Victor Ciolacu buigt zich over een bijenkast om te kijken hoe het gaat met zijn volkeren nu de herfstkou is ingedaald. Het zijn er op het terrein van de Moldavische imker inmiddels 130. De afgelopen jaren heeft hij flink kunnen uitbreiden. Samen met zijn vrouw en ouders is hij ook een 'agro-pension' begonnen - met de hoop dat de pro-Europese koers van het land ook steeds meer toeristen naar Moldavië gaat trekken.
Dat deden ze met steun uit Brussel. Omgerekend 100.000 euro, onder meer uit EU-fondsen. Zonder die steun had hij het niet aangedurfd. "Het is nogal riskant, gezien de politieke situatie", erkent de 31-jarige Victor. Het is de bedoeling dat Moldavië in 2030 lid wordt van de EU. Maar door die plannen kan bij de parlementsverkiezingen deze zondag zomaar een streep gezet worden als pro-Russische partijen de parlementsverkiezingen winnen.
Gaat Moldavië verder met de EU of met Rusland? Het is de vraag die al jaren hier de politiek domineert. De strijd om de toekomst van Moldavië is sinds de grootschalige Russische invasie van buurland Oekraïne alleen maar urgenter geworden.
Nipte meerderheid bij referendum
Niet voor niks reisden president Macron, bondskanselier Merz en premier Tusk een maand geleden af naar Chisinau om de onafhankelijkheid mee te vieren en president Maia Sandu een hart onder de riem te steken. Hun boodschap: Moldavië hoort thuis in de Europese familie.
Tijdens het referendum nog geen jaar geleden over de vraag of de EU-integratie van het land vastgelegd moet worden in de grondwet, won het ja-kamp met een verwaarloosbaar verschil. Rusland ruikt weer een kans en geeft volgens president Sandu honderden miljoenen euros uit voor een 'ongekende campagne' om de verkiezingen te ondermijnen.
Sandu's partij PAS ('Actie en Solidariteit') won bij de parlementsverkiezingen vier jaar geleden nog een ruime meerderheid. Maar door de hoge inflatie hebben Moldaviërs het zwaar. Kiezers zijn teleurgesteld over de trage hervormingen, en een belangrijk deel van het electoraat is nog altijd nostalgisch naar de tijd dat het land vrienden was met Rusland, dat met goedkoop gas de energieprijzen altijd laag hield.
Deze Moldavische imker denkt niet dat hij in het land blijft als pro-Russische partijen de macht krijgen:
De kans is daarom groot dat PAS niet weer een meerderheid in het parlement behaalt, en dat het pro-Russische 'Patriottische Blok' van Igor Dodon de macht overneemt. Gevreesd wordt voor een Georgië-scenario, een land dat ook ambities had om EU-lid te worden maar waar de nieuwe pro-Russische regering de plannen binnen de kortste keren de nek omdraaide.
Bij het EU-referendum vorig jaar kregen enkele honderdduizenden Moldaviërs roebels aangeboden voor een stem tegen. Maar Rusland heeft de tactieken sindsdien aangepast, ziet onderzoeksjournalist Natalia Zaharescu van de krant Ziarul de Garda.
"Ze proberen vooral online de opinie van mensen te beïnvloeden, op sociale media. Ze trainen Moldaviërs om propagandistische posts te verspreiden", zegt Zaharescu tegen de NOS. Zaharescu ging maandenlang undercover bij een pro-Russisch netwerk dat Moldaviërs ronselde om tegen betaling nepnieuws te verspreiden op Tiktok en Facebook.
Deelnemers kregen speciale webinars aangeboden hoe ze onder meer met ChatGPT posts konden schrijven die veel gedeeld zouden worden. Bijvoorbeeld met de boodschap dat president Sandu zich schuldig zou maken aan kinderhandel. "Rusland doet zoveel moeite en geeft zoveel geld uit, het is duidelijk dat deze verkiezingen belangrijk voor ze zijn", zegt Zaharescu. "Het kan de laatste kans voor ze zijn om hun marionetten aan de macht te helpen."
Partijen uitgesloten
In de tussentijd neemt Moldavië vergaande maatregelen om de Russische ondermijning tegen te gaan. Naar aanleiding van de onthullingen van Zaharescu besloot de kiescommissie vrijdag twee pro-Russische partijen uit te sluiten. Ze zouden gefinancierd worden door de aan het Kremlin gelieerde Moldavische oligarch Ilan Shor. De pro-Russische krachten zien het uitsluiten van de partijen juist als bewijs dat het EU-kamp de verkiezingen aan het ondermijnen is.
Ook werden deze week op 250 locaties invallen gedaan en 74 mensen gearresteerd. Ze zouden door Rusland in Servië getraind zijn om rond de verkiezingen te rellen en zo het land te destabiliseren.
Victor wil optimistisch blijven. Ze woonden jaren in Italië, maar kwamen terug omdat ze weer toekomst zagen in Moldavië. Maar als de pro-Russische partijen aan de macht komen, is die droom voorbij, denkt hij, en willen ze weer weg. "Als de Russen komen, dan kunnen ze van deze plek een mooie kazerne maken", grapt Victor zwartgallig. "Afkloppen!", reageert zijn moeder, die er niet om kan lachen.