Aggregator

Boten activistenvloot onderschept door Israël, ook Nederlands schip geënterd

4 days ago

Israëlische troepen hebben ruim twintig boten tegengehouden met activisten die hulpgoederen naar Gaza wilden brengen. Dat blijkt uit het online volgsysteem van de Gaza-vloot.

De Nederlandse boot Mohammad Bhar, die onderdeel uitmaakt van de vloot, is ook onderschept door het Israëlische leger. De zeven opvarenden zijn aangehouden. Zes van hen hebben de Nederlandse nationaliteit, een heeft de Franse nationaliteit, meldt een woordvoerder van de organisatie.

Daarnaast zijn vier andere leden van de Nederlandse delegatie aangehouden op andere boten. Op dit moment zijn er nog vijf leden van de Nederlandse delegatie op zee, meldt de woordvoerder. Het gaat om drie personen met de Nederlandse nationaliteit en twee mensen met een Nederlandse verblijfsvergunning.

De Israëlische marine enterde gisteravond en vannacht de eerste boten. De schepen werden geënterd op internationale wateren. Israël heeft daar geen rechtsmacht.

Daarbij werd onder meer de Zweedse activiste Greta Thunberg aangehouden, zo is te zien op beelden die de organisatie achter de vloot zelf maakte:

Sommige schepen bevonden zich vannacht op minder dan 50 kilometer van de Gazaanse kust, meldde de Global Sumud Flotilla op X. Dat zou een stuk dichterbij zijn dan activistenschip Madleen in juni kwam. De organisatie achter dat schip stelde toen dat Israël het vaartuig op 200 kilometer van de kust van Gaza enterde, in internationale wateren.

Na de interventies van de Israëlische marine riep de radicaal-linkse Franse Europarlementariër Emma Fourreau volgers op het X-account van de activistenvloot gisteravond op tot blokkades. "Israël heeft de vloot tegengehouden. Laten we alles blokkeren. Blokkeer het land, leg de wereldeconomie lam. Laten we de missie van de vloot voltooien: maak een einde aan de blokkade, maak een einde aan de genocide in Gaza!"

Protesten in wereldsteden

Na het nieuws over de tegengehouden boten gingen in verschillende wereldsteden mensen de straat op om hun steun te betuigen aan de Palestijnse bevolking en de activisten aan boord van schepen op weg naar Gaza. Onder meer in Rome, Athene, Istanbul, Berlijn, Madrid en Buenos Aires vonden betogingen plaats. In Den Haag meldde een kleine groep demonstranten zich bij het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Beelden van de protesten in verschillende Europese steden:

Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken sprak van een aanval op de vloot en kwalificeerde de Israëlische actie als een terreurdaad, die de levens van onschuldige burgers in gevaar bracht. De Colombiaanse president Petro gaf opdracht tot de uitzetting van de nog aanwezige Israëlische diplomaten in het land vanwege de arrestatie van twee Colombianen die meevoeren. Israël heeft sinds vorig jaar geen ambassadeur meer in Colombia.

Provocatie

Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigde gisteravond dat de marine meerdere schepen had tegengehouden en de opvarenden zou overbrengen naar een Israëlische haven. Daarbij plaatste het een korte video waarin te zien is dat Thunberg een flesje water en warm vest krijgt aangereikt. "Greta en haar vrienden maken het goed en zijn gezond", luidt het bijschrift.

Eerder had Israël de vloot al opgedragen niet langer koers te zetten richting Gaza. "Israël heeft de vloot laten weten dat het een actieve gevechtszone nadert en een wettige zeeblokkade schendt", schreef het ministerie rond 20.30 uur Nederlandse tijd op X. Rond dezelfde tijd zeiden activisten aan boord de eerste Israëlische marineschepen te zien die naar de vloot voeren.

Volgens Israël is provocatie het enige doel van de activistenvloot, die door het ministerie steevast de "Hamas-Sumud-vloot" wordt genoemd (Sumud betekent 'volharding' in het Arabisch, red.). Israël stelt dat onder meer Israël zelf, maar ook Italië en Griekenland hebben aangeboden de hulpgoederen "vreedzaam via veilige kanalen naar Gaza te brengen". "De vloot weigerde omdat ze niet geïnteresseerd waren in hulp, maar in provocatie", aldus het ministerie op X.

Kleinzoon van Mandela

Begin vorige maand vertrokken de eerste twintig boten van de vloot vanuit de haven in Barcelona. De Global Sumud Flotilla vervoert humanitaire goederen zoals voedsel, water en medicijnen vanwege de maandenlange Israëlische blokkade van goederen naar Gaza. De activisten willen met hun actie aandacht vragen voor de erbarmelijke situatie in Gaza.

Gaandeweg sloten steeds meer boten vanuit verschillende landen zich aan. Inmiddels bestaat de vloot uit tientallen boten met ongeveer 500 mensen aan boord, onder wie journalisten en politici uit verschillende landen. Ook de kleinzoon van Nelson Mandela, Mandla Mandela, ging aan boord.

Nasrah Habiballah, correspondent Israël en Palestijnse gebieden:

"Een deel van de vloot is onderschept, maar het gaat om een grote groep activisten in tientallen schepen. De Israëlische marine zou nog bezig zijn om mensen op te pakken. De mensen die al zijn opgepakt, worden naar een detentiecentrum gebracht. Alleen is er nu wel een verschil met de vorige keer. Toen werden ze zo snel mogelijk het land uitgezet, maar dat gaat nu waarschijnlijk allemaal iets langer duren.

Dat komt omdat het vandaag Jom Kippoer is, een dag waarop eigenlijk het hele land platligt. Er wordt vandaag zelfs geen auto gereden. Ook bij rechtbanken en gevangenissen ligt alles stil. De verwachting is dat pas na Jom Kippoer het deportatieproces in gang wordt gezet.

Israël reageert hetzelfde als op de vorige vloot door te zeggen dat ook deze niet zou worden toegelaten. Israël stelt dat de boten in een actieve gevechtszone varen en daarmee zouden ze dan een wettige zeeblokkade schenden. Ook ziet Israël het niet als een humanitaire actie, maar als een provocatie. Daarnaast wordt beweerd dat leden van de vloot banden zouden hebben met Hamas. Dat is een beschuldiging die we heel vaak horen van Israël, maar ook nu is daar geen geloofwaardig bewijs voor geleverd.

Omdat de vloot nu groter is dan eerder, was de voorbereiding van Israël dat ook. Volgens Israëlische media zouden zo'n 600 agenten worden ingezet om al die mensen aan boord op te wachten en vervolgens het land uit te zetten. Dus het is deze keer wel een stuk ingewikkelder. De meeste Israëliërs maken zich niet zo druk over dat die vloot wordt tegengehouden. Het is eerder zo dat men niet goed snapt dat er nu internationaal allerlei protesten uitbreken vanwege het tegenhouden van de vloot. Zij leggen hier vooral de schuld van de situatie bij Hamas, niet bij Israël."

Jongerenprotesten in Marokko slaan om, twee doden bij bestorming politiebureau

4 days 1 hour ago

Bij nieuwe confrontaties tussen Marokkaanse ordetroepen en ontevreden jongeren zijn twee doden gevallen, melden de lokale autoriteiten. In Lqliaa, in de buurt van Agadir, grepen de veiligheidsdiensten gisteravond naar hun vuurwapens toen een groep het politiebureau wilde bestormen om wapens te stelen, zo luidt de lezing van de autoriteiten.

In Marokko zijn sinds het weekend protesten gaande, waarbij de veelal jonge demonstranten zich hardmaken voor betere gezondheidszorg, beter onderwijs en een einde aan de corruptie in het land. Die betogingen liepen op meerdere plekken uit op gewelddadige confrontaties tussen ordetroepen en jongeren, waarbij alleen al dinsdagavond honderden gewonden zouden zijn gevallen.

In Lqliaa losten de veiligheidsdiensten schoten uit zelfverdediging, zeggen de autoriteiten, die er niet bij vermelden hoeveel mensen door de kogels gewond zijn geraakt. De groep zou een deel van het politiebureau in brand hebben gezet, evenals een voertuig, en niet zijn teruggedeinsd toen er traangas werd ingezet. Volgens de autoriteiten hadden groepsleden messen bij zich.

Er waren opnieuw protesten en confrontaties met de politie in verschillende steden:

Drijvende kracht achter de jongerenprotesten is de nieuwe online beweging GenZ 212, geïnspireerd op soortgelijke recente demonstraties van generatiegenoten in bijvoorbeeld Peru en Nepal. De online aanhang groeide in een week tijd van 3000 naar 130.000, schrijft persbureau Reuters. De Marokkaanse autoriteiten probeerden de protesten aanvankelijk de kop in te drukken.

Na het geweld van dinsdag riep de beweging jongeren op het bij vreedzaam protest te houden. Toch liep het ook woensdagavond op veel plekken weer uit op gewelddadigheden. Zo gooiden groepen mannen in Salé, vlak bij de hoofdstad Rabat, volgens getuigen stenen naar de politie, plunderden ze winkels, staken ze banken en politievoertuigen in brand.

Tegelijkertijd vonden er ook vreedzame demonstraties plaats in Casablanca, voor de economie de belangrijkste stad in het land, en oostelijke steden als Oujda en Taza. Betogers eisten het vertrek van premier Akhannouch en riepen leuzen als "het volk wil een einde aan de corruptie". Marokko kampt met een hoge werkloosheid, en een nog hogere jeugdwerkloosheid.

De huidige protesten in Marokko zijn de grootste sinds de protesten die in 2016 begonnen in de Rif-regio. Na de dood van een visverkoper vonden in het land aanhoudend demonstraties plaats, waarbij betogers net als nu betere sociale voorzieningen en meer democratie eisten. Leiders van de protestbeweging kregen celstraffen tot twintig jaar opgelegd.

Australisch zonnebrandschandaal breidt zich uit: opnieuw crèmes uit de schappen

4 days 3 hours ago

In Australië verdwijnen steeds meer zonnebrandcrèmes uit de schappen vanwege zorgen over de beschermende werking. Inmiddels zijn in totaal achttien producten niet langer te koop in het land dat kampt met het hoogste percentage huidkankerdiagnoses in de wereld. Australië kent zeer strenge regels voor zonnebrandmiddelen, maar die bleken niet waterdicht.

Het zonnebrandschandaal kwam begin deze zomer aan het licht, toen omroep ABC ontdekte dat een aantal populaire, prijzige zonnebrandcrèmes niet de bescherming boden die de producenten beloofden. Eén crème kwam in de test niet verder dan factor 4, terwijl de verpakking gebruikers een bescherming met factor 50+ in het vooruitzicht stelde. Het bedrijf riep de crème daarop terug.

Naar aanleiding van die bevindingen stelde de Australische geneesmiddelenautoriteit een onderzoek in. Dat waarschuwt nu voor nog eens zo'n twintig zonnebrandcrèmes, die dezelfde basisformule hanteren. "Uit voorlopige testen blijkt dat het onwaarschijnlijk is dat deze basisformule een beschermingsfactor hoger dan 21 heeft", schrijft de Therapeutic Goods Administration (TGA). Sommige producten komen zelfs niet verder dan factor 4.

Van de producten waar de geneesmiddelenautoriteit zich nu zorgen over maakt, zijn er inmiddels acht teruggeroepen of niet langer in productie. Tien andere producten zijn voorlopig niet te koop. Naar twee middelen loopt het onderzoek nog. Eén product wordt wel in Australië gemaakt, maar daar niet verkocht.

Correspondent Australië Meike Wijers

"Dat er nóg meer zonnebrandcrèmes niet de beloofde bescherming bieden, zorgt voor veel ophef in Australië. Dit land wordt ook wel de 'huidkankerhotspot' van de wereld genoemd. Nergens ter wereld komt huidkanker zo vaak voor als hier; naar verwachting krijgen twee op de drie Australiërs in hun leven een vorm van huidkanker.

Niet voor niets groeien Australiërs op met talloze waarschuwingen om zich tegen de zon te beschermen. Zonnebrand is daar een essentieel onderdeel van, en wordt daarom gereguleerd als een medisch product. Verder onderzoek volgt nog. Mogelijk volgen boetes voor de bedrijven."

Het zonnebrandschandaal kwam voor veel Australiërs als een schok, maar de bevindingen kunnen volgens deskundigen ook wereldwijd gevolgen hebben. Zo blijken er problemen te zijn met de productie van sommige crèmes en zijn er vraagtekens te plaatsen bij de betrouwbaarheid van laboratoriumtests die de beschermingsfactor van een crème bepalen.

De producent van de veel minder krachtige basisformule is inmiddels gestopt met het maken van de crème, laat de TGA weten.

Met filmpjes als deze, die kinderen eraan herinnert buiten een hoed, shirt en zonnebrand te gebruiken, wijst de Australische Cancer Council al decennia op de risico's van zonneschijn:

Duitse politie vindt 113 kilo aan chocoladerepen in auto van winkeldief

4 days 5 hours ago

Bij een supermarkt in Bad Bentheim, net over de grens bij Enschede, is een chocoladeliefhebber deze week twee keer tegen de lamp gelopen. Een 24-jarige vrouw had in de winkel haar tas volgestopt met chocoladerepen ter waarde van bijna 600 euro. Toen ze daarmee zonder te betalen langs de kassa's wilde lopen, grepen winkelmedewerkers in. Ze haalden de politie erbij.

De opgeroepen agenten lieten haar gaan toen de boel was afgehandeld, maar hielden haar wel in de gaten. Ze zagen haar op de parkeerplaats bij iemand in de auto stappen en besloten het voertuig voor de zekerheid te controleren. Daarbij deden ze een "merkwaardige ontdekking", schrijft de politie: naast allerlei hygiëneproducten troffen de agenten in totaal 113 kilo aan chocoladerepen aan van twee bekende merken.

Na de vondst namen de agenten de repen in beslag. De politie onderzoekt de herkomst van de chocolade en vraagt het publiek om tips. In het bericht over het voorval benadrukt de politie dat winkeldiefstal geen zogenoemd Kavaliersdelikt is, een klein en maatschappelijk aanvaard vergrijp, maar een serieuze overtreding.

Kinderwagen vol

De Duitse politie treft met enige regelmaat grote partijen chocolade aan met onduidelijke herkomst. Zo hielden agenten in Hamelen vorige maand een automobilist staande die dozen vol chocola en koffie bij zich had van grote merken. De 42-jarige man had volgens de politie geen logische verklaring voor de herkomst van die partijen. En vorig jaar stopten twee jonge vrouwen in Goslar, ten zuiden van Hannover, een kinderwagen vol met chocolade ter waarde van 320 euro. Dat zag het personeel, dat daarop de politie inschakelde.

Frankrijk arresteert bemanning van vrachtschip uit 'Russische schaduwvloot'

4 days 6 hours ago

Voor de kust van Frankrijk zijn twee opvarenden van een vrachtschip opgepakt door Franse militairen. Het gaat volgens president Macron om een schip uit de zogenoemde Russische schaduwvloot. De twee mannen worden verdacht van betrokkenheid bij drone-incidenten in Denemarken.

Het zou gaan om de kapitein en eerste stuurman van vrachtschip Boracay. Het schip vaart onder de vlag van Benin en ligt al enkele dagen voor de Franse westkust voor anker. De Boracay staat op de zwarte lijst van de EU van schepen waarmee Rusland sancties probeert te omzeilen.

Macron zei dat de bemanning van "zeer serieuze misdrijven" wordt verdacht. Hoeveel mensen aan boord waren is niet duidelijk.

De Franse leider was aanwezig op een EU-top in de Deense hoofdstad Kopenhagen, waar de groeiende dreiging van drones hoog op de agenda stond. Vanwege de top werden alle civiele drones in het Deense luchtruim verboden, na een reeks onopgehelderde incidenten boven militaire bases.

Celstraf en geldboete

Voorlopig richt het onderzoek tegen de twee arrestanten zich op waarom ze instructies van de marine hebben genegeerd. Wat voor instructies dat zijn, is onbekend.

Volgens de openbaar aanklager konden de twee mannen ook niet de juiste papieren van het schip leveren. Het tweetal riskeert een celstraf van een jaar en een geldboete van 150.000 euro.

De Boracay is op 20 september uit de haven van Sint-Petersburg vertrokken en was onderweg naar India. Dat blijkt uit openbare gegevens.

Vorige maand schakelde Polen straaljagers in tegen een reeks Russische drones in zijn luchtruim. Ook Nederlandse straaljagers werden in NAVO-verband ingezet en haalden onbemande toestellen neer. Het militaire bondgenootschap wil nu fors investeren in luchtverdediging tegen drones.

Israëlische marine entert boten, Thunberg en andere activisten aangehouden

4 days 8 hours ago

De Israëlische marine is begonnen met het enteren van de botenvloot die met humanitaire goederen onderweg was naar Gaza. Dat bevestigt het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken nadat de activistengroep dat eerder al had gemeld. Op een video is te zien dat onder anderen de Zweedse activiste Greta Thunberg is aangehouden.

Op drie van de ruim veertig boten zijn volgens de groep rond 20.30 uur lokale tijd Israëlische militairen aan boord gegaan.

Eerder waarschuwde de marine de opvarenden en vroeg hun om te keren. "Israël heeft de vloot laten weten dat het een actieve gevechtszone nadert en een wettige zeeblokkade schendt", schreef het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken op X.

Rond 20.00 uur lokale tijd werden door de activisten de eerste Israëlische marineschepen gezien die naar de vloot voeren. De vloot meldde in een bericht op Telegram meer dan twintig schepen te zien. "Maar laat het duidelijk zijn, wij laten ons niet intimideren", schreef de groep.

Livestream

Sinds gister bieden de actievoerders een livestream aan waarop hun tocht te volgen is. Toen de marineschepen zouden zijn gesignaleerd was te zien dat de opvarenden met reddingsvesten aan op het dek gingen zitten. Ook was te zien dat de vloot werd omsingeld. De Nederlandse Roos Ykema die meevaart op de Nederlandse boot spreekt van "de laatste momenten van de missie".

Bekijk beelden van het Nederlandse schip hieronder:

Op de stream van het Nederlandse schip was te horen hoe de opvarenden het Italiaanse antifascistische lied Bella Ciao zongen.

Mandela

Begin vorige maand vertrokken de eerste twintig boten vanuit de haven in Barcelona. De Global Sumud Flotilla vervoert een beperkte hoeveelheid humanitaire goederen zoals voedsel, water en medicijnen vanwege de maandenlange blokkade op de toevoer van hulpgoederen naar Gaza door het Israëlische leger. De activisten willen met hun actie aandacht vragen voor de erbarmelijke situatie in Gaza.

Gaandeweg sloten steeds meer boten vanuit verschillende landen zich aan. Inmiddels bestaat de vloot uit meer dan veertig boten met ongeveer 500 mensen aan boord, onder wie journalisten en politici afkomstig uit verschillende landen. Ook de Zweedse activiste Greta Thunberg en de kleinzoon van Nelson Mandela, Mandla Mandela, zijn aan boord. Het Nederlandse zeilschip Mohammad Bhar, met zes bemanningsleden, sloot zich vorige week aan bij de vloot.

Op 9 september brak er brand uit op een schip van het hulpkonvooi toen het voor anker lag voor de kust van Tunesië. De vloot sprak van een drone-aanval. Vorige week woensdag meldde de vloot ook een aanval met vijftien drones. Er werden meerdere explosies waargenomen en een grote zwerm drones gooide onbekende objecten naar beneden, schreef de pro-Palestijnse vloot in een verklaring. Hierna zeiden Italië en Spanje een fregat naar de vloot te sturen, om onder meer te kunnen helpen bij eventuele reddingsacties.

Italiaans marineschip

Gisteravond riep de Italiaanse premier Meloni de activisten nog op om per direct om te keren. Meloni vreest dat de deelnemers met hun actie de kans op een wapenstilstand frustreren nu Trump een plan heeft gepresenteerd om de oorlog in de Gazastrook te stoppen.

Het Italiaanse marineschip keerde zelf om nadat het in de buurt van Israël kwam. Meloni vroeg de vloot om de humanitaire goederen af te leveren in Cyprus, maar dat weigerden de actievoerders. "De vloot vaart verder. De Italiaanse marine zal deze missie niet laten ontsporen", schreef de groep in een bericht. Israël had al aangekondigd dat de schepen niet worden toegelaten tot het kustgebied van Gaza. Israël wil dat de activisten de hulpgoederen via hen leveren.

In juni onderschepte het Israëlische leger de boot Madleen, die ook probeerde humanitaire goederen naar Gaza te vervoeren. Aan boord waren Greta Thunberg en de Nederlandse kapitein Mark van Rennes. De Madleen was ongeveer op dezelfde afstand van Gaza als de vloot nu toen het schip werd onderschept. Het leger arresteerde de opvarenden en ze werden in de week daarna vrijgelaten en Israël uitgezet.

Nederland wil Houthi's op EU-terreurlijst, hoop op sleepactie aangevallen schip

4 days 9 hours ago

Nederland spoort de Europese Unie aan om de Houthi's op de lijst van terreurorganisaties te zetten. Dat zegt demissionair minister van Buitenlandse Zaken Van Weel nu de militie in Jemen de aanval op een Nederlands vrachtschip heeft opgeëist. Twee bemanningsleden raakten bij die raketbeschieting gewond.

De minister noemt de Houthi's op X een "ernstige bedreiging voor de vrije doorvaart". Naast plaatsing op de EU-terreurlijst hoopt Van Weel ook dat lidstaten extra sancties instellen tegen de sjiitische strijdgroep, die de controle heeft over een groot deel van Jemen.

Hoop op sleepactie

De eigenaar van MV Minervagracht heeft er vertrouwen in dat het zwaar beschadigde vrachtschip kan worden weggesleept. De brand aan boord is uit en het schip maakt geen water, zegt een woordvoerder van rederij Spliethoff tegen de NOS. "Het verkeert in een toestand om versleept te kunnen worden." De rederij heeft nauw contact met de internationale autoriteiten en bergingsbedrijven.

De twee gewonde bemanningsleden worden in een ziekenhuis in Djibouti behandeld. De negentien opvarenden werden kort na de aanval op maandag door EU-marinemissie Aspides van het schip gehaald. Er waren geen Nederlanders aan boord: het gaat om medewerkers uit de Filipijnen, Sri Lanka, Rusland en Oekraïne.

'Aangevallen om bezoek aan Israëlische haven'

De Houthi's stellen dat de Minervagracht in een of meerdere havens van Israël is geweest en daarom is aangevallen. De militie heeft sinds het begin van de oorlog in Gaza al zo'n honderd schepen aangevallen vanwege een veronderstelde link met Israël. In totaal vier schepen zijn tot zinken gebracht.

Rederij Spliethoff wil niet zeggen of de Minervagracht in Israëlische havens is geweest. Het bedrijf zegt dat het vrachtschip heeft gevaren in gebied waar dat volgens het internationaal recht mocht. Volgens de rederij heeft het schip geen lading aan boord.

In juli werden kort achter elkaar twee passerende vrachtschepen tot zinken gebracht door de Houthi's. Als gevolg van hun aanvallen in de Rode Zee en Golf van Aden vaart een groot deel van de internationale vrachtvaart niet meer door het gebied.

EU onderzoekt optie om bevroren Russisch geld aan Oekraïne te lenen

4 days 9 hours ago

EU-leiders hebben op de Europese top in Kopenhagen gesproken over een plan om 140 miljard euro aan bevroren Russisch geld aan Oekraïne te lenen. Het idee is dat de Russen het geld alleen terugkrijgen als Rusland de schade van de oorlog aan Oekraïne terugbetaalt. De EU-landen zijn het nog niet eens over het plan, maar willen er wel mee verder.

De EU kijkt al langer naar manieren om de bevroren Russische tegoeden in te zetten om Oekraïne te helpen. Lange tijd durfden de lidstaten niet aan het geld te komen, omdat er juridische en financiële risico's kleven aan het in beslag nemen van de tegoeden.

Bijna drie jaar na het bevriezen van de tegoeden is nog maar weinig over van de oorspronkelijke terughoudendheid om het geld aan te raken. Nu de oorlog voortduurt, zoekt de EU naar nieuwe manieren om de druk op Rusland op te voeren en Oekraïne financieel te steunen.

Daarom bespraken de Europese leiders vandaag een nieuw plan van de Europese Commissie om Oekraïne toch te laten profiteren van het Russische geld. In dat nieuwe plan neemt de EU de tegoeden niet in beslag, maar leent het Russische geld via een omweg uit aan Oekraïne. Op papier blijft het geld van Rusland.

Dwingen te betalen

Oekraïne hoeft het geld alleen terug te betalen als Rusland de schade voor de oorlog vergoedt aan Oekraïne. De EU wil Rusland op die manier dwingen om hoe dan ook Oekraïne te betalen: óf ze betalen Oekraïne zelf de schade terug óf de EU houdt de Russische tegoeden bevroren zodat Rusland er niet bij kan.

"Rusland is de dader. Zij veroorzaken de schade en daar moeten ze verantwoordelijk voor worden gehouden", zei Commissievoorzitter Von der Leyen eerder vandaag. Von der Leyen noemt het plan dat nu op tafel ligt "juridisch deugdelijk".

Volgens een EU-diplomaat waren de gesprekken vandaag constructief. Na afloop van het overleg zei demissionair premier Schoof dat het plan nog verder onderzocht moet worden. Volgens Schoof had vooral de Belgische premier De Wever nog veel bezwaren. "Die heeft duidelijk gemaakt dat er veel risico's aan verbonden zijn."

De reden dat vooral België zich zorgen maakt, is dat de Russische tegoeden in België geparkeerd staan bij Euroclear, een soort bank voor banken. België is daarom bang voor claims vanuit Rusland.

Daarnaast ontvangt België 1,3 miljard per jaar aan belasting op het geld. Als de plannen voor de lening doorgaan, ontstaat een aanzienlijk gat op de begroting. België wil dat geld gebruiken voor militaire uitgaven.

Eerder zei premier De Wever over het in beslag nemen van de tegoeden: "It ain't gonna happen, das wird niemals passieren", oftewel: dat gaat niet gebeuren. België wil de garantie dat het niet alleen hoeft op te draaien voor de financiële risico's van het plan. Bij aankomst in Kopenhagen wilde De Wever geen journalisten te woord staan.

Rusland noemt het Europese plan 'diefstal'. Het Kremlin zegt landen en personen die Russisch geld stelen aan te gaan klagen.

Geld hard nodig

Oekraïne heeft het geld ondertussen hard nodig. Zowel om het land draaiende te houden en overheidssalarissen te kunnen betalen als om militaire uitgaven te kunnen doen. Voordat Trump opnieuw in het Witte Huis kwam, betaalden de Amerikanen een groot deel van de Oekraïense rekeningen. Maar Trump draaide die geldkraan vrijwel dicht en kijkt vooral naar Europa.

Door de bevroren Russische tegoeden aan Oekraïne te lenen, zouden de acute financiële problemen van het land aangepakt kunnen worden én hoeven de Europeanen niet opeens nóg veel meer geld aan Oekraïne te besteden dan ze nu al doen.

Mykola Joerlov van het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken noemt de toegenomen druk een stap in de goede richting. "Dit is precies wat wij gevraagd hebben vanaf de dag dat deze tegoeden bevroren zijn. Ze moeten gebruikt worden zodat Oekraïne zich kan verdedigen", zegt hij tegen de NOS.

Volgens hem is er vooral politieke angst in Europa over wat te doen met de bijna 200 miljard. "Rusland kiest ervoor door te gaan met deze illegale oorlog. Daarom moet Europa nu een stap zetten. De Russen zien nu dat Europa Oekraïne niet alleen steunt met politieke leuzen, maar dat het ook economische stappen zet, zodat het kan doorvechten."

Violist en orkestleider Tata Mirando (92) overleden

4 days 9 hours ago

Adolf Kokalo Weiss, beter bekend onder de artiestennaam 'Tata Mirando', is gisteren na een kort ziekbed overleden. De violist en orkestleider van het Koninklijk Zigeunerorkest Roma Mirando kampte met hartfalen. Hij is 92 jaar geworden.

Dat heeft zijn aangenomen zoon Romano Weiss vandaag bekendgemaakt.

Weiss was leider van het Roma Mirando-orkest. Het zigeunerensemble werd begin 1900 opgericht door zijn vader Joseph en kreeg al snel een koninklijke erkenning van de Duitse groothertogin Louise von Baden. Het orkest trad in die tijd op aan het hof van keizer Wilhelm II.

Optredens Paleis Soestdijk

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vluchtte de familie naar Nederland, waar ze vaak te gast waren bij de Oranjes. Ze speelden bijvoorbeeld in Paleis Soestdijk op het 25-jarig huwelijksfeest van prins Bernhard en koningin Juliana, maar ook bij Beatrix' verloving, haar vrijgezellenfeest en haar bruiloft.

Tata Mirando werd de bijnaam voor iedere leider van het zigeunerorkest uit de familie Weiss. Weiss was daarnaast ook een belangrijke persoonlijkheid binnen de Sinti-gemeenschap en zette zich in voor erkenning van de cultuur.

Aanstaande zondag vindt er een afscheidsdienst plaats in de Sint Martinuskerk in Arnhem. Daarna wordt Weiss volgens een vaste familietraditie met een koets naar begraafplaats Moscowa gereden, waar zijn lichaam wordt begraven.

Noot van de redactie:

Bij een eerdere versie van dit artikel stond een foto van Tata Mirando die eind jaren 90 overleed. De foto is aangepast.

60 uur taakstraf voor geweld tijdens rellen in Den Haag

4 days 9 hours ago

Vijf verdachten stonden vandaag voor de rechter voor het plegen van geweld tijdens de demonstratie tegen immigratie op het Malieveld in Den Haag anderhalve week geleden. Twee van hen werden vrijgesproken. Drie anderen kregen 60 uur werkstraf.

De vijf verdachten, tussen de 22 en 34 jaar uit verschillende hoeken van het land, werden opgepakt op en dicht bij het Malieveld, toen de demonstratie voor een strenger asielbeleid uitmondde in geweld tegen de politie, journalisten en het partijkantoor van D66. Vorige week stonden ook al veertien verdachten terecht.

Tijdens de demonstratie stonden relschoppers in zwarte en gezichtsbedekkende kleding op het Malieveld, onder wie rechts-extremisten. Zij renden de A12 op, gooiden met stenen en staken een politieauto in de fik.

Voldoende bewijs

Bij twee verdachten die vandaag terechtstonden was er volgens de rechter voldoende bewijs dat zij stenen hebben gegooid naar een politieauto en agenten van dichtbij hebben uitgescholden.

Van het gooien van stenen naar agenten of paarden en het in brand steken van een politieauto werden zij vrijgesproken. Zij moeten bovenop de taakstraf 1500 euro betalen aan het schadefonds geweldsmisdrijven.

De derde verdachte werd alleen veroordeeld voor het trappen tegen een fatbike, maar niet voor het plegen van geweld tegen de politie. Daarvoor zou onvoldoende bewijs zijn. Wel werd bij de strafbepaling meegewogen dat het gebeurde in een groep die wél gewelddadig tegen de politie was.

Herkend

Dat de verdachten voor een deel van de verdenkingen werden vrijgesproken, lag vooral aan het gebrek aan hard bewijs. Zo stonden vier van de vijf verdachten terecht op basis van verklaringen van agenten die ze hadden herkend aan hun kleding, gezichtsbeharing, 'blanke huidskleur' en manier van bewegen. De agenten verklaarden dat de verdachten eerder op de dag stenen naar hen gooiden en hen uitscholden.

Op videobeelden waren deze geweldsdelicten niet te zien. De verdachten kwamen wel voor op beelden op het Malieveld, maar in geen enkel geval was er beeld waarop ze stenen gooiden. Een man stond wel op een foto waarop hij zijn middelvinger opstak naar de politie. Een ander was te zien terwijl hij tegen een fatbike aantrapte en wegrende van de politie.

Bekijk in twee minuten hoe het misging in Den Haag:

De vier verdachten stelden in hun verweer dat het ging om een 'persoonsverwisseling'. Volgens hen hadden de politieagenten iemand anders gezien met vergelijkbare kleding en uiterlijke kenmerken, en stonden zij wel tussen het geweld, maar deden zij er niet aan mee.

Dat ze niet te zien zijn terwijl ze geweld gebruiken, hoeft niet te betekenen dat het geweld niet door hen is gepleegd, concludeerde de rechter. "Ook wegen politieverklaringen erg zwaar." De politie heeft meer dan duizend uur aan videomateriaal waarvan ze een deel nog niet hebben bekeken. Toch leidde het in één geval tot volledige vrijspraak, mede omdat de aanklacht hier berustte op de verklaring van één en niet twee agenten.

Een vijfde verdachte werd 'op heterdaad' opgepakt in een groep die stenen gooide naar de politie op paarden. Dit gebeurde vlak bij het Malieveld in een straat waar veel camera's hangen. De verdachte verklaarde op weg te zijn naar huis en toevallig bij die groep in de buurt te zijn geweest. Ook ontbraken camerabeelden waarop hij stenen gooide. Ook hij werd vrijgesproken, vanwege gebrek aan bewijs.

Hogere straffen

Alle verdachten verklaarden op het Malieveld te zijn om te demonstreren tegen het asielbeleid, onder andere vanwege de moord op de 17-jarige Lisa uit Abcoude in augustus. Daarvoor werd een bewoner van een asielzoekerscentrum aangehouden.

Tegen de verdachten werden gevangenisstraffen tussen de 6 en 16 weken geëist. De officier van justitie eiste hogere straffen dan normaal bij openlijk geweld tegen agenten, omdat het gebeurde tijdens een demonstratie. Het groepsgeweld zou angst hebben gezaaid en daarmee het demonstratierecht in de weg staan.

Ook de rechter liet dit meewegen in de strafbepaling: "Wat een feest voor de democratie zou moeten zijn, demonstreren, is omgeslagen in een bedreiging van de democratie", concludeerde hij bij iedere strafbepaling.

Jane Goodall (91), de bekendste chimpansee-onderzoeker ter wereld, overleden

4 days 10 hours ago

De Britse gedragsbioloog Jane Goodall is op 91-jarige leeftijd overleden. Dat is bekendgemaakt door de stichting die haar naam draagt. Goodall werd vooral bekend door haar studie naar het leven van chimpansees in een park in Tanzania.

Goodall overleed in haar slaap. Ze was op het moment van haar dood in de Amerikaanse staat Californië voor een aantal lezingen in de VS.

"De ontdekkingen van Goodall brachten een revolutie teweeg in de wetenschap en ze was een onvermoeibare pleitbezorger voor de bescherming en het herstel van onze natuurlijke wereld", schrijft haar stichting in een verklaring.

Langstlopende onderzoek ooit

Goodall had van jongs af aan al de droom om naar Afrika te reizen en te schrijven over wilde dieren. Dat plan bleef haar bij toen ze in 1957 naar een boerderij in Kenia kon afreizen die van de ouders van een vriend van haar was.

Daar ontmoette ze de beroemde antropoloog Louis Leakey in een natuurhistorisch museum in Nairobi. Hij gaf haar een baan als assistent-secretaresse. Drie jaar later vroeg Leakey haar of Goodall, toen 26, chimpansees wilde bestuderen in het Gombe National Park in Tanzania. Later vertelde ze aan Amerikaanse media dat ze door Leakey was gevraagd omdat hij "een frisse blik wilde hebben".

Voor het onderzoek dompelde Goodall zich volledig onder in het leven van de apen. Ze ging mee in het leven van de dieren in plaats van ze van een afstand te bestuderen:

Goodall zorgde voor baanbrekende ontdekkingen: ze toonde aan dat de chimpansees erg op ons mensen lijken. Ze liet bijvoorbeeld zien dat de chimpansees individuele persoonlijkheden kunnen ontwikkelen en eigen gereedschap maken en gebruiken, bijvoorbeeld om termieten uit een nest te vissen. Voor deze ontdekking van Goodall werd gedacht dat alleen mensen gereedschap gebruikten.

De studie naar het gedrag van de chimpansees loopt tot op de dag van vandaag door. Het is het langstlopende onderzoek naar chimpansees ooit.

In 1977 richtte de antropologe een eigen stichting op, het Jane Goodall Instituut, om haar werk en onderzoek naar dieren voort te kunnen zetten. Met haar eigen instituut bleef Goodall zich in de jaren erna inzetten voor het milieu, natuurbehoud en het welzijn van dieren.

Dat bleef ze doen tot in de laatste jaren van haar leven. Zo reisde ze tot recent nog bijna 300 dagen per jaar de wereld rond om lezingen te geven over bedreigde wilde dieren, klimaatverandering en vooral haar redenen om hoop te houden op verandering. Ze benadrukte daarbij altijd de collectieve kracht die mensen kunnen hebben als ze samen ergens de schouders onder zetten.

Tussen de serieuze boodschappen door, liet ze in haar toespraken ook vaak horen dat ze kon gillen als een chimpansee, of klaagde ze grappend dat Tarzan de verkeerde Jane had gekozen.

De boodschap van hoop liet ze ook doorklinken in de talrijke boeken die ze publiceerde, waaronder in haar autobiografie Reason for Hope. Ook was ze sterk aanwezig op sociale media met miljoenen volgers. Een van haar adviezen daar was: "Concentreer je op het heden en maak vandaag keuzes waarvan de impact in de loop van de tijd zal toenemen."

Glasfabriek Maastricht gaat dicht: ruim 200 medewerkers verliezen baan

4 days 11 hours ago

De glasfabriek in Maastricht gaat begin volgend jaar dicht. Dat hebben medewerkers vandaag te horen gekregen. Zo'n 215 mensen verliezen daardoor hun baan.

De Amerikaanse eigenaar Owens-Illinois (O-I) gaat de laatste twee ovens die nog in werking zijn volgend jaar sluiten. De eerste op 1 januari en de tweede op 1 maart.

In de glasfabriek wordt wit glas gemaakt voor bijvoorbeeld potten en flessen. Volgens het bedrijf wordt op dit moment meer glas gemaakt dan dat er vraag is in de markt. Voedselproducenten kiezen vaker voor ander verpakkingsmateriaal, zoals blik en karton.

'Markt trekt niet aan'

Vorig jaar werd al eens een oven gesloten om dezelfde reden. Daardoor raakten toen al 95 mensen hun baan kwijt. "We merken dat de markt in 2025 ook niet meer aantrekt. Daarom is dit besluit gekomen", zegt HR-directeur Rob Daamen tegen L1.

Het nieuws komt volgens vakbond FNV dan ook niet als een verrassing. Volgens hem werd er al ook al een tijd niet meer geïnvesteerd in de fabriek. De Ondernemingsraad (OR) gaat zich de komende tijd nog buigen over het besluit, maar verwacht wordt dat het niet meer tegengehouden kan worden.

Het Amerikaanse O-I manufacturing is sinds 2003 eigenaar van de glasfabriek. Het bedrijf heeft meer dan 24.000 medewerkers in 69 fabrieken in 19 verschillende landen. Ook in Leerdam staat een fabriek. Die blijft wel gewoon open, omdat die fabriek zich op een andere markt richt.

Voor miljoenen Nederlanders lonkt een flinke pensioenverhoging, hoe komt dat?

4 days 12 hours ago

Voor wie (bijna) gepensioneerd is, is het een fijne boodschap: de pensioenen van veel Nederlanders gaan volgend jaar waarschijnlijk flink omhoog. Dat heeft te maken met de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel.

Als er op de financiële markten geen gekke dingen gebeuren, kan een aantal grote fondsen de pensioenen volgend jaar flink verhogen. Bij Zorg en Welzijn gaat het momenteel om zo'n 10 procent. Het pensioenfonds voor de bouwsector, bpfBOUW, dat begin volgend jaar ook overstapt naar het nieuwe pensioenstelsel, stevent zelfs af op een verhoging van bijna 20 procent.

David van As van bpfBOUW benadrukt wel dat er nog een kwartaal te gaan is en pas dan vaststaat hoeveel de gepensioneerden erop vooruitgaan. "Maar het moet heel raar lopen mocht de verhoging niet doorgaan", vertelt Van As.

Dat de pensioenfondsen er goed voor staan, ziet ook Corine Reedijk, pensioenadviseur bij Aon. "De rente is afgelopen periode gestegen, en de aandelenkoersen doen het goed", vertelt ze.

Vast bedrag

De zogenaamde dekkingsgraad, de verhouding tussen hoeveel geld een fonds heeft en hoeveel geld het moet uitkeren, speelt hierbij een belangrijke rol. In het oude pensioenstelsel moest ieder fonds een buffer opbouwen. Iedere gepensioneerde kreeg een vast bedrag uitgekeerd en dat geld moest bij het fonds beschikbaar zijn.

In het nieuwe stelsel wordt een pensioenuitkering meer gekoppeld aan de ontwikkelingen op de beurs. Gaat het goed met de economie en beurzen, dan gaat het pensioen omhoog. Gaat het slecht, dan kunnen de pensioenuitkeringen eerder dan nu dalen. Van een vast bedrag is geen sprake meer.

Een grote buffer voor dat vaste pensioenbedrag is dus niet meer nodig. Dat geld komt in één klap vrij, nu drie van de vijf grote pensioenfondsen per 1 januari 2026 overstappen naar het nieuwe stelsel. Het geld dat ze nu overhouden, vloeit terug naar de gepensioneerden. En dat is een flinke - maar wel eenmalige - verhoging.

Eerder maakten we deze uitlegvideo over het nieuwe pensioenstelsel:

Pensioenfondsen moeten uiterlijk 1 januari 2028 overgestapt zijn naar de nieuwe pensioenregeling. Volgend jaar stappen drie van de vijf grote fondsen over. Het grootste pensioenfonds van Nederland, ABP, gaat 1 januari 2027 over naar het nieuwe stelsel.

Waar voorheen al het geld in een grote pensioenpot werd gegooid, krijgt in het nieuwe stelsel iedereen een eigen pensioenpotje. Daardoor kunnen fondsen specifieker kijken welke beleggingen ze kunnen doen: het geld van een jonge werknemer kan risicovoller belegd worden, dan het pensioengeld van een gepensioneerde.

Wanneer het persoonlijke pensioenpotje van een jonge werknemer risicovoller wordt belegd en de economie verslechtert, kan dat potje leger raken. Maar omdat het nog langer duurt voordat de werknemer met pensioen gaat, heeft het fonds nog de tijd om het geld terug te verdienen via beleggingen.

Klappen opvangen

Dat de pensioenfondsen nu een deel van de buffer gaan uitdelen, wil niet zeggen dat de fondsen geen buffers meer hebben. "Bij de overgang naar het nieuwe stelsel worden er wel buffers gevormd, maar minder groot dan in het oude stelsel", vertelt Reedijk. "Veel fondsen leggen wel een vangnet aan." Mocht het slecht gaan met de economie, dan kunnen de pensioenfondsen de harde klappen opvangen, zonder dat de pensioenen direct flink omlaag gaan.

Hoe risicovol de beleggingen van pensioenfondsen zijn, verschilt per sector en hoe de houding is tegenover het risico. Van As van bpfBOUW zegt dat ze in de bouw "niet te veel risico willen lopen, maar ook realiseren dat er geld verdiend moet worden en een bepaald risico daarbij hoort".

Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT), dat volgend jaar overstapt naar het nieuwe stelsel, stuurt deze week alle deelnemers een brief over de mogelijke verhoging. Ze willen nog niks kwijt over hoe groot die verhoging is. Bij bpfBOUW gaan de brieven eind november de deur uit.

De definitieve verhoging van de pensioenen wordt pas op 31 december 2025 vastgesteld.

Marokkaanse autoriteiten melden honderden gewonden bij jongerenprotesten

4 days 12 hours ago

Jongerendemonstraties in Marokko zijn gisteren op verschillende plekken uit de hand gelopen. Volgens het Marokkaanse ministerie van Binnenlandse Zaken zijn 263 agenten gewond geraakt en 23 burgers. Er zijn zeker 409 mensen opgepakt. Ook werden 142 politiewagens beschadigd en twintig auto's van burgers. aldus de autoriteiten.

Demonstranten gooiden stenen naar de politie en staken gebouwen in brand. In Oujda reed een politiewagen in op een groep demonstranten, waarbij zeker één man ernstig gewond raakte. Het Marokkaanse ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat voor de anoniem georganiseerde demonstraties geen toestemming is gegeven.

GenZ 212

Het was de vierde dag op een rij dat de jongerenbeweging GenZ 212 de straat op ging, ondanks het hardhandige optreden van de politie. De groep eist betere gezondheidszorg, beter onderwijs en een einde aan de corruptie.

De lokale tak van Amnesty International heeft de Marokkaanse autoriteiten opgeroepen om het recht op demonstreren te respecteren. "Iedereen die is gearresteerd omdat ze gebruikmaakten van het recht om vreedzaam samen te komen, moet onmiddellijk en onvoorwaardelijk worden vrijgelaten", schrijft de organisatie.

Ook vraagt Amnesty de autoriteiten in gesprek te gaan met de jongeren over hun eisen, omdat het er niet op lijkt dat de demonstraties zullen stoppen. Vandaag ging de beweging opnieuw de straat op. "Autoriteiten moeten maximale terughoudendheid tonen en buitenproportioneel of illegaal geweld vermijden", aldus Amnesty.

Correspondent Marokko Samira Jadir

"Vier dagen verder, zijn er nu gewelddadige confrontaties tussen jongeren en ordetroepen in het hele land. Op sociale media gaan beelden rond van jongeren die stenen gooien naar ordetroepen, brandende auto's en gesloopte winkels. In Agadir is de politie met busjes ingereden op demonstranten.

Op beelden die zijn gemaakt in de stad Oujda, in het noordoosten van Marokko, is te zien dat een demonstrant hard is aangereden door een politiebus. Volgens het Marokkaanse persbureau MAP is de jonge man niet overleden, maar op de beelden is duidelijk te zien dat hij zwaargewond was. Er is hier geschokt gereageerd op deze filmpjes en ze worden dan ook massaal gedeeld.

Inmiddels heeft de jongerenbeweging GenZ 212 afstand genomen van het geweld en jongeren in heel Marokko opgeroepen om het te houden bij vreedzaam protest. Ze zijn bang dat het geweld juist averechts werkt voor hun strijd om beter sociale voorzieningen af te dwingen."