NOS Nieuws - Algemeen

De militaire dienst van alle bandleden van K-pop-sensatie BTS zit erop. Het platenlabel van de band heeft vandaag het ontslag van bandlid Suga bevestigd. Hij heeft een alternatieve dienstplicht op woensdag voltooid nadat hij zijn resterende verlof had opgebruikt. Morgen is zijn officiële ontslagdatum.

De terugkeer van Suga in de burgermaatschappij wordt geen openbaar evenement, meldde managementbureau Big Hit Entertainment van BTS eerder. De vrees bestond dat er te veel publiek op af zouden komen, omdat het ontslag van het laatste BTS-lid een gedenkwaardig moment is voor de miljoenen fans.

In Zuid-Korea moeten alle gezonde mannen tussen de 18 en 28 jaar 18 tot 21 maanden militaire dienstplicht vervullen. Dat geldt sinds 1957 in Zuid-Korea en is bedoeld om het land in staat te stellen zich te verdedigen tegen Noord-Korea. Zuid-Koreaanse vrouwen kunnen zich vrijwillig aanmelden voor het leger.

Geen vrijstelling

De wet geeft speciale vrijstellingen aan atleten, klassieke en traditionele muzikanten, en ballet- en andere dansers als ze hoofdprijzen hebben gewonnen in bepaalde wedstrijden en worden beschouwd als een bron van verhoogd nationaal aanzien. K-popsterren en andere entertainers krijgen dergelijke privileges niet.

In 2022 ontstond er een verhit publiek debat over de vraag of de BTS-leden toch konden worden vrijgesteld van de dienstplicht. Fans van de band (die zichzelf overigens Army noemen) en enkele politici riepen de Zuid-Koreaanse regering op om de zeven bandleden een uitzondering te geven vanwege hun exceptionele prestaties als artiesten.

Maar uiteindelijk kwam het management van de band met het bericht dat de leden alsnog in dienst gingen. Die periode is nu afgesloten.

Zo snel als The Beatles

Vorige week werden BTS-leden RM en V ontslagen uit het Zuid-Koreaanse leger. Een dag later volgden Jimin en Jung Kook. Alle vier gingen ze in december 2023 in dienst. Jin, het oudste lid van de zevenkoppige popgroep, voltooide zijn dienstplicht al in juni 2024. In oktober dit jaar was het de beurt aan J-Hope om af te zwaaien.

Alleen Suga diende niet in het leger, maar vervulde een alternatieve dienstplicht. Zuid-Koreaanse media meldden dat hij fysiek ongeschikt verklaard was. De specifieke redenen zijn niet bekendgemaakt, maar gesuggereerd werd dat dit kwam omdat hij in 2020 was geopereerd aan een schouder. Hierdoor diende hij als maatschappelijk werker in het Zuid-Koreaanse leger. Wat hij daar precies deed is niet bekendgemaakt.

De zeven zangers zijn van plan om ergens dit jaar weer als groep samen te komen. De band is wereldwijd erkend als een cultureel fenomeen met zeer trouwe fans. De band zou de Zuid-Koreaanse economie jaarlijks zo'n 3 miljard euro opleveren. In Zuid-Korea hadden ze in 2023 meer dan 40 miljoen albums verkocht. In de VS behaalde BTS met vier albums de nummer 1-positie in de albumlijst Billboard 200. Dat gebeurde sneller dan bij welke band dan ook sinds The Beatles.

De rechtbank in Amsterdam heeft twee directeuren van Klimmuur Amsterdam veroordeeld tot een taakstraf van 120 uur. De rechter oordeelde vandaag dat de twee mannen verantwoordelijk zijn voor de dood van een 11-jarige jongen eind 2023.

De jongen viel tijdens een kinderfeestje in de klimhal bijna 14 meter naar beneden, waarna hij zwaargewond naar het ziekenhuis werd gebracht en diezelfde dag overleed. Rechercheonderzoek wees uit dat de jongen onvoldoende gezekerd was toen hij naar boven klom.

Uit onderzoek is verder gebleken dat de veiligheidsmaatregelen van het bedrijf niet op orde waren. Zo waren de veiligheidsinstructies onduidelijk en was een medewerker die het klimmen begeleidde tegelijkertijd pannenkoeken aan het bakken, bleek uit een reconstructie van Het Parool.

Zorgplicht geschonden

"Toezicht van de medewerkers ontbrak en daarmee is de zorgplicht geschonden", zo oordeelde de rechter. "De klimhal liet onervaren ouders kinderen zekeren, zonder zelf te controleren of dat goed was gegaan."

Het Openbaar Ministerie (OM) had een werkstraf van 120 uur en een voorwaardelijke celstraf van drie maanden geëist voor beide directeuren. De rechtbank oordeelde dat een celstraf de impact van de gebeurtenissen op de ouders niet wegneemt, en volstond daarom met een taakstraf.

Het bedrijf achter de klimhal is veroordeeld tot een geldboete van 60.000 euro, waarvan de helft voorwaardelijk.

In de Amerikaanse staat Georgia is een hersendode vrouw bevallen van een zoontje. De 30-jarige Adriana Smith was maandenlang door het ziekenhuis aan de beademing gehouden, tegen de wil van haar familie. De veel te vroeg geboren baby kwam via een spoedkeizersnede ter wereld en ligt nu op de intensive care.

Smiths moeder, April Newkirk, bevestigde tegenover de lokale Amerikaanse nieuwszender WXIA-TV dat haar kleinkind, dat de naam Chance heeft gekregen, afgelopen vrijdag is geboren. Het baby'tje weegt iets meer dan 800 gram. Naar verwachting zal Chance het overleven, zegt Newkirk. "Hij vecht. We willen alleen dat de mensen voor hem bidden."

De artsen van het Emory Ziekenhuis in Decatur, hoopten Smith tot 32 weken zwangerschap aan de beademing te houden, maar de baby is met 25 weken geboren. Het is nog onduidelijk waarom een spoedkeizersnede nodig was.

Smith, die zelf verpleegkundige was, werd op 19 februari hersendood verklaard na een complicatie door bloedproppen in de hersenen. Ze was op dat moment ongeveer negen weken zwanger. Vier maanden lang werd ze in leven gehouden vanwege de abortuswetten in Georgia.

In de staat Georgia geldt sinds 2019 de 'LIFE Act'. In deze wet staat dat het niet is toegestaan om een abortus te plegen na zes weken zwangerschap. De LIFE Act werd in 2020 ongrondwettelijk verklaard, maar met de schrapping van Roe v. Wade in 2022 kwam dat te vervallen. De wet heeft twee uitzonderingen: als er sprake is van verkrachting of incest, en als er sprake is van een medisch noodgeval.

'Marteling'

Toen Smith hersendood was verklaard, was er volgens het ziekenhuis geen sprake meer van een medisch noodgeval. Daardoor was het ziekenhuis naar eigen zeggen wettelijk verplicht om de zwangere vrouw aan de beademing te houden.

In mei liet de openbaar aanklager van Georgia, Chris Carr, weten dat de LIFE Act helemaal niet voorschrijft dat een vrouw die hersendood is verklaard aan de beademing moest blijven. "Het beëindigen van de beademing is geen handeling die tot doel heeft de zwangerschap te beëindigen."

Smiths familie noemde de afgelopen maanden een marteling, vooral voor Smiths 7-jarige zoontje. Het jongetje geloofde al die tijd dat zijn moeder sliep. "Ik zie mijn dochter ademen, maar ze is er niet," zei Newkirk tegen de lokale Amerikaanse nieuwszender WXIA-TV.

Volgens Newkirk zou elke vrouw het recht moeten hebben om zelf keuzes te maken over haar lichaam, en als dit niet mogelijk is, moet die keuze bij de partner of familie liggen. Newkirk zei dat ze niet weet of ze de zwangerschap van haar dochter zou beëindigen. Maar dat haar de keuze is ontnomen, doet pijn.

Smith werd dinsdag van de beademing gehaald, een paar dagen na haar 31ste verjaardag.

'Kapot systeem'

De zaak veroorzaakte ophef in de VS. Volgens lid van het Huis van Afgevaardigden Ayanna Pressley, zijn Smith en haar familie "in de steek zijn gelaten door een kapot systeem". Door toepassing van de abortuswet zou Smith haar waardigheid zijn ontnomen. Ze roept het Huis ertoe op "wrede abortuswetten te beëindigen" en "eindelijk de crisis rond moedersterfte van zwarte vrouwen aan te pakken".

Smith was in februari met ernstige hoofdpijnklachten naar het Northside ziekenhuis gegaan. Ze kreeg medicatie en werd weer naar huis gestuurd. Volgens de familie werden er geen scans of tests uitgevoerd. De volgende ochtend vond Smiths vriend haar in bed, happend naar lucht. Smith werd met spoed naar het Emory Decatur-ziekenhuis gebracht en werd hersendood verklaard. Volgens officiële cijfers lopen zwarte vrouwen zoals Smith drie keer meer risico om te overlijden aan een zwangerschapsgerelateerde oorzaak dan witte vrouwen.

Nikema Williams, ook lid van het Huis, heeft deze week een voorstel voor een wetsaanpassing ingediend en deze opgedragen aan Smith. Dat voorstel zou duidelijkheid over de abortuswet moeten bieden in medische situaties. "Hoewel aanklager Carr al heeft bevestigd dat er niets in de LIFE Act staat over deze situatie, leidt het gebrek aan duiding van de wet tot moeilijke situaties voor artsen en families."

Het asielzoekerscentrum met duizend opvangplekken in Assen mag nog vijftien jaar langer open blijven. Dat heeft een meerderheid van de gemeenteraad besloten, ondanks kritiek van een aantal inwoners van de stad.

Het azc in Assen is al sinds 2015 een van de grootste van Nederland. Hoewel het zeker niet onomstreden is, bestaat er een "breed draagvlak" om opvang te blijven bieden in het voormalige hoofdkantoor van de NAM. Dat zegt gemeenteraadslid Luc Rengers van de lokale partij Assen Centraal.

Om de opvang voort te zetten, moet de gemeente wel aan de bak, meldt RTV Drenthe. Zo vindt de politiek dat er snel veilige loop- en fietsroutes moeten komen tussen het azc en de binnenstad. Nu moeten de asielzoekers eerst een van de drukste wegen van Assen oversteken en daarna dwars door een woonwijk lopen. Volgens omwonenden ontstaan daarbij niet alleen verkeersgevaarlijke situaties, maar wordt er ook afval op straat gegooid.

Om die reden komen er langs de nieuwe loop- en fietsroutes ook prullenbakken.

Spanningen

Een aantal inwoners heeft er weinig vertrouwen in. Tijdens de raadsvergadering spraken zij als insprekers over intimidatie op straat, spanningen in de wijk, samenscholing van asielzoekers, en een "groeiend gevoel van onveiligheid".

De insprekers wezen er ook op dat de gemeente Assen bij de start van het azc had beloofd dat de opvang maximaal tien jaar zou openblijven. "Er zijn afspraken gemaakt en die moet de gemeente nakomen. Beloftes worden geschonden", zei een van de insprekers.

Wethouder Cor Staal (ChristenUnie) stelde dat er nooit een afspraak is gemaakt over een maximale duur van de locatie. Volgens hem was er sprake van een misverstand, omdat er destijds alleen een bestuursovereenkomst voor vijf tot maximaal tien jaar is getekend. Hij beloofde beter te communiceren. "Dat had van onze kant beter gekund", zei Staal.

Aanpassingen

Nu is besloten dat het azc openblijft, moet het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) het gebouw opknappen, vindt de gemeenteraad.

Het azc in Assen kwam recent in het nieuws door de slechte woon- en leefomstandigheden. Bewoners klaagden over gebrek aan privacy en hygiëne. Ook zouden er kakkerlakken zitten. De gemeente dringt er nu bij het COA op aan dat minder asielzoekers op een kamer worden opgevangen. Ook moeten op elke verdieping rustruimtes komen waar mensen zich kunnen terugtrekken voor bijvoorbeeld studie. De gemeente bepleit ook de inrichting van meer 'kindvriendelijke plekken'.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) maakt zich zorgen over de oprukkende Afrikaanse varkenspest. De zeer besmettelijke dierenziekte komt niet voor in Nederland, maar is de afgelopen tijd op meerdere plekken in Duitsland vastgesteld.

Het virus is aangetroffen in de deelstaten Hessen en Rijnland-Palts en onlangs ook in Noordrijn-Westfalen, dat grenst aan Nederland. In het laatste geval ging het om een besmet wild zwijn op zo'n 150 kilometer van de grens met Limburg. De besmettingen zijn ook vastgesteld bij gehouden varkens. De ziekte is in veel gevallen dodelijk voor de dieren. Voor mensen is het virus ongevaarlijk.

De NVWA roept bedrijven die varkens vervoeren op om vrachtwagens en andere transportmiddelen goed schoon te maken en te ontsmetten. Dat moet voorkomen dat de ziekte zich over een grote afstand verspreidt. De toezichthouder gaat ook extra streng controleren op hygiëne bij onder meer varkenshouderijen en transporteurs.

Gesmeerd stokbroodje

Deze week kwam de provincie Limburg ook met een waarschuwing voor de Afrikaanse varkenspest. Boeren, jagers en burgers krijgen het verzoek om extra alert te zijn.

Zo is het advies aan vakantiegangers om onderweg naar huis geen etensresten achter te laten bij een parkeerplaats. "Een op de camping in Italië gesmeerd stokbroodje met salami dat 's nachts door een wild zwijn rondom een prullenbak wordt opgepikt kan zomaar de boosdoener zijn voor verdere verspreiding van de ziekte", zegt de provincie Limburg.

Gebrek aan eetlust

De eerste verschijnselen van de Afrikaanse varkenspest bij dieren zijn een gebrek aan eetlust, koorts en slapte. De ziekte is sinds 2014 bezig aan een opmars in Europese landen en volgens de NVWA is er een groot risico dat het virus ook in Nederland opduikt.

De Afrikaanse varkenspest is een ander virusziekte dan de 'klassieke' varkenspest, hoewel er veel overeenkomsten zijn. Ook bij de varkenspest gaan veel dieren dood. Die ziekte is sinds 1998 niet meer in Nederland aangetroffen.

Dierenartsen gaan bijtincidenten uitgebreider registreren. In het registratiesysteem Petscan (opgezet voor diagnoses) kan voortaan ook informatie over bijtincidenten met honden en katten worden opgenomen. Dat moet helpen bij het nemen van maatregelen om bijtincidenten te voorkomen.

De nieuwe module is ontwikkeld door gedragsdeskundigen van het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Hille Fieten, universitair hoofddocent bij de faculteit diergeneeskunde, geeft leiding aan dat expertisecentrum. "Als dierenarts worden we regelmatig geconfronteerd met bijtincidenten", zegt ze in het NOS Radio 1 Journaal. "De gebeten dieren worden aangeboden voor behandeling. Er zijn ook dieren die we laten inslapen als gevolg van een ernstig bijtincident."

De impact op honden en katten en hun baasjes is groot, zegt Fieten. "We willen daarom kijken waarom zoiets gebeurt en of preventieve maatregelen mogelijk zijn." In Petscan worden al diagnoses geregistreerd. Daar komen nu dus ook bijtincidenten en gedragskenmerken bij.

"Afwijkend gedrag van de agressor kan worden vermeld en de ernst van het bijtincident en wat voor type dier gebeten heeft", zegt Fieten. "Ook de omstandigheden rond het incident komen daar bij, zoals waar het gebeurd is, op eigen terrein of op straat bijvoorbeeld."

Killerinstinct

Waarom een kat of hond bijt kan verschillende oorzaken hebben. Agressie kan een rol spelen, maar ook het jachtinstinct van een hond. "Dan ziet een hond het dier dat hij bijt als een prooi", zegt de dierenartsspecialist. "En soms kan het ook uit angst zijn. Dan bijt een dier als een ander dier te dicht in de buurt komt."

Registratie, zo is het idee, kan dus helpen bij preventie. Bijvoorbeeld omdat bijten ook kan voortkomen uit erfelijk gedrag. De fokker kan daar dan rekening mee houden, stelt Fieten. "Dat er bijvoorbeeld niet gefokt wordt met dieren met een killerinstinct." Ook zijn aanvullende preventieve maatregelen mogelijk, zoals het muilkorven van dieren.

Verplichte muilkorf

Een verbod op het fokken van bepaalde rassen die vaak betrokken zijn bij bijtincidenten, gaat vooralsnog te ver, vindt Fieten. "Het is niet zo dat alle dieren binnen een ras dat bijtgedrag vertonen. In het buitenland moeten dieren van wie het risico hoog is dat ze gaan bijten bijvoorbeeld verplicht altijd met een muilkorf de straat op."

In de Zweedse stad Gothenburg is vannacht een tram ontspoord en een eetkraam in gereden. Acht mensen raakten bij het ongeluk gewond en zijn naar het ziekenhuis gebracht, onder wie de bestuurder van de tram.

De andere gewonden zijn mensen die op de stoep stonden of in de eetkraam waren.

Het ongeluk gebeurde iets voor 01.00 uur toen de tram met hoge snelheid bij een bocht uit de rails liep. De tram reed nog een stuk door en kwam tot stilstand in de eetkraam.

Ooggetuigen vertelden de Zweedse omroep SVT wat ze hadden gezien:

Drie gewonden liggen nog in het ziekenhuis. Niemand van hen is in levensgevaar.

'Tram stuiterde vooruit'

"Ik heb nog nooit zoiets gezien", zegt een medewerker van een restaurant in de buurt tegen de Zweedse omroep SVT. "De tram reed hard rechtdoor, zonder te remmen."

Een andere ooggetuige vertelt hoe de tram na het ontsporen "recht vooruit stuiterde". Hij heeft na het ongeluk mensen uit de tram geholpen.

De plek van het ongeluk werd afgezet voor onderzoek.

Alle illegale immigranten met een strafblad het land uit zetten. Dat was de belofte die de Amerikaanse president Donald Trump deed aan zijn achterban. Maar de grenzen die bepalen wie er onder die groep valt, lijken steeds verder te worden verlegd.

Zo werd onlangs in de buurt van Atlanta burgerjournalist Mario Guevara opgepakt, afkomstig uit El Salvador. Hij werkt legaal in de VS en was in afwachting van een permanente verblijfsstatus. Volgens zijn advocaat is hij aangehouden zonder duidelijke aanleiding.

Guevara deed de afgelopen tijd verslag van de arrestaties van immigranten door de Amerikaanse immigratiedienst ICE. Zijn honderdduizenden volgers konden via livestreams op de Facebookpagina van zijn nieuwszender zien wat er gebeurde. Maar dit keer konden ze volgen hoe de lokale politie Guevara zelf in de boeien sloeg en in een politiebus zette.

De arrestatie werd via de livestream van Guevara en met de bodycam van de politie vastgelegd:

Na het moment van de arrestatie is er op de beelden weinig te zien. Guevara blijft wel hoorbaar. "Zijn we nog live?" vraagt hij in het Spaans. "Alsjeblieft, laat mijn advocaat Giovanni Díaz weten wat er net is gebeurd."

Meerderheid had geen strafblad

De dreiging van een arrestatie is voor immigranten in de Verenigde Staten steeds reëler geworden. Onlangs schroefde Trump het dagelijkse 'quotum' van ruim 650 arrestaties op naar 3000.

Met of zonder papieren, met of zonder strafblad: het net dat ICE uitgooit is breed. Meer dan 75 procent van de mensen die de immigratiedienst dit jaar arresteerde had geen strafblad, berichtte CNN op basis van interne documenten. In minder dan 10 procent van de gevallen ging het om zware misdrijven als moord of verkrachting.

Guevara, die ruim twintig jaar in de VS woont en werkt, was er zich bewust van dat zijn werk niet zonder risico was. Hij heeft geen Amerikaans paspoort en de aanvraag van een permanente verblijfsvergunning loopt nog, vertelde hij eerder aan de NOS. Maar plicht roept. "Ik ben niet bang, ik doe gewoon mijn werk en krijg veel steun van de gemeenschap", zei hij toen.

Traangas

Afgelopen weekend ging Guevara naar een anti-regeringsprotest vlak bij zijn thuisstad Atlanta. Daar was een van de ruim 2000 betogingen bezig waar demonstranten zich afzetten tegen het beleid van president Trump.

Op het moment dat hij werd gearresteerd, was collega-journalist Alondra Madrigal aan het winkelen. Totdat Guevara's dochter belde. "Ik ben Mario direct gaan zoeken," zegt Madrigal. Haar zoektocht was tevergeefs. Het enige wat ze op de plek van het protest zag, was een groep van ongeveer vijfentwintig demonstranten die door de politie met traangas werd verrast. Guevara zat toen al vast.

"Mario is echt onmisbaar," vertelt Madrigal bezorgd. Samen brachten ze in kaart wat voor hun gemeenschap de gevolgen zijn van de dreiging van de Amerikaanse immigratiedienst. "Hoe kunnen we op deze manier een stem geven aan degenen die niet worden gehoord?"

Vest

Het is niet duidelijk waarom Guevara is opgepakt; volgens zijn advocaat Díaz was er geen sprake van een misdrijf. Het kan de agenten in ieder geval niet ontgaan zijn dat ze te maken hadden met een journalist. Op foto's is te zien dat Guevara een vest droeg met de tekst "PRESS" op zijn borst.

Het Amerikaanse Comité ter Bescherming van Journalisten veroordeelt Guevara's arrestatie en ziet het incident als onderdeel van iets groters. "Zijn detentie wijst op een angstaanjagende uitholling van de persvrijheid in de VS", meldt de organisatie.

Afgewezen

Guevara vluchtte in 2004 met zijn familie juist vanwege de persvrijheid naar de VS. Hij zei dat hij in El Salvador was geslagen en meermaals was lastiggevallen vanwege zijn werk als verslaggever. Zijn asielaanvraag werd in 2012 afgewezen door een Amerikaanse immigratierechter. Het leek erop dat de familie Guevara het land uit moest, maar volgens zijn advocaat was deze zaak opgelost toen Guevara toestemming kreeg om in de VS te blijven werken.

"Onder deze regering weten we niet wat dat nog voor ons betekent", zei Guevara's dochter, Katherine Guevara, op een persconferentie afgelopen dinsdag. "Een tijdelijke legale status betekent misschien niets."

ICE heeft geen details bekendgemaakt over de arrestatie van Guevara en of hij het land wordt uitgezet. Vragen van de NOS aan ICE bleven daarover onbeantwoord.

175 varkens zijn vanochtend op straat beland in het Brabantse Peeldorp De Rips. Dat gebeurde nadat de veewagen waarin ze werden vervoerd, op een rotonde was gekanteld. Twintig varkens werden bij het ongeluk gedood, de rest liep het dorp in.

Bekijk de plek van het ongeluk:

Na ongeveer een uur waren de varkens weer gevangen en overgeladen in een andere veewagen voor transport naar het slachthuis, meldt Omroep Brabant. Dat gebeurde onder begeleiding van een dierenarts. De politie en brandweer zetten onder meer een zogenoemde veetakel in, waarmee dieren kunnen worden opgepakt die in een sloot zijn gevallen of door een stalvloer zijn gezakt.

De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend. De chauffeur van de gekantelde veewagen kwam op eigen kracht uit zijn cabine. Hij hoefde niet naar het ziekenhuis.

Bij een Russische droneaanval op de Oekraïense stad Odesa is zeker een dode gevallen. Nog eens veertien mensen raakten gewond.

Volgens de regionale gouverneur werden onder meer woongebouwen, een onderwijsinstelling en een gasleiding geraakt. Ook het treinstation van Odesa liep schade op.

De brandweer wist een vrouw levend uit een zwaargetroffen gebouw te halen:

Odesa is de grootste havenstad van Oekraïne aan de Zwarte Zee. De stad wordt sinds het begin van de oorlog in februari 2022 geregeld door de Russen onder vuur genomen met drones en raketten.

Onschadelijk gemaakt

De Oekraïense luchtmacht zegt dat Rusland afgelopen nacht 86 drones heeft ingezet, waarvan er 36 uit de lucht werden geschoten. Ook zouden er projectielen onschadelijk zijn gemaakt door ze elektronisch om te leiden.

Op acht plekken in Oekraïne sloegen de drones wel in, meldt het leger. Naast Odesa werd ook Charkiv bestookt, in het noordoosten van het land. Daarbij raakten volgens lokale autoriteiten huizen en appartementencomplexen beschadigd. Over slachtoffers daar is niets bekend.

Luchtafweer

De afgelopen maanden intensiveren de Russen de luchtaanvallen op Oekraïens grondgebied. Zo werden begin deze week in een nacht 440 drones door de Russen afgevuurd.

Het kost de Oekraïners meer moeite om de onbemande toestellen neer te halen. Het luchtafweersysteem in Oekraïne kan de grote hoeveelheden drones niet aan en de Russen hebben manieren gevonden om de afweer te omzeilen. Zo zijn de Iraanse Shahed-drones die de Russen massaal gebruiken een stuk efficiënter geworden.

De eikenprocessierups is weer helemaal terug, in ieder geval in Nieuwegein. Na een aantal jaren waarin het plaagdier zich grotendeels schuilhield, zijn in de Utrechtse gemeente 400 rupsennesten geteld.

"De meeste mensen weten niet dat de beestjes jarenlang onder de grond kunnen verblijven. Dan wachten ze op een goed moment om naar boven te komen", stelt bestrijdingsdeskundige Silvia Hellingman bij RTV Utrecht.

Hellingman wijst erop dat de vorige zomer nat was na een aantal relatief droge jaren. "De rupsen die zich hadden ingegraven waren ondervoed, tot het weer zoveel begon te regenen. Dit jaar is het juist vrij warm, en vinden ze het lekker om naar buiten te komen."

Explosief

"Het is echt explosief te noemen", zegt Theo Kleijer van de gemeente Nieuwegein. "Ik heb het niet eerder zo meegemaakt."

Vorig jaar waren er in Nieuwegein 147 nesten, dit jaar dus bijna drie keer zoveel. Terwijl het seizoen nog tot eind juli loopt. "Dit hadden we nou ook weer niet verwacht", zegt Kleijer. "Al zijn we zeker niet de enige plek in het land waar dit gebeurt. In Flevoland en Gelderland zijn er ook al zulke gevallen."

Weerhaakjes

Het venijn van de eikenprocessierups schuilt in de aanwezigheid van de vele superkleine brandharen op de rups, die bij mens en dier uitslag, pijnlijke huidklachten en allergische reacties kunnen veroorzaken. Omdat de brandharen, zo'n 700.000 per rups, weerhaakjes hebben, is het moeilijk ze weg te krijgen van de huid.

Omdat de brandharen juist in deze tijd van het jaar los komen, maken de gemeenten haast met de bestrijding. "Al die nesten moeten zo snel mogelijk weg, het liefst binnen drie weken", zegt Kleijer. Tegelijkertijd weet hij dat het niet eenvoudig is. De afgelopen jaren zijn tientallen bestrijdingsmethodes uitgeprobeerd, maar de rups is nooit verdwenen. Nieuwegein probeert het nu met een lokmiddel voor mannetjesrupsen en een speciale stofzuiger waarmee de bestrijders in beschermende kleding in de boom klimmen.

De boom in

"Hopelijk helpt het om beter inzichtelijk te krijgen hoeveel er echt in onze stad rondzwerven en kunnen we er volgend jaar beter op inspelen", zegt Kleijer. "Alles om een plaag te voorkomen, al lukt dat denk ik nooit helemaal."

Bij een aanrijding gisteravond tussen een personenauto en een politiewagen in Hengelo zijn drie mensen gewond geraakt, onder wie een agent. De andere twee slachtoffers zijn inzittenden van de personenauto.

De drie zijn naar het ziekenhuis gebracht. Er zaten in totaal vier mensen in de personenauto; de twee andere inzittenden raakten niet gewond.

De aanrijding gebeurde op een kruising: de politieauto was met hoge snelheid onderweg naar een melding.

De kruising was na het ongeluk enkele uren afgesloten.

Goedemorgen! Drie Europese ministers van Buitenlandse Zaken praten vandaag met hun Iraanse collega over het conflict tussen Israël en Iran. En de A10 bij Amsterdam gaat vanavond dicht vanwege het festival Op de Ring.

Eerst het weer: de dag begint overal zonnig. Later ook sluierbewolking. Het wordt 22 tot 27 graden bij een zwakke tot matige oostenwind. Morgen draait de wind naar het zuidoosten en wordt het nog warmer: 28 tot 33 graden. Zondag is het ook nog regionaal tropisch, vanaf maandag wordt het minder warm.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Voormalig PVV-staatssecretaris Ingrid Coenradie sluit zich aan bij JA21, maakt ze bekend in het AD. Ze was sinds de val van het kabinet begin deze maand op zoek naar een nieuwe partij en werd ook in verband gebracht met NSC, VVD, en BBB.

Coenradie zegt dat JA21 haar het meest aansprak, omdat "de partij een rechtse koers heeft, maar ook realistisch en pragmatisch is". Coenradie en JA21-partijleider Eerdmans hebben beiden een verleden bij Leefbaar Rotterdam. Coenradie was twee jaar raadslid namens Leefbaar, Eerdmans was er wethouder en fractievoorzitter.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Natuurbeheerders in de Amerikaanse staat Michigan zijn er na twee jaar in geslaagd om een jonge beer te vangen die rondliep met een plastic deksel om zijn nek. De beer had er pijnlijke wonden van, maar is nu eindelijk van zijn plastic kraag verlost.

Fijne dag!

In Nigeria is het Nederlandse deel van de Benin Bronzen aangekomen. De bronzen beeldjes werden in de koloniale tijd door de Britten geroofd en wereldwijd verhandeld. 119 objecten kwamen in Nederland terecht.

Begin dit jaar kondigde Nederland aan de beelden uit de Rijkscollectie terug te geven aan Nigeria. Ze stonden bijna allemaal in het Wereldmuseum Leiden. Zes voorwerpen waren in het bezit van de gemeente Rotterdam.

Bij de overhandigingsceremonie in de deelstaat Edo was Oba Ewuare II aanwezig, de traditionele leider en beschermer van de Benin cultuur. Hij beschreef de teruggave van de kunstvoorwerpen als een "goddelijke interventie".

De beelden zijn teruggegeven op verzoek van de Nigeriaanse Nationale Commissie voor Musea en Monumenten. Volgens voorzitter Olugbile Holloway is de terugkeer van de 119 objecten de grootste teruggave tot nu toe.

Enkele van de beelden:

In totaal bestaan de Benin bronzen uit duizenden voorwerpen. De beelden werden in 1897 door de Britse bezetter geroofd uit het koninkrijk Benin, dat nu in Nigeria ligt (niet te verwarren met de aan Nigeria grenzende republiek Benin). Via het Verenigd Koninkrijk belandden ze in musea over de hele wereld, waaronder ook het Wereldmuseum in Leiden. De objecten, die deel uitmaakten van de Rijkscollectie, zijn miljoenen waard.

Nigeria heeft in 2022 formeel verzocht om de teruggave van honderden objecten uit musea over de hele wereld. Ongeveer 72 objecten uit een museum in Londen werden dat jaar teruggegeven , terwijl 31 objecten werden teruggegeven van een museum in Rhode Island.

Komende zaterdag staat er een officiële ceremonie gepland rond de terugkomst van de Benin Bronzen in het Nationaal Museum in Lagos.

Oud-staatssecretaris Ingrid Coenradie (Justitie) verruilt de PVV voor JA21. Ze wil voor die partij meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen, achter de huidige leider Joost Eerdmans.

"Wat me aanspreekt, is dat de partij een rechtse koers heeft, maar ook realistisch en pragmatisch is", zegt ze in het AD.

Coenradie was sinds de val van het kabinet op zoek naar een nieuwe partij. Ze werd in verband gebracht met de VVD, de BBB en NSC, maar heeft daar naar eigen zeggen nooit mee gesproken. Ze had "vrij snel" na de val van het kabinet contact met Joost Eerdmans.

De twee zijn oude bekenden: voordat ze staatssecretaris van Justitie en Veiligheid werd, was Coenradie twee jaar raadslid voor Leefbaar Rotterdam, net als Eerdmans in de jaren daarvoor.

'In rouw'

De oud-staatssecretaris zegt tegen het AD te voelen dat ze nog niet klaar is in Den Haag. "Ik denk echt iets te kunnen toevoegen, maar heel eerlijk: ik lag er helemaal vanaf door de kabinetsval. Ik was echt in de rouw. Je zit in een trein, denkt goede dingen te doen en iemand trekt ineens aan de noodrem. Zo voelde het."

Ze laat zich kritisch uit over PVV-leider Wilders. "Ik botste met Geert over zijn totaal idiote, ronduit gevaarlijke plan om het cellentekort op te lossen door acht man op één cel te zetten", zegt ze. De huurbevriezing die Wilders graag wilde noemt ze gratis bier. "Kan gewoon niet. Dat bleek al snel."

Geen lijsttrekker

JA21 torpedeerde indertijd haar plan om gevangenen eerder vrij te laten vanwege het cellentekort. Daar heeft ze wel begrip voor, zegt Coenradie nu. "Daar heb ik het met Joost ook over gehad. Ik snapte die motie vanuit zijn rol als oppositielid. En ik denk dat hij dat inmiddels ook wel anders ziet."

Haar nieuwe partij droeg vrijdag Joost Eerdmans voor als lijsttrekker. Coenradie ambieert die rol zelf niet, zegt ze. "Ik ben misschien een stemmentrekker, maar geen lijsttrekker. Ik ben blij dat Joost die rol op zich neemt. De debatten waaraan je dan moet deelnemen gaan toch om wie de beste sneer uitdeelt. Het is hard, het is persoonlijk. Ik kon mij daar als kiezer al enorm aan ergeren. Maar ik moet ook eerlijk zijn: ik zou dat niet kunnen. Ik zou dan de prooi zijn tussen de haaien."

Nog niet definitief op de lijst

Coenradie zegt nog niet definitief een plek op de verkiezingslijst te hebben, maar dat de selectiecommissie van JA21 haar eerst nog moet kiezen. Het is dus dus ook nog onduidelijk op welke plek ze op de lijst komt en of ze Annabel Nanninga, het andere gezicht van JA21, van de nummer 2 verdringt.

Ook zegt Coenradie dat er geen afspraken zijn gemaakt over een eventuele ministerspost, mocht JA21 na de verkiezingen in het kabinet komen. Samenwerking met de PVV sluit ze, ondanks haar eerdere ervaringen, in ieder geval niet uit. "JA21 is een democratische partij en sluit geen partijen uit. Daar sluit ik me bij aan", zegt ze in televisieprogramma Goedemorgen Nederland.

JA21-oprichter Joost Eerdmans noemt Coenradie een waardevolle versterking. "Ze zegt waar het op staat en deinst er niet voor terug om een duidelijke positie in te nemen", zegt hij. "Haar manier van politiek bedrijven is krachtig en geloofwaardig. We heten haar van harte welkom bij onze groeiende partij."

In Den Haag zijn vannacht de laatste hekken afgesloten rond het World Forum, waar komende week de NAVO-top wordt gehouden. Het gebied is nu hermetisch afgesloten van de buitenwereld.

Sinds eind vorige maand is er aan de afzetting gewerkt. Er staan hekken van zo'n drie meter hoog rond het terrein over een lengte van circa vijf kilometer. Tot vannacht konden fietsers en voetgangers er op een paar plekken nog doorheen. Nu dus niet meer.

Nu de hekken dicht zijn, worden er speurhonden ingezet om te zoeken naar mogelijke explosieven op en rond het terrein. Die controle is een van de laatste voorbereidingen voor de top. Daarnaast krijgen motoragenten, persoonsbeveiligers en de Mobiele Eenheid nog instructies. "Dit zijn de laatste een of twee stukjes van de puzzel die we nog moeten leggen", zegt Willem Woelders, die voor de politie verantwoordelijk is voor het beveiligen van de top.

Mensen zullen even moeten wennen aan de veranderingen, maar de gemeente verwacht geen grote problemen, zegt Jelmer Keijts, verantwoordelijk voor de verkeersmaatregelen in Den Haag. Het verkeer zal volgens hem alleen even moeten wennen aan "het nieuwe normaal".

Drone

In Noordwijk heeft de politie donderdagavond een drone in beslag genomen. Vanwege de NAVO-top geldt er rond Den Haag en Noordwijk een vliegverbod voor drones. De politie heeft er al enkele in beslag genomen.

De man die de drone bestuurde heeft een bekeuring gekregen. Het OM moet besluiten of de man wordt vervolgd. De politie roept mensen op niet met drones in het gebied te vliegen. "Doe het gewoon niet", aldus Woelders.

De ontploffing van de bovenste rakettrap van Starship op de lanceerbasis in Texas donderdagochtend (Nederlandse tijd) was mogelijk te wijten aan een probleem met een van de tanks, zegt SpaceX. Dat blijkt volgens het ruimtevaartbedrijf van Elon Musk uit een eerste analyse van de gegevens over de explosie.

Een gigantische vuurbal tekende het dramatische einde van Ship 36. Het ruimteschip van SpaceX ontplofte vlak voor een test van de raketmotoren op de grond. Het prototype had boven op een 'Super Heavy'-booster, het onderste deel van Starship, binnen enkele weken de tiende testvlucht moeten maken voor de verdere ontwikkeling van het ruimteschip waarmee SpaceX mensen naar Mars wil brengen.

Eerder had Musk op X al gemeld dat de data suggereren dat een stikstoftank in de laadruimte boven in Ship 36 het had begeven, wat een een explosie tot gevolg had die het hele ruimtevaartuig opblies.

Beelden van de ontploffing:

Op beelden is te zien dat de ontploffing bovenin de raket begon. Vlak voor die klap lijkt er bij de top een gaswolk te verschijnen, wat inderdaad kan wijzen op een kapotte tank.

Musk wijst erop dat de tank de druk eigenlijk aan moet kunnen en dat dit de eerste keer zou zijn dat het misgaat met dit ontwerp. Dat neemt niet weg dat het de vierde tegenslag op rij is voor SpaceX. Tot aan Flight 7 leken de testvluchten, toen nog met een kleiner type Ship, juist steeds beter te verlopen. Maar Flight 7 en 8 explodeerden dit jaar kort nadat de bovenste trap was losgekoppeld. Tientallen vliegtuigen moesten in de Caraïben uitwijken voor vallende wrakstukken.

Flight 9 hield het eind mei wat langer vol, maar viel uiteindelijk uit elkaar tijdens een ongecontroleerde terugkeer in de dampkring. De mislukkingen hadden steeds een iets andere oorzaak.

Roestvrij staal

Door de ontploffing van donderdag zal Flight 10 vertraging oplopen. Luchtvaartautoriteit FAA had op 18 juni laten weten dat die test mogelijk al op 29 juni zou kunnen plaatsvinden.

Er is al langer kritiek van experts op Starship. Zo twijfelen sommigen aan de keuze om zwaar roestvrij staal te gebruiken voor de buitenkant, waardoor er bezuinigd moet worden op het gewicht van andere onderdelen en de motoren extra belast worden.

Ook is er discussie over de keuze van Starship als maanlander. Een variant van Starship is door NASA aangewezen om de komende jaren astronauten op de maan neer te zetten. De vraag is echter of het ruimtevaartuig daar op tijd klaar voor zal zijn. Voor latere maanvluchten bouwt een consortium onder leiding van concurrent Blue Origin een tweede maanlander, maar ook die is nog in ontwikkeling.

De herkomst van een verdachte heeft invloed op wat er met diegene gebeurt als hij met justitie in aanraking komt. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Het onderzoek, nog in opdracht van oud-minister Grapperhaus, is gedaan naar aanleiding van eerdere cijfers van het ministerie. Daar kwam in 2021 uit naar voren dat in Nederlandse gevangenissen naar verhouding meer mensen met een migratieachtergrond zitten dan op basis van politiecijfers te verwachten valt.

De onderzoekers zochten uit hoe verdachten door het strafproces gaan. Daarbij is rekening gehouden met zaken als het soort misdrijf, of iemand al eerder met de politie in aanraking is geweest, opleidingsniveau en huishoudinkomen.

Groeiende groepen

De Nederlandse strafrechtketen werkt als een trechter, leggen de onderzoekers uit: niet iedereen die de politie als verdachte aanmerkt, komt bij het Openbaar Ministerie (OM). En niet elke zaak die het OM oppakt, belandt voor de rechter. Bovendien legt de rechter niet altijd een gevangenisstraf op.

De onderzoekers wilden vooral weten hoe het kan dat het aandeel mensen met een migratieachtergrond bij ieder stap in de strafrechtketen toeneemt. Dat is zowel bij minderjarigen als bij volwassen verdachten het geval.

Zo heeft in de politiecijfers 46 procent van de minderjarige verdachten een migratieachtergrond. Bij de minderjarigen die de politie daarna voor vervolging aanmeldt bij het OM neemt dat toe naar 49 procent. In de zaken die vervolgens voor de rechter worden gebracht is dat 56 procent. En bij het opleggen van (jeugd)detentie is het aandeel veroordeelden met een migratieachtergrond opgelopen tot 67 procent.

Bij volwassenen nam het aandeel verdachten met een migratieachtergrond toe van 45 procent bij registratie door de politie tot 55 procent bij veroordeling tot een gevangenisstraf.

Omstandigheden

Door gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek, de politie, het OM en de rechter te koppelen, concluderen de onderzoekers dat in Nederland geboren jongeren met een migratieachtergrond bij vergelijkbare delicten een tussen de 22 en 28 procent grotere kans hebben op jeugddetentie vergeleken met jongeren met een Nederlandse herkomst.

Volwassenen met een migratieachtergrond hebben naar schatting een tussen de 13 en 28 procent grotere kans op een gevangenisstraf dan volwassenen met een Nederlandse herkomst.

De verschillen zijn deels te verklaren. Zo worden mensen met een migratieachtergrond relatief vaker verdacht van het soort delicten waarbij de kans op vervolging en veroordeling tot detentie groter is. Ook is er gemiddeld een hoger aantal verdenkingen in zaken tegen mensen met een migratieachtergrond, wat eerder leidt tot het opleggen van gevangenisstraf.

Daarnaast spelen persoonlijke omstandigheden mee. Zo zijn mensen met een migratieachtergrond sociaaleconomisch vaak kwetsbaarder en hebben ze een lager opleidingsniveau. Er zijn aanwijzingen dat die kenmerken gerelateerd zijn aan een hogere kans op vervolging en detentie.

Etnische selectiviteit

Toch blijft een deel van de verschillen zonder verklaring. Volgens de onderzoekers is dat een aanwijzing dat etnische selectiviteit een rol speelt in de strafrechtketen. Dat betekent dat de herkomst van de verdachte van invloed is op de uitkomsten van het strafproces.

Er zijn daarbij verschillen tussen groepen. Onder Caribische Nederlanders en Marokkaanse Nederlanders, en dan vooral onder volwassen verdachten, zijn er bijvoorbeeld sterkere aanwijzingen voor etnische selectiviteit dan onder andere groepen met een migratieachtergrond.

"Dat kan wijzen op bewuste of onbewuste discriminatie, wat ingaat tegen het principe van de rechtsstaat, waarbij iedereen gelijke kansen heeft op een eerlijke behandeling", staat in het rapport. De verschillen in behandeling van verdachten bij de afzonderlijke stappen in een strafproces kunnen zich opstapelen, waardoor de invloed van etnische selectiviteit op de uitkomst groeit.

De onderzoekers wijzen erop dat etnische selectiviteit niet altijd een gevolg is van een negatief sentiment over mensen met een migratieachtergrond onder rechters, officieren en andere medewerkers van justitie.

Uit eerder onderzoek bleek bijvoorbeeld dat de houding van een verdachte gedurende het proces mede de uitkomst kan verklaren. Hoogopgeleide verdachten gedragen zich vaker zoals de rechtbank dat graag ziet. Rechters gaven in dat onderzoek ook taalvaardigheid of het ontbreken van een vaste verblijfplaats als reden voor het opleggen van detentie in plaats van een taakstraf.

'Blind oordelen'

De onderzoekers adviseren om een 'justitiële gelijkheidsmonitor' in te voeren, die periodiek inzichtelijk maakt hoe verschillende groepen mensen door de strafrechtketen gaan. Ook zou er geëxperimenteerd kunnen worden met het blind afdoen van bepaalde delicten. De rechter beschikt dan niet over de naam en foto van de verdachte.

Met temperaturen die kunnen oplopen tot 35 graden kiezen organisatoren ervoor om hun evenementen van komend weekend af te gelasten of aan te passen. Zo worden in Amsterdam extra maatregelen genomen bij het festival Op de Ring, dat zaterdag op de A10 wordt gehouden in verband met het 750-jarig bestaan van de hoofdstad.

Het feest wordt gehouden op de ringweg en omdat asfalt hitte vasthoudt, kan de temperatuur boven het wegdek flink oplopen. Daarom wordt de afstand van een hardloopevenement gehalveerd, meldt stadsomroep AT5. De organisatie heeft daartoe besloten zodat "alle deelnemers kunnen rennen binnen het relatief koele gedeelte van de dag".

Eerder besloot de gemeente Amsterdam al om vanwege de hitte het aantal tickets voor het festival terug te brengen van 280.000 naar 253.000. Ook zijn er tijdens het festival extra EHBO'ers aanwezig en komen er meer water- en insmeerpunten.

Evenementen afgelast

In Overijssel is door meerdere sportevenementen een streep gezet. Zo gaat de triatlon in Luttenberg niet door. De organisatie durft het niet aan om deelnemers bloot te stellen aan de verwachte hitte komende zondag, schrijft RTV Oost. Het kwik kan dan oplopen tot 35 graden.

De verwachte hitte heeft ook gevolgen voor diverse muziekevenementen. Zo gaan de concerten van het symfonieorkest Philzuid, die dit weekend gepland stonden in onder meer Eindhoven, niet door, meldt Omroep Brabant. De organisatie hoopt het evenement te kunnen verplaatsen naar het najaar.

Ook het Blaaskapellenfestival in het Drentse Orvelte gaat niet door. "We hebben het geannuleerd. De muzikanten spelen in tenues en dat is echt te warm", zegt de organisatie tegen RTV Drenthe. "Bovendien zitten ze op sommige plekken in de volle zon. Dit kun je het publiek ook niet aandoen."

'Waterpistolen liggen klaar'

Andere evenementen in het land gaan ondanks de verwachte warmte wel door. Bij het muziekevenement Jordaan in de Polder in Lelystad zal een zogeheten hitteprotocol van kracht zijn. Er zijn extra waterpunten en bij de EHBO-post is een ruimte ingericht waar mensen die het te warm hebben gekregen, kunnen afkoelen.

Bij Theaterfestival Tweetakt in Utrecht, dat dit weekend meerdere voorstellingen heeft rondom Fort Ruigenhoek, heeft de organisatie voor de toeschouwers op de tribune parasols geplaatst. Verder krijgen ze water en zonnebrand aangeboden.

Ook bij een straatfestival in het centrum van Utrecht worden extra maatregelen genomen. Ondanks dat het festival grotendeels overdekt is, wordt er extra zonnebrand en water aangeboden, zegt de organisatie tegen RTV Utrecht. "En voor wie wil: er liggen waterpistolen klaar."

Streep door marathon Assen

Komend weekend lopen de temperaturen overal in het land op tot rond de 30 graden. Zaterdag kan het kwik met name in Noord-Brabant en Limburg stijgen tot 33 graden en zondag kan de temperatuur langs de oostgrens oplopen tot wel 35 graden.

Eerder deze week werden diverse evenementen vanwege de verwachte hitte al geschrapt of aangepast. Zo werd gisteren besloten om de TT City Run en TT Marathon in Assen niet door te laten gaan. Aan het hardloopevenement zouden zo'n 5000 mensen meedoen. Ook andere sportevenementen in onder meer Brabant, Friesland en Overijssel werden eerder al afgelast.

In de Verenigde Staten zijn vieringen versoberd rond Juneteenth, de dag waarop wordt stilgestaan bij het einde van de slavernij. Voormalig president Biden besloot in 2021 om van Juneteenth, het Amerikaanse equivalent van Keti Koti, een nationale feestdag te maken. Maar nu de regering-Trump aan de macht is, staan vieringen onder druk.

Zo zijn federale subsidies voor festiviteiten teruggeschroefd. Ook verbinden bedrijven zich minder snel dan voorheen aan Juneteenth, ingegeven door het beleid van Trump om zich af te zetten tegen de diversiteitsprogramma's die onder de vorige president Biden zijn opgestart.

Het zogenoemde DEI-beleid van Biden voor diversiteit, gelijkheid en inclusie werd in het leven geroepen na de dood van de zwarte man George Floyd door toedoen van een witte agent. Floyds dood ontketende felle protesten in de Verenigde Staten en veel andere plekken in de wereld. Daarop streefden veel bedrijven ernaar hun merk inclusiever te maken, maar na de uitverkiezing van Trump zijn die initiatieven weer afgeschaald.

Gebrek aan sponsoren

Dat is onder meer zichtbaar in de stad Denver, in de staat Colorado. Meer dan tien bedrijven trokken hun steun in aan het Juneteenth Music Festival. "Er waren nogal wat sponsoren die zich hebben teruggetrokken, omdat ze ons niet meer konden of wilden steunen", zegt organisator Norman Harris tegen persbureau AP.

Dat heeft als gevolg dat het festival nog slechts één dag duurt in plaats van twee. Harris zegt dat zijn evenement alleen maar kon doorgaan vanwege donaties van mensen en stichtingen, nadat hij had gewaarschuwd dat het evenement in de problemen dreigde te komen.

De dieprode staat West Virginia steekt voor het eerst sinds 2017 helemaal geen geld in Juneteenth-evenementen. De Republikeinse gouverneur Morrisey tekende vorige maand een wet om alle diversiteitsprogramma's te beëindigen. Leden van de gemeenteraad in Scottsdale in Arizone sloten in februari het DEI-kantoor in de stad, wat ertoe leidde dat het Juneteenth-festival werd afgelast.

In Colorado Springs werden de festiviteiten verplaatst naar een goedkopere locatie. Evenementenplanner Jennifer Smith zegt tegen persbureau AP dat slechts vijf bedrijven het festival wilden sponsoren, terwijl de jaren ervoor tientallen bedrijven geld hadden gegeven. "Ze hebben gezegd dat hun budgetten zijn gekrompen vanwege de diversiteitspolitiek en dat ze ons daarom niet meer kunnen ondersteunen", aldus Smith.

Niet alleen evenementen rond Juneteenth hebben te maken met krimpende budgetten: ook organisatoren van lhbti-evenementen zoals de Pride in diverse Amerikaanse steden staan voor dezelfde uitdaging.

Op Juneteenth, een samentrekking van June en nineteenth, vieren Amerikanen het moment dat de laatste slaven in Texas te horen kregen dat ze vrij waren, op 19 juni 1865. Dat gebeurde twee jaar nadat president Lincoln hun vrijheid had beloofd in de Emancipation Proclamation.

Juneteenth wordt al generaties lang gevierd door zwarte Amerikanen, maar werd pas in 2021 verheven tot een nationale feestdag, waarop ook veel federale gebouwen en diensten gesloten zijn.

Oud-president Biden zal vandaag een viering bijwonen in een Afrikaanse methodistenkerk in Galveston, in de staat Texas. Het is een van de plekken waar de Amerikaanse generaal Granger in 1865 de historische woorden sprak: "Alle slaven zijn vrij."