de vrouw van de man die het verkeerde kind meenam. "Hij houdt van zijn kleinkinderen. Hij is helemaal van de kaart, hij kan niet slapen, hij kan niet eten."

De moeder van het jongetje neemt de man niets kwalijk. "We zijn niet boos op hem, het is de schuld van de kinderopvang."

Excuses

De kinderopvangorganisatie heeft zijn excuses aangeboden. De toezichthouder zegt dat een grondig onderzoek wordt ingesteld. Een parlementslid van de deelstaat zegt tegen de krant dat het niet om een incident gaat.

"Helaas kun je dit soort dingen verwachten bij diensten die te weinig geld krijgen en met tijdelijk personeel moeten werken."

Kamervoorzitter Bosma legt de schuld van de affaire rond oud-Kamervoorzitter Arib bij de oud-griffier en oud-directeur Huisvesting van de Tweede Kamer. Zij maakten deel uit van de ambtelijke top, waar Arib als politiek leidinggevende van de Kamer mee te maken had.

"Belazerd is zwak uitgedrukt", zei Bosma in het Kamerdebat over de kwestie. "We voelen ons enorm in de maling genomen. We hebben meegespeeld in een toneelstukje waar we zelf niet de schrijvers van waren."

Bosma was openhartig over hoe hij de situatie nu ziet. Het "boterde" niet tussen Arib en de hoge ambtenaren. Die hebben aangestuurd op de anonieme klachten over haar gedrag, het onderzoek dat daarop volgde en het lekken naar de pers. "Wie het strafdossier van de rijksrecherche leest, ziet dat de ambtelijke top in een mediastrijd met haar wilde afrekenen", zei Bosma.

Het presidium was van dit opzetje destijds niet op de hoogte, zei hij. Dat werd in het debat onderschreven door SP-Kamerlid Van Nispen, toen ook lid van het presidium. "We zijn misleid", zei hij. "Ik voel me belazerd."

Het presidium baseerde zich destijds op de anonieme klachten en eerdere signalen over Arib en vroeg advies aan de landsadvocaat. Die zei dat de Kamer als werkgever van het Kamerpersoneel wettelijk verplicht was om de klachten te laten onderzoeken.

Bergkamp

Toen dat besluit in oktober 2022 viel, was Arib al geen Kamervoorzitter meer. Ze was 'gewoon' lid van de PvdA-fractie. D66-Kamerlid Bergkamp had het Kamervoorzitterschap in april 2021 van haar overgenomen. Zij was voorzitter van het presidium toen het besluit over het onderzoek viel.

Uit de processtukken van de rijksrecherche, die het lekken naar de pers onderzocht, is gebleken dat Bergkamp het appverkeer met haar voormalig woordvoerder heeft vernietigd. Ook verwijderde zij haar berichten met de twee betrokken topambtenaren. Daarnaast gaf zij de rijksrecherche een onvolledige lijst met namen van mensen die toegang hadden tot de vertrouwelijke stukken over Arib.

De fractie van GL-PvdA dringt namens een Kamermeerderheid aan op "genoegdoening en een fatsoenlijke oplossing" voor Arib, zei Kamerlid Kathmann. BBB, SP, NSC en GL-PvdA willen een nader onderzoek naar de gang van zaken "om de onderste steen boven te krijgen" en voor een oordeel of de zaak nog strafrechtelijke vervolgen moet hebben.

PVV wil strafaanklacht

PVV-Kamerlid Markuszower vindt dat er nu al voldoende aanleiding is om een strafaanklacht tegen Bergkamp in te dienen "omdat zij mogelijk betrokken is bij het lekken van ambtsvertrouwelijke informatie". Hij was niet bij het debat aanwezig, omdat hij vond dat dat zonder openbaarmaking van alle stukken geen zin had. Tot woede van de andere Kamerleden.

"Kamerlid Markuszower heeft met veel geschreeuw en bombarie dit debat aangevraagd en verdachtmakingen geuit. Dat hij hier nu niet is, vind ik niet te pruimen", zei partijgenoot Bosma. "Wie iets wil bereiken moet bij het debat zijn", zei Kathmann. "De PVV heeft bedoeld of onbedoeld mevrouw Arib een beetje in de steek gelaten."

Volgende week wordt er gestemd of de speciale onderzoekscommissie van de Kamer er moet komen.

In de Democratische Republiek Congo is drie jaar na de vorige epidemie opnieuw ebola uitgebroken. Op 20 augustus is in de zuidelijke provincie Kasaï een besmetting vastgesteld, heeft het ministerie van Volksgezondheid bekendgemaakt. In de regio zijn vijftien mensen vermoedelijk bezweken aan de ziekte. Van nog eens zeker 28 mensen wordt vermoed dat ze besmet zijn.

De patiënt bij wie het virus nu is vastgesteld, is een 34-jarige zwangere vrouw. Ze werd opgenomen in het ziekenhuis met hoge koorts. Ook moest ze herhaaldelijk overgeven. Of ze bij de vijftien doden hoort, is niet duidelijk.

Onder de doden zijn vier zorgverleners, meldt de gezondheidsminister van het Centraal-Afrikaanse land. Hij spreekt van een ernstige situatie omdat het sterftecijfer van ebola wordt geschat op ruim 53 procent.

De Wereldgezondheidsorganisatie WHO zegt dat Congo zo'n 2000 doses van het vaccin tegen ebola in opslag heeft. Die zullen naar de regio worden gebracht. De WHO zal verder twee ton aan hulpgoederen leveren, waaronder mobiele laboratoriumuitrusting en medische benodigdheden.

Zeer besmettelijk

Het onderzoek is nog gaande en het gaat vooralsnog om voorlopige cijfers, benadrukt de minister. Ook de WHO verwacht dat het aantal gevallen nog zal oplopen. De mensen van wie wordt vermoed dat ze besmet zijn, vertonen symptomen zoals koorts, braken, diarree en bloedingen.

Het ebolavirus is zeer besmettelijk en kan worden overgedragen via lichaamssappen. De ziekte die het veroorzaakt is zeldzaam, maar ernstig en vaak dodelijk.

Het is de zestiende uitbraak van het virus in Congo, aldus het ministerie. De laatste keer was in 2022. Tussen 2018 en 2020 stierven bijna 2300 mensen aan de ziekte.

26 landen zijn bereid om troepen in te zetten om Oekraïne na een bestand met Rusland te steunen. Dat zei de Franse president Macron na een overleg van de zogeheten Coalition of the Willing. Die groep landen wil een voortrekkersrol spelen bij de veiligheid van Oekraïne.

Het bleef onduidelijk om welke landen het gaat en hoe concreet de toezeggingen zijn.

Macron en president Zelensky zeiden tijdens een gezamenlijke persconferentie dat in kaart is gebracht welke landen bereid zijn om in de toekomst troepen naar Oekraïne of landen in de regio te sturen. Volgens de Franse president wordt er aan documenten gewerkt waarin staat hoe welk land precies zal bijdragen. Het zou gaan om steun op het land, op zee en in de lucht.

De leiders benadrukten opnieuw dat het belangrijk is dat de VS ook een rol speelt bij de veiligheidsgaranties. Binnen enkele dagen wordt duidelijk hoe de VS precies zal bijdragen, stelden ze.

Bellen met Trump

De Coalition of the Willing overlegde vandaag over hun mogelijke rol in de toekomst van Oekraïne. Aan de top namen 35 staatshoofden en regeringsleiders deel. Een aantal van hen, onder wie de Nederlandse premier Schoof, reisde af naar Parijs. De rest praatte mee via een videoverbinding. De Amerikaanse toponderhandelaar Witkoff was ook in Parijs.

Na afloop belden de Europese leiders met president Trump. Het Witte Huis stelt dat Trump tegen de Europese leiders heeft gezegd dat ze moeten stoppen met het kopen van Russische olie.

Of er ook iets is gezegd over Amerikaanse veiligheidsgaranties is onduidelijk. De VS zei eerder al een rol te willen spelen met luchtsteun, maar heeft het sturen van Amerikaanse militairen naar Oekraïne tot dusver uitgesloten.

Premier Schoof zei na afloop tegen de NOS dat er vandaag - "nu de militaire planning is afgerond" - echt een politiek commitment is uitgesproken. "Zo kan Zelensky de onderhandelingen met een geruster hart voeren, omdat hij weet dat er veiligheidsgaranties vanuit onze kant zijn gegeven."

Desgevraagd zei hij dat Nederland "serieus moet overwegen" om ook troepen te sturen. Hij hield het bij overwegen, omdat hij het eerst wil bespreken met het kabinet en de Tweede Kamer.

'Nauwkeurige plannen'

Zondag zei Europese Commissievoorzitter Von der Leyen al dat Europese landen werken aan "tamelijk nauwkeurige plannen" voor een mogelijke militaire inzet in Oekraïne als onderdeel van veiligheidsgaranties voor na de oorlog. Een sterk Oekraïens leger moet de kern vormen van de afschrikkingsmacht, is het idee. Tijdens de persconferentie na de top herhaalde Zelensky dit.

Oekraïne ziet concrete veiligheidsgaranties van Westerse landen als voorwaarde voor een vredesakkoord met Rusland. Daarbij zouden ook grondtroepen horen. President Poetin heeft elke gedachte aan de inzet van NAVO-troepen bij de verdediging van Oekraïne categorisch afgewezen.

NAVO en EU-correspondent Kysia Hekster:

"Het nieuwe van vandaag is het aantal landen dat bereid is mee te doen aan veiligheidsgaranties voor Oekraïne na een bestand. Bij de 26 zitten naast landen als Frankrijk, België en het VK ook Polen, Duitsland en Italië. Die laatste drie twijfelden over het leveren van militaire steun, maar hebben nu dus toch toegezegd. Schoof zei na afloop dat Nederland serieus moet overwegen een bijdrage te leveren, maar dat daarvoor wel eerst een Kamermeerderheid nodig is.

Dat betekent niet dat al die 26 landen ook troepen sturen die zich in Oekraïne zullen stationeren. Het kan ook om steun vanuit de lucht, vanaf het water of op land gaan vanuit NAVO-landen rondom Oekraïne.

De landen kijken naar Donald Trump voor ze publiekelijk meer willen vertellen over hun toezeggingen. Trump kijkt op zijn beurt juist weer naar de Europeanen voor hij harde beloftes doet, lijkt het. Zo blijft iedereen een beetje naar elkaar kijken, zonder dat er tot nu toe een grote doorbraak komt."