NOS Nieuws - Algemeen

Oekraïne heeft van bondgenoten de toezegging gekregen voor de levering van drie Patriot-luchtverdedigingssystemen. Dat heeft president Zelensky gezegd. Het land overlegt met onder meer Nederland over de financiering van nog zeven van zulke Amerikaanse raketinstallaties.

"Ik heb van Duitsland de bevestiging voor twee systemen en van Noorwegen voor één. We werken nu samen met Nederlandse partners", zei de president in een gesprek met journalisten. De systemen kosten ruim een miljard dollar per stuk.

Maandag zei demissionair minister Brekelmans al dat Nederland "substantieel" zal bijdragen aan de levering van Patriot-systemen aan Oekraïne. Daarnaast wil Nederland munitie voor F-16's, drones en radars naar Kyiv sturen.

Amerikaanse wapens

De Amerikaanse president Trump zei deze maand dat er voor miljarden dollars aan Amerikaanse militaire steun naar Oekraïne gaat, waaronder Patriot-raketten. Die systemen moeten dan wel betaald worden door andere NAVO-lidstaten.

De Patriot-systemen zijn belangrijk voor de luchtverdediging van Oekraïense steden. Ze worden ingezet voor het onschadelijk maken van Russische ballistische raketten. In Oekraïne zijn nu vermoedelijk vijf Patriot-systemen actief. De raketten, à 4 miljoen dollar, worden alleen in de VS geproduceerd.

NOS op 3 maakte vorige week deze video over het Patriot-luchtverdedigingssysteem:

Oekraïense en Russische onderhandelaars hebben volgens Zelensky afgelopen week gesproken over een mogelijke ontmoeting tussen Zelensky en president Poetin. Van beide landen waren woensdag alleen lage delegaties aanwezig in Istanbul. Dat leverde zoals verwacht alleen afspraken op over de uitwisseling van 1200 krijgsgevangenen.

"We moeten een eind maken aan deze oorlog en dat begint waarschijnlijk met een ontmoeting tussen de leiders", aldus de Oekraïense president. Kyiv heeft voorgesteld om eind volgende maand een top te organiseren waar naast Zelensky en Poetin ook Trump en de Turkse president Erdogan bij aanwezig zouden moeten zijn.

Niet waarschijnlijk

De Russische onderhandelaar Vladimir Medinski temperde de verwachtingen door te zeggen dat een ontmoeting tussen Poetin en Oekraïne op korte termijn niet zo waarschijnlijk is. "De bijeenkomst moet goed voorbereid zijn, alleen dan heeft het zin", zei hij.

Zelensky probeerde al eerder een ontmoeting met Poetin tot stand te brengen. De Russische president zei daartoe bereid te zijn, maar kwam niet opdagen in Istanbul. Volgens het Kremlin wil Poetin alleen in de laatste fase van de onderhandelingen rechtstreeks met Zelensky praten.

Situatie aan het front

Aan het front is het volgens Zelensky nog erg lastig voor de Oekraïense troepen, onder meer omdat de Russen meer mankracht hebben. De Russen claimden de afgelopen tijd de verovering van een aantal dorpen en gehuchten, maar er zijn geen belangrijke stedelijke gebieden in Russische handen gevallen.

Volgens de Oekraïense president lukt het over het algemeen om de Russische aanvallen af te slaan. "Het is erg lastig voor onze mannen daar. Het is overal moeilijk. Het is ook erg lastig voor de Russen en dat is dan weer goed voor ons."

Correspondent Christiaan Paauwe keek onlangs mee bij een Oekraïense luchtafweereenheid die probeert drones uit de lucht te halen:

De Volkswagen Groep heeft een zwaar halfjaar achter de rug. Het bedrijf dat naast Volkswagen ook merken als Audi, Cupra, Skoda en Porsche produceert, zag de winst met bijna 40 procent teruglopen naar 4,4 miljard euro.

Als belangrijkste oorzaak voor de winstval noemt het autoconglomeraat de Amerikaanse importheffingen. Daarnaast spelen de kosten voor reorganisaties bij onder meer Audi een rol en moest het bedrijf kosten maken vanwege strengere CO2-regels.

Wel haalde Volkswagen met de verkoop van auto's ongeveer evenveel binnen als dezelfde periode vorig jaar. Het gaat om een omzet van 158 miljard euro. Het bedrijf leverde met 4,4 miljoen voertuigen net iets meer auto's af dan in dezelfde periode een jaar eerder. Volkswagen wijst daarnaast op "significant" meer bestelde auto's in West-Europa, bijna 20 procent. De interesse was met name groot in elektrische auto's.

Tienduizenden ontslagen

De Europese automarkt heeft het al enige tijd zwaar. Bedrijven hebben last van concurrentie uit China, het omschakelen naar elektrisch rijden verloopt moeizaam en consumenten kopen minder snel een auto. Met name Volkswagen worstelt al maanden.

Vorig jaar leek het erop dat de situatie zo nijpend was dat er zelfs fabrieken gesloten zouden worden. Dat gebeurde uiteindelijk niet. Wel verdwijnen er de komende jaren 35.000 banen bij het bedrijf. Ook het afgelopen half jaar nam het aantal personeelsleden bij de Duitse fabrikant af.

Deze week meldde de andere Europese autogigant Stellantis, met merken als Citroën, Opel en Fiat, een verlies van 2,3 miljard euro. Ook daar spelen de Amerikaanse importheffingen een rol.

Ook bij het Amerikaanse Tesla gaat het niet goed. Het autobedrijf van Elon Musk ziet de verkoop van elektrische auto's teruglopen door Chinese concurrentie en afnemende populariteit in Europa.

De politie heeft deze week een derde verdachte aangehouden in de zaak van de ontvoering van twee pleegkinderen in Dalfsen. Het tweetal raakte eind maart vermist en werd een dag later teruggevonden in een woning in België. Hun biologische ouders werden al aangehouden.

De derde verdachte werd afgelopen woensdag gearresteerd voor betrokkenheid bij de ontvoering. Het gaat om een 42-jarige vrouw uit Enschede, schrijft RTV Oost. Volgens de regionale omroep is het de zus van de biologische moeder van de ontvoerde kinderen, maar het Openbaar Ministerie (OM) kan dat niet bevestigen.

Het OM laat weten dat de vrouw is verhoord. Ze is daarna vrijgelaten, maar blijft nog steeds verdachte.

Het 11-jarige meisje en haar 6-jarige broertje woonden in een pleeggezin in Dalfsen. Ze waren afgelopen 31 maart onderweg naar school toen ze vermist raakten. De politie verstuurde een Amber Alert. Diezelfde nacht werden de kinderen aangetroffen in een appartement in de Belgische stad Oudenaarde.

Vader geschorst

Ze waren samen met hun biologische ouders, die meteen werden opgepakt. De vader, Michaël van K., is advocaat, maar hij is voorlopig geschorst. Dat bepaalde de Raad van Discipline, de tuchtrechter voor advocaten, in mei. "Door de gang van zaken, waarbij Van K. zijn kinderen heeft meegenomen en zich in België wilde vestigen, moet worden geconcludeerd dat hij niet op een behoorlijke manier zijn praktijk kan voeren", aldus de toezichthouder op advocaten.

De biologische ouders van de kinderen zitten nog vast. Ze moeten eind augustus in een voorbereidende zitting voor het eerst voor de rechter verschijnen.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft Oost-Timor malariavrij verklaard. WHO-baas Tedros Adhanom Ghebreyesus spreekt van een bijzondere mijlpaal voor Oost-Timor. Het is het derde land in Zuidoost-Azië dat de tropische infectieziekte heeft weten uit te bannen.

De Malediven en Sri Lanka gingen Oost-Timor voor. Een land wordt malariavrij verklaard als er minimaal drie jaar op rij geen besmettingen zijn.

"We hebben het voor elkaar gekregen", zegt de Oost-Timorese minister van Volksgezondheid. "Malaria was een van onze meest meedogenloze vijanden." In het land zijn volgens haar te veel mensen gestorven aan een ziekte "die te voorkomen zou moeten zijn". Ze spreekt van een overwinning en wijst erop dat waakzaamheid van groot belang is om terugkeer van de ziekte te voorkomen.

Investeringen in de zorg

Kort na de onafhankelijkheid van Oost-Timor in 2002 kwam het land met een landelijke aanpak om de ziekte, die door muggen wordt verspreid, een halt toe te roepen.

Het land introduceerde snelle testen en een combinatietherapie voor de behandeling van de ziekte die dodelijk kan zijn. Ook begon het land gratis klamboes uit te delen aan gemeenschappen die veel risico lopen. Deze netten zijn behandeld met een middel dat insecten doodt.

Verder heeft het Zuidoost-Aziatische land geïnvesteerd in de zorg, waardoor veel mensen tegenwoordig maximaal een uur hoeven te lopen om een arts of een ziekenhuis te bereiken. Ook is de gezondheidszorg gratis.

Van 223.000 naar 0

Van ruim 223.000 besmettingen in 2006 ging het land naar nul besmettingen in 2021. "Deze overwinning beschermt generaties, zowel de huidige als toekomstige, en laat zien wat een vastberaden land kan bereiken", zegt WHO-vertegenwoordiger Arvind Mathur op Oost-Timor.

Oost-Timor hoort nu bij de bijna vijftig landen die inmiddels malariavrij zijn verklaard. Vorig jaar werden Kaapverdië en Egypte toegevoegd aan de lijst. Nederland is sinds 1970 malariavrij.

Betalen met muntgeld om je auto te parkeren is vanaf volgende maand in de gemeente Veere verleden tijd. In Domburg, dat onder de gemeente Veere valt, zijn de afgelopen weken meerdere automaten opengebroken.

Eind vorige maand werd in een week tijd ingebroken in zeven automaten op verschillende parkeerplaatsen in de stad. Deze maand kwamen daar nog vier vernielingen bij. De gemeente nam vorige week al provisorische maatregelen door bij verschillende automaten de muntengleuf tijdelijk af te plakken. "Het is de eerste zomer dat dit gebeurt", zei wethouder John de Jonge toen tegen Omroep Zeeland. "We hebben dit nog nooit eerder meegemaakt."

De Jonge dacht al eerder aan de mogelijkheid om de automaten voorgoed pin-only te maken. Daar werd van afgezien, omdat Duitse toeristen nog vaak met contant geld betalen. Maar tijden veranderen, aldus de wethouder: "Ik begreep van andere gemeenten waar ze dit al hebben ingevoerd, dat ze geen klachten hebben gekregen van toeristen."

Ombouwen en besparen

Daarom worden ook de parkeerautomaten in Veere nu omgebouwd naar cashless betalen, zonder mogelijkheid voor contant geld dus, schrijft Omroep Zeeland. Het gaat om tachtig automaten. De verwachting is dat ze half augustus klaar zijn voor gebruik. "Het gebruik van bankpassen en parkeerapps is inmiddels door onze vele binnenlandse en buitenlandse bezoekers geaccepteerd als een goed alternatief", zegt De Jonge.

In de gemeente Schouwen-Duiveland, elders in Zeeland, zijn de automaten sinds begin dit jaar ook pin-only. Dat is niet alleen vanwege incidentele inbraken, maar ook omdat het overgrote deel van de parkeerders toch al met een pinpas of parkeerapp betaalde.

Schouwen-Duiveland verwacht 25.000 euro te besparen met de overstap naar digitale betalingen. De gemeente hoeft daardoor geen geld meer uit te geven aan onderhoud en herstel van de parkeerautomaten na storingen of een inbraak.

De zorg in Engeland en Wales maakt zich op voor een nieuwe stakingsgolf. Vandaag leggen tienduizenden ziekenhuisartsen het werk neer voor een vijfdaagse staking. Ze eisen fors meer salaris.

De stakers zijn zogeheten "resident doctors", beginnende artsen die net hun medische opleiding hebben afgerond en nog een aantal jaren in ziekenhuizen werken voordat ze aan de slag gaan als huisarts of specialist. Ze eisen een salarisverhoging van 29,2 procent, terwijl de overheid niet meer biedt dan 5,4 procent.

Daarmee liggen de stakende artsen en de overheid op ramkoers. De Britse regering zegt dat ze simpelweg het geld niet heeft om aan die salariseisen te voldoen. Minister Streeting van Volksgezondheid is wel bereid om te onderhandelen over betere arbeidsvoorwaarden, maar houdt verder de hand op de knip. Hij noemt de stakingen "roekeloos en onnodig".

Vorig jaar kregen de artsen al een salarisverhoging van 22,3 procent voor een periode van twee jaar. De Labour-regering hoopte met dat ruime bod een einde te maken aan de voortdurende arbeidsonrust in de Britse zorg. Tussen eind 2022 en begin 2024 werden ziekenhuizen platgelegd door een reeks stakingsgolven van artsen en verplegers.

Streeting: "Na de hoge salarisstijging van de afgelopen jaren is deze staking totaal niet gerechtvaardigd en zonder precedent in de geschiedenis van de Britse vakbonden. Het laat een totale minachting zien voor patiënten."

Jarenlange onvrede

Onder de beginnende artsen heerst al jarenlang onvrede over hun salaris. Door bezuinigingen en inflatie is hun inkomen de afgelopen twintig jaar uitgehold. Volgens de British Medical Association (BMA), die 50.000 artsen vertegenwoordigt in dit arbeidsconflict, is het reële salaris van een beginnend arts sinds 2008 met een kwart gedaald.

Met de fikse salariseis willen de stakers dat hun salaris wordt hersteld naar het niveau van 2008. De BMA waarschuwt dat anders veel artsen met een burn-out vroegtijdig de NHS verlaten.

"We hebben altijd gezegd dat de artsen liever niet willen staken. Het enige wat nodig is om een staking te voorkomen, is een geloofwaardig voorstel van de regering dat onze salarissen herstelt", zegt Melissa Ryan van de BMA in een verklaring. "We hebben in goed vertrouwen onderhandeld en wij zijn erop gebrand om een oplossing te vinden voor de problemen waarmee beginnende artsen kampen. Helaas heeft de regering geen enkel aanbod gedaan dat tegemoetkomt aan die uitdaging."

Lange wachtlijsten

De staking kan op geen slechter moment komen voor de regering van premier Starmer. De Britse gezondheidsdienst NHS kampt al jaren met grote problemen. Er is een groot tekort aan artsen en verplegers, en het personeel is al jaren overwerkt. Bovendien staan miljoenen Britten op wachtlijsten voor een medische behandeling, soms langer dan een jaar.

In 2012 waren dat er twee miljoen, maar mede door bezuinigingen en een vergrijzende bevolking is dat aantal opgelopen tot vier miljoen in 2020. Door de coronapandemie kwam alles in een stroomversnelling. Ziekenhuizen schrapten anderhalf miljoen operaties om voorrang te geven aan de zorg van covidpatiënten en in 2023 bereikten de wachtlijsten een piek met bijna acht miljoen Britten.

De Labour-regering kwam vorig jaar aan de macht met de belofte om die wachtlijsten aan te pakken. Starmer lanceerde een hervormingsprogramma voor de lange termijn en verhoogde de NHS-begroting met 52 miljard pond (60 miljard euro), geld dat voornamelijk bedoeld is om meer zorgpersoneel te werven en salarissen te verhogen. De regering kwam ook met een scherpe doelstelling: in 2029 moet 92 procent van de patiënten die wachten op een operatie binnen 18 weken zijn geholpen. Nu ligt dat percentage nog op 59 procent.

Patiëntveiligheid in gevaar

De nieuwe artsenstaking dreigt roet in het eten te gooien. Tijdens de artsenstakingen in 2023 en 2024 besloten de ziekenhuizen prioriteit te geven aan de spoedeisende hulp en urgente operaties. Niet-urgente behandelingen werden zo veel mogelijk uitgesteld. Het leidde tot het opnieuw schrappen van een half miljoen operaties.

Dit keer gooien de ziekenhuizen het over een andere boeg. De baas van de NHS heeft ze de opdracht gegeven om zo veel mogelijk niet-urgente operaties te handhaven. De British Medical Association vindt dat onverantwoord. De afdelingen spoedeisende hulp draaien tijdens de staking op een minimale bezetting en als ook niet-urgente operaties doorgaan, komt de veiligheid van patiënten in gevaar, waarschuwt de BMA.

Tientallen werken van de Nederlandse kunstenaar Maurits Cornelis Escher zijn op een online veiling in New York verkocht voor ruim 7,7 miljoen dollar, zo'n 6,7 miljoen euro. Alle aangeboden werken werden voor veel meer geld geveild dan verwacht.

Op de veiling werden 65 tekeningen en prenten aangeboden van de grafisch kunstenaar (1898-1972) die in Leeuwarden werd geboren. Velen ervan waren zelden eerder verkocht. Tussen de werken zaten voorbereidende schetsen voor enkele van Eschers bekendste tekeningen. Gemiddeld werd er zo'n vier keer meer voor betaald dan veilinghuis Christie's had gedacht.

Zo was de prent Dag en Nacht ingeschat op een verkoopprijs van maximaal 30.000 euro. Uiteindelijk werd er zo'n 140.000 euro voor betaald, schrijft Omrop Fryslân. En een potloodschets van de prent Relativiteit, de welbekende trappen die nooit eindigen, leverde bijna een half miljoen euro op, tien keer zoveel als gedacht.

Visuele trucs

Escher staat bekend om zijn visuele trucs. Hij speelde in zijn werk met architectuur en perspectief.

De kunstenaar maakte in zijn leven 448 litho's, houtsneden en houtgravures, en meer dan 2000 tekeningen en schetsen. Hij illustreerde daarnaast ook boeken en ontwierp onder meer tapijten en bankbiljetten.

De geveilde werken kwamen uit de collectie van de 88-jarige Amerikaanse filmmaker Robert Owen Lehman Jr. Hij verzamelde ze de afgelopen vijftig jaar.

"Ik kijk ernaar uit om deze grote werken te zien doorgaan naar nieuwe verzamelaars, omdat het bezit ervan een werk van liefde is geweest", zegt Lehman tegen veilinghuis Christie's. Hij noemt Escher een alleskunner. "Ik zal hem altijd dankbaar zijn voor het plezier en de fascinatie die hij mij en mijn familie door de jaren heen heeft gebracht."

De opbrengst van de veiling gaat naar een stichting die de filmmaker heeft opgezet om waardering voor klassieke muziek te bevorderen. "En omdat Escher net zo gepassioneerd was over muziek als ik vertrouw ik erop dat hij dat goed zou vinden."

Sinds januari zijn zeker dertien journalisten in Latijns-Amerika vermoord, meldde Reporters Without Borders (RSF) onlangs. Daarmee zijn in de eerste zeven maanden van 2025 al meer journalisten vermoord dan in heel 2024, toen in de regio negen moorden op journalisten werden geregistreerd. Met name lokale journalisten werden doelwit.

Mexico, dat in 2024 na de Palestijnse Gebieden en Pakistan het dodelijkste land voor journalisten was, staat ook in 2025 weer bovenaan. In dat land werden dit jaar acht journalisten gedood.

Beschermingsprogramma

Een van hen is Calletano de Jesús Guerrero, die door gewapende mannen op een motor werd neergeschoten op een parkeerplaats. Sinds 2014 was hij opgenomen in een beschermingsprogramma vanwege bedreigingen. Een ander slachtoffer is Raul Iran Villarreal Belmont, wiens lichaam vol kogelgaten werd gevonden nadat hij was ontvoerd.

Of Melvin García, die de Mexicaanse staat Quintana Roo jaren geleden moest ontvluchten, nadat hij een boek had geschreven over een corrupte oud-gouverneur. Hij was pas enkele maanden naar zijn thuisstaat teruggekeerd, in de veronderstelling dat het weer veilig voor hem was. Toch verdween hij en werd zijn lichaam op 8 juli in verregaande staat van ontbinding aangetroffen.

Straffeloosheid

De gemene deler bij de gedode journalisten is dat ze corruptie of misdaad onderzochten, met daarin vaak een grote rol voor lokale of regionale autoriteiten. Leopoldo Maldonado, directeur van de Mexicaanse tak van mensenrechtenorganisatie Article19, beaamt tegenover de NOS dat de situatie in Mexico en elders Latijns-Amerika is verslechterd. "Wij documenteren alle gevallen van geweld tegen de pers in Mexico. Uit onze gegevens blijkt dat er elke 14 uur een aanval op een journalist plaatsvindt", zegt Maldonado.

"Dat kan een juridische actie zijn, een bedreiging, digitaal of fysiek geweld. In ieder geval een intimidatie, onderdeel van de straffeloosheid die heerst in Mexico. Ruim 90 procent van de aanvallen op de pers blijft onbestraft."

Maldonado wijst erop dat een groot deel van intimidaties tegen journalisten in Mexico en elders in de regio komen van autoriteiten, die zelf onderwerp zijn van onderzoek door de journalisten. "Daarom moeten we de cijfers zien als onderdeel van de democratische achteruitgang in de regio", zegt hij.

Maffiamarionetten

Tot op het hoogste niveau vinden de intimidaties plaats. Zo noemde de Argentijnse president Milei een journalist publiekelijk een ezel. De Colombiaanse president Gustavo Petro maakte journalisten uit voor "maffiamarionetten".

Claudia Sheinbaum van Mexico beschuldigt journalisten, in navolging van haar voorganger Andrés Manuel Lopez Obrador, iedere week tijdens haar persconferentie publiekelijk van liegen. En dan zijn er nog de regeringen van Cuba, Venezuela, Nicaragua en El Salvador, die al helemaal weinig ophebben met kritische pers.

Het creëren van een vijandig klimaat tegen journalisten leidt tot meer intimidatie, benadrukken meerdere mensenrechtenorganisaties. Straffeloosheid maakt vervolgens dat zelfs autoriteiten geen angst hebben om kritische journalisten de mond te snoeren. Zo werd in Peru begin 2025 Gastón Medina Sotomayor vermoord, die onderzoek deed naar corruptie door de autoriteiten van de gemeente Ica.

Vaker zelfcensuur

In Colombia werd in dezelfde maand Óscar Gómez Agudelo vermoord, die schreef over hoe lokale overheden zich inlieten met gewapende groeperingen. Twee maanden later werd in Ecuador Patricio Ernesto Aguilar Vásquez, hoofdredacteur van El Libertador, doodgeschoten, vlak na publicatie van een rapport over corruptie door plaatselijke autoriteiten.

Door de toename in geweld, het gebrek aan vervolging en bescherming, ziet Leopoldo Maldonado van Article19 dat journalisten steeds vaker aan zelfcensuur doen. "Ze schrijven bijvoorbeeld niet meer over onderwerpen die hen in de problemen kunnen brengen", zegt hij. "Of ze verhuizen en stoppen met het bedrijven van journalistiek."

Maldonado constateert dat autoriteiten in Latijns-Amerika bescherming van de pers niet serieus nemen. "Zij doen het probleem vaak af als iets tussen misdadigers en journalisten, maar de waarheid is dat misdadigers en autoriteiten hier verweven zijn. Niemand durft straks nog de macht te controleren."

Met nog een week te gaan, lijken de Europese Unie en de Verenigde Staten dicht bij het sluiten van een handelsakkoord. De Europese Commissie noemde een akkoord gisteren 'binnen handbereik'. Op 1 augustus verloopt de deadline die president Trump de onderhandelaars heeft opgelegd.

Het bereiken van een akkoord is nog altijd het hoofddoel, benadrukte voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie gisteren nog maar eens. En ook de Amerikaanse minister van Handel Lutnick heeft er vertrouwen in. "We gaan eruit komen," zei hij zondag op de Amerikaanse tv.

'Verre van ideaal'

De EU-landen kregen woensdag een laatste update over de status van de onderhandelingen van de Commissie. Daar bleek uit dat de onderhandelaars afkoersen op een Amerikaanse importheffing van 15 procent voor Europese producten die naar de VS worden geëxporteerd.

Een meerderheid van de EU-landen lijkt daarmee te kunnen leven. In dat geval slikken ze de Amerikaanse importheffingen zonder vanuit de EU tegenmaatregelen te nemen. Een EU-ambtenaar: "Als er voor een aantal producten dan nog uitzonderingen komen, is het te behappen, al blijft het verre van ideaal."

De EU-landen willen voorkomen dat er geen akkoord komt, met alle economische gevolgen van dien. "We hebben bij China gezien dat Trump echt bereid is ver te gaan." Trump dreigt heffingen van 30 procent in te voeren op goederen uit de EU als er volgende week geen akkoord ligt.

Economieredacteur Aïda Brands:

"Als er een deal wordt gesloten tussen de VS en de EU zal er voor veel bedrijven meer duidelijkheid ontstaan. Op dit moment stellen veel landen die naar Amerika exporteren grote beslissingen uit, omdat ze bang zijn dat er morgen weer een ander besluit wordt genomen.

Wat een handelsakkoord precies zal betekenen voor de Nederlandse economie blijft lastig in te schatten. De Rabobank berekende onlangs nog dat zelfs als de Amerikanen een invoerheffing van 20 procent invoeren, de Nederlandse economie de komende jaren licht zal blijven groeien.

Toch kan dit per sector sterk verschillen. De staal- en aluminiumbedrijven hebben momenteel al te maken met een heffing van 50 procent. Het is nog onduidelijk of voor deze sector een lager tarief zal gaan gelden."

Mogelijk komt er voor een aantal producten een uitzondering. Volgens de Britse zakenkrant Financial Times spreken de onderhandelaars onder meer over het wederzijds schappen van heffingen voor vliegtuigen en medische apparatuur.

Het nieuwe tarief van 15 procent klinkt als een verslechtering, maar voor de handelsoorlog waren er ook al Amerikaanse importheffingen voor de EU van gemiddeld zo'n 4,8 procent. Het huidige door Trump ingesteld basistarief van 10 procent kwam bovenop die 4,8. Daarmee geldt volgens ambtenaren dus nu ook al een heffing van zo'n 15 procent.

Dat neemt niet weg dat als die 15 procent het uiteindelijke resultaat wordt, het toch gaat om een flinke verhoging van de heffingen ten opzichte van de tijd voordat Trump weer president werd.

Voor bepaalde categorieën gelden nu nog veel hogere heffingen. Of die heffingen voor Europese auto's (25 procent) en staal en aluminium (50 procent) ook omlaag gaan, is nog onduidelijk. De EU wil dat graag, maar het is de vraag of de Amerikanen daartoe bereid zijn.

Rudy Bouma, correspondent VS:

"Een compromis van 15 procent komt overeen met de deal die de VS net met Japan heeft gesloten. Hoewel dit percentage nauwelijks verschilt van de huidige situatie, kan Trump het aan zijn achterban verkopen als een overwinning, een bewijs dat zijn agressieve handelspolitiek tot deals leidt.

Mogelijk blijft de schade ook beperkt voor grote Amerikaanse bedrijven, die bij het Witte Huis hebben gelobbyd voor uitzonderingen. Vooral in de luchtvaart en de farmaceutische sector bestaat de angst dat een handelsoorlog ook de Amerikaanse export schaadt.

Wat wel opvalt, is hoe snel president Trump de doelpalen heeft verplaatst, want wat nu geldt als meevaller, gold voor zijn presidentschap nog als een nachtmerrie in de handelsbetrekkingen."

Voor het geval er toch geen akkoord komt en Trump inderdaad een heffing van 30 procent invoert, bereidt de EU tegenmaatregelen voor. Er ligt een pakket klaar ter waarde van 93 miljard euro: de EU voert dan vanaf 7 augustus heffingen in op Amerikaanse goederen, zoals vliegtuigen, motoren en spijkerbroeken.

Om de details van de deal uit te werken is nog een week de tijd. De Europese Commissie zegt dat op politiek en technisch niveau nog "intensieve gesprekken" plaatsvinden, maar in Brussel heerst het gevoel dat een akkoord dichterbij is dan ooit. Met de kans dat de deadline opnieuw wordt uitgesteld, houdt niemand meer rekening, ook de Amerikanen niet.

Voor de tweede dag op rij zijn er beschietingen gemeld tussen Thailand en Cambodja. Vanochtend vroeg schoten de landen met zware artillerie op elkaar.

Het Thaise leger meldt dat er nog voor zonsopgang gevechten waren en dat Cambodja raketten heeft afgeschoten. "Thaise troepen hebben gereageerd met passend, ondersteunend vuur", zegt het leger in een verklaring. Er zou zijn gevochten op twaalf plekken.

Volgens Cambodja is zeker één burger omgekomen. In Thailand zijn volgens de autoriteiten in de afgelopen dagen vijftien mensen gedood. Waarnemend premier Phumtham Wechayachai van Thailand, stelt inmiddels dat de beschietingen tot oorlog zouden kunnen leiden.

Op beelden uit het grensgebied zijn explosies te zien en te horen:

Het Cambodjaanse ministerie van Defensie en Veiligheid beschuldigt het Thaise leger van het inzetten van clustermunitie en zware artillerie op Cambodjaans grondgebied. Thailand heeft hier nog niet op gereageerd.

In 2011, toen het grensconflict ook oplaaide, gaf Thailand toe dat het clustermunitie had gebruikt op Cambodjaans grondgebied. Het gebruik van clustermunitie is uiterst omstreden. Wanneer het ontploft, valt het uiteen in talloze kleinere explosieven die ook jaren later nog kunnen ontploffen. Het risico op burgerslachtoffers is dan groot.

Burgers geëvacueerd

Cambodja heeft 1500 mensen uit het gebied weggehaald. Ook Thailand heeft burgers geëvacueerd. Volgens het leger gaat het aan de Thaise kant van de grens om ongeveer 100.000 mensen.

De Verenigde Staten, China en Maleisië hebben aangeboden om te bemiddelen in het conflict, maar Thailand zegt dat dat niet nodig is. Het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken zegt open te staan voor gesprekken met Cambodja, maar dan moet dat land eerst de aanvallen staken.

Correspondent Zuidoost-Azië Mustafa Marghadi:

"De relatie tussen Thailand en Cambodja heeft ook diplomatiek een dieptepunt bereikt. Beide landen hebben hun ambassadeurs teruggetrokken. Twee van de machtigste mannen in de landen, de oud-premiers Thaksin en Hun Sen, lijken het conflict te gebruiken om een persoonlijke vete uit te vechten.

Thaksin meldde dat hij wil dat het Thaise leger zijn gang nog even gaat om "die sluwe Hun Sen een lesje te leren". Dit alles bemoeilijkt onderhandelingen over een wapenstilstand en onderstreept het risico dat dit conflict kan uitgroeien tot een oorlog.

Ook economisch heeft het behoorlijke impact. Vooral in de grensgebieden is veel onderlinge handel en veel Thai en Cambodjanen werken aan de andere kant van de grens. Nu de grenzen tussen de twee landen gesloten zijn, dreigt de economie in het grensgebied een tik te krijgen. En dat in twee landen die er economisch gezien sowieso niet florissant voor staan."

Gisteren laaide het conflict tussen de twee landen op. Beide landen zeggen dat de ander is begonnen met schieten. De twee landen hebben al meer dan honderd jaar ruzie over de grens. Zowel Thailand als Cambodja claimt tempels die op de grens staan.

Reisadvies op rood

Normaal gesproken is het reisadvies voor Cambodja en Thailand om "op te letten", omdat er veiligheidsrisico's zijn. Gisteren heeft Buitenlandse Zaken het grensgebied rood gekleurd en dat betekent dat alle reizen worden afgeraden.

Volgens verschillende reisorganisaties zijn er ruim duizend Nederlandse toeristen in Thailand en Cambodja, maar voor zover bekend niet in het conflictgebied. De alarmcentrales van ANWB en Eurocross zeggen dat ze nog geen hulpverzoeken hebben binnengekregen.

Zelden trekt een rechtszaak in Duitsland de aandacht van roddelbladen, kwaliteitskranten en juridische tijdschriften tegelijk. De zaak tegen ondernemer Christina Block doet dat wel. Wat begon als een vechtscheiding groeide uit tot een internationale ontvoeringszaak met een link naar het voormalig hoofd van de Duitse geheime dienst. Vandaag komt Block zelf aan het woord.

Zij is de dochter van horecamagnaat Eugen Block, oprichter van steakhouseketen Block House. Christina Block is erfgenaam en aandeelhouder van het familiebedrijf met tientallen restaurants in Duitsland. Sinds 2014 is zij in een vechtscheiding verwikkeld met haar ex-man, bankier Stephan Hensel. Ze hebben hooglopende ruzie over de voogdij over de jongste twee kinderen.

Die ruzie werd uitgevochten in talloze rechtszaken en de roddelpers. De kwestie escaleerde nadat de kinderen niet meer waren teruggekeerd van een bezoek aan vader Hensel in Denemarken, terwijl moeder Block de voogdij had. Wat volgde, was een gewelddadige ontvoering tijdens de jaarwisseling van 2023-2024.

Tegen haar wil

Terwijl de kinderen naar vuurwerk keken, werden zij plotseling door gemaskerde mannen meegesleurd. Vader Hensel werd daarbij mishandeld en neergeslagen, aldus de aanklagers. De kinderen werden volgens de aanklacht in een auto gestopt, met de monden afgeplakt en een van hen met de handen vastgebonden. Uren later, na een tocht te voet door het bos om de Deens-Duitse grens over te steken, werden ze 'bezorgd' bij hun moeder.

Het doel van de ontvoering, de kinderen definitief terugbrengen naar de moeder, mislukte. Vader Hensel vocht de ontvoering met succes aan, waarna de kinderen terugkeerden naar Denemarken. Sindsdien heeft Block de voogdij verloren.

Ze beweert dat de ontvoering zonder haar medeweten plaatsvond. Aanvankelijk was het verhaal dat haar moeder, die een half jaar voor de ontvoering overleed, het plan had opgezet. Later luidde de verklaring dat een ingehuurd Israëlisch beveiligingsbedrijf hiertoe had besloten. Op eigen initiatief, in de hoop op een flinke betaling door Block.

Haar advocaten omschrijven Block als wanhopige moeder die haar kinderen terug wilde. De beveiligingsbedrijven zouden alleen maar zijn ingehuurd om te observeren hoe het met de kinderen ging, maar het OM stelt dat zij en haar nieuwe partner, een bekende sportpresentator, de gewelddadige operatie hebben georkestreerd.

Rol oud-inlichtingenchef

In 2022 werd ook al een poging gedaan om de kinderen te ontvoeren, schreef Welt am Sonntag. Voor die operatie zou een Zwitsers beveiligingsbedrijf zijn ingehuurd. Twee taskforces zouden voor 44.000 euro "ondersteuning bieden bij de repatriëring van twee kinderen". De operatie mislukte, doordat vader Hensel de Deense politie inschakelde.

Dat ging niet om zomaar een beveiligingsbedrijf, maar om een onderneming vol gewezen inlichtingenofficieren. In de raad van bestuur zit het voormalig hoofd van de Duitse inlichtingendienst BND, August Hanning. Tussen 1998 en 2005 was hij de belangrijkste veiligheidsman van Duitsland.

Tegenover Bild ontkent deze ex-BND-chef dat zijn bedrijf betrokken was bij de ontvoering in 2023. Wel trok hij fel van leer tegen de vader van de kinderen, omdat hij hen onrechtmatig zou vasthouden in Denemarken. Hij vindt dat de Duitse en Deense autoriteiten hebben gefaald in deze kwestie. "Denemarken gedraagt zich niet als een EU-land, maar als een Arabisch land", aldus Hanning.

Het proces moet uitwijzen hoe ver de betrokkenheid van de ex-inlichtingenchef reikte. Volgens de aanklagers heeft hij destijds het contact gelegd tussen Block en het Israëlische bedrijf dat de ontvoering tijdens de jaarwisseling heeft uitgevoerd. Dat bedrijf werd door de steakhouseketen ingehuurd, ontdekte Der Spiegel.

Daarnaast zou Block allerlei connecties van haar hebben gebruikt om haar ex-man in een kwaad daglicht te zetten. Een journalist van Bild zou zijn gevraagd om een verzonnen verhaal over Hensel te publiceren met beschuldigingen van pedofilie. Ook schakelde ze de bevriende, prominente FDP-politicus Wolfgang Kubicki in om voor haar zaak te pleiten bij de Duitse ambassade in Denemarken.

Meer dan een privézaak

Zo draait deze zaak om meer dan een vechtscheiding die eigenlijk buiten de publiciteit uitgevochten moet worden. Het gaat over de vraag of een rijke familie zich boven de wet plaatst en met geld, geweld en connecties het recht naar zijn hand kan zetten.

Ook speelt de vraag welke rol beveiligingsbedrijven en voormalige inlichtingenofficieren mogen spelen in de samenleving. In de Bondsdag wordt gesproken over het instellen van strengere regels voor voormalige BND-functionarissen.

De rechtszaak zal naar verwachting maanden duren en wordt op de voet gevolgd door de media. Christina Block hangt voor ontvoering, vrijheidsberoving en zware mishandeling maximaal tien jaar cel boven het hoofd.

Goedemorgen! In Amstenrade wordt afscheid genomen van de 39-jarige vrouw die vorige week in Gouda werd doodgeschoten. De Amerikaanse president Trump bezoekt Schotland voor een golftrip.

Eerst het weer: de dag begint met veel bewolking en enkele buien, die over het land naar het zuiden trekken. Vanmiddag breekt vanuit het noordwesten op steeds meer plaatsen de zon door. De temperatuur ligt rond 23 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Ook het hoofd personeelszaken van het Amerikaanse technologiebedrijf Astronomer is opgestapt vanwege de video die vorige week van haar en de topman van het bedrijf was gemaakt tijdens een Coldplay-concert. Op de video viel te zien hoe de twee innig knuffelden. Ze hadden een geheime affaire.

Topman Andy Byron werd ontslagen nadat de twee waren betrapt. Het technologiebedrijf laat nu desgevraagd aan de BBC weten dat ook hoofd personeelszaken Kristin Cabot is vertrokken; ze heeft ontslag genomen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Uit nieuw onderzoek blijkt dat je niet meer 10.000 stappen per dag hoeft te zetten om de profiteren van gezondheidsvoordelen. Ook bij 7000 stappen per dag verlaag je al het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2, dementie en depressie.

Fijne dag!

In Nederland zijn vorig jaar 146 mensen om het leven gekomen door verdrinking. Dat zijn zeven verdrinkingen meer dan in 2023, meldt het CBS op basis van voorlopige cijfers over doodsoorzaken.

In 39 gevallen gaat het om mensen uit het buitenland, onder wie toeristen, illegalen en tijdelijke werknemers. Bij de andere verdrinkingen gaat het om 107 Nederlandse inwoners. In de cijfers zijn verdrinkingen door een vervoersongeval, zelfdoding, moord of andere gewelddadige oorzaken niet meegenomen.

De afgelopen tien jaar, van 2015 tot 2024, waren er 1192 verdrinkingen. Daarvan ging het in 285 gevallen om mensen uit het buitenland, van wie bijna de helft uit Duitsland of Polen kwam. De afgelopen tien jaar overleden er jaarlijks 91 Nederlandse inwoners door verdrinking.

"Het beeld van de afgelopen tien jaar is best stabiel", zegt Maarten Bloem van het CBS. De cijfers variëren van jaar tot jaar en het zijn allemaal heel erge gevallen, maar statistisch gezien verandert er de laatste jaren weinig en zien we geen opmerkelijke trends of ontwikkelingen."

Dat geldt ook voor het aantal verdrinkingen van mensen die niet in Nederland wonen. Bloem: "Het kunnen er volgend jaar weer minder zijn, vooralsnog zien we geen structurele stijging."

Open water

Zo'n driekwart van de verdrinkingen gebeurt in open water, zoals in een plas, meer, rivier of in de zee. "De risico's verschillen nogal per locatie, aan de kust zijn er andere risico's dan bij een recreatieplas of langs de rivier", zegt Bernard Korte van het Nederlands Instituut Veiligheid Zwemlocaties (NIVZ).

Hij roept zwemmers op om zich bewust te worden van de risico's van een locatie. "Je moet kijken naar stromingen en ondieptes en kijken of je in de gaten wordt gehouden."

Het toezicht is aan de kust beter georganiseerd dan in het binnenland. "Daar komt het nog maar spaarzaam voor. Dat betekent dat de zwemmer in het binnenland vaak zelf moet regelen dat hij in de gaten wordt gehouden, bijvoorbeeld door een vriend of ouders. De kans om iemand te redden is beperkt, want een verdrinking gaat vrij snel, maar een drijfmiddel toegooien kan al levensreddend zijn."

Vooral 60-plussers

Ruim 18 procent van de verdrinkingen gebeurt in of rond het huis. Bij een kwart van de incidenten was niet bekend hoe het slachtoffer in het water terechtkwam. Van de gevallen waar dat wel bekend was, verdronk in bijna twee derde van de gevallen het slachtoffer na een val in het water. In zo'n twee op de tien gevallen verdronk een slachtoffer tijdens het zwemmen en bij 12 procent tijdens het in bad gaan.

Het aantal verdrinkingen is het hoogst onder 60-plussers, in 69 procent van de gevallen door een val in het water. "We zien dat ouderen zichzelf overschatten", zegt Korte. "Ze hebben het idee dat ze nog dezelfde zwemvaardigheid hebben als op de basisschool, toen ze het zwemdiploma haalden. Dat is voor een 60-plusser al gauw vijftig jaar geleden."

Oorzaken van een val in het water zijn volgens het CBS onder meer uitglijden, onwelwording, dementie of alcoholgebruik.

Geen zwemdiploma

Tussen 2015 en 2024 verdronken er 61 kinderen jonger dan tien jaar. In ruim de helft van de gevallen gebeurde dat na een val in het water.

In de leeftijdscategorie 10 tot 20 jaar waren er 48 dodelijke slachtoffers. Meer dan de helft van hen was van niet-Nederlandse afkomst. Het CBS hanteert die aanduiding voor kinderen die in het buitenland zijn geboren en kinderen van wie een of twee ouders in het buitenland zijn geboren.

Voor kinderen die in een land buiten Europa zijn geboren, is het risico op verdrinking elf keer groter dan bij kinderen die in Nederland zijn geboren. In de leeftijdsgroep 10 tot 20 jaar is dit risico zestien keer zo groot. Bij kinderen die in Nederland zijn geboren, maar van wie de ouders in een land buiten Europa zijn geboren, is het risico ruim drie keer groter.

In 2022 bleek uit onderzoek van het Mulier Instituut dat ruim een kwart van de kinderen met een migratieachtergrond geen zwemdiploma heeft. Bij kinderen zonder migratieachtergrond is dat 5 procent.

Daarvoor zijn verschillende oorzaken. Zo zijn nieuwkomers vaak niet bekend met het zwemdiplomasysteem in Nederland en is zwemles meestal niet het eerste waarmee ze bezig zijn. Verder hebben asielzoekers vaak onvoldoende financiële middelen voor de zwemles.

Ook het hoofd personeelszaken van het Amerikaanse technologiebedrijf Astronomer is opgestapt vanwege de video die vorige week van haar en de topman van het bedrijf was gemaakt tijdens een Coldplay-concert. Op de video viel te zien hoe de twee innig knuffelden.

Topman Andy Byron werd ontslagen nadat de twee waren betrapt op hun affaire. Het technologiebedrijf laat nu desgevraagd aan de BBC weten dat ook hoofd personeelszaken Kristin Cabot is vertrokken; ze heeft ontslag genomen.

De twee werden vorige week tijdens een concert van Coldplay betrapt toen een camera de twee in beeld nam. Het knuffelende stel werd op een groot scherm vertoond. Toen ze dit zelf door kregen, doken ze weg. "Of ze hebben een affaire, of ze zijn verlegen", grapte Coldplay-zanger Chris Martin nog.

De video van het incident werd massaal gedeeld en zorgde voor hilariteit. De dag daarna maakt Astronomer bekend dat de topman op non-actief was gesteld.

Vijf Australische vrouwen mogen alsnog Qatar Airways aanklagen vanwege hun behandeling tijdens een vlucht in 2020. Ze werden destijds uit het vliegtuig gehaald en onderworpen aan een inwendig onderzoek, nadat op de luchthaven van Doha een pasgeboren baby in een afvalbak was gevonden.

Het incident leidde tot wereldwijde verontwaardiging. De premier van Australië sprak van "weerzinwekkende gebeurtenissen" en Amnesty International zei dat de rechten van de vrouwen op brute wijze zijn geschonden. De Qatarese regering bood uiteindelijk excuses aan.

In 2022 stapte de groep vrouwen naar de rechter. Vorig jaar oordeelde de rechtbank dat Qatar Airways niet vervolgd kon worden vanwege internationale luchtvaartverdragen. Het federale hof van Australië stelt nu echter dat die beslissing te vroeg is genomen.

Van boord gehaald

De vrouwen eisen schadevergoeding voor de psychische schade die ze door het incident opliepen. Direct na de gebeurtenissen vertelden passagiers al dat alle vrouwelijke passagiers in het toestel door gewapende agenten, onder valse voorwendselen, van boord werden gehaald.

Daarna werden ze gedwongen hun ondergoed uit te trekken en onderworpen aan een inwendig onderzoek. Dat gebeurde in een ambulance op het vliegveld. De politie hoopte zo te achterhalen wie de moeder van de achtergelaten baby was.

Naast Qatar Airways hebben de vrouwen ook de luchthavenbeheerder en de luchtvaartautoriteit van Qatar aangeklaagd. Eerder werd een vliegveldmedewerker al veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf vanwege het incident.

In een woonwijk in Boskamp (Overijssel) is gisteravond een kind om het leven gekomen bij een aanrijding. Volgens RTL Nieuws gaat het om een peuter die vermoedelijk aan het spelen was met een loopfiets.

Het ongeluk gebeurde rond 19.15 uur, meldt regionale omroep Oost. Het kind werd op straat aangereden door een auto. Meerdere ambulances en een traumahelikopter werden opgeroepen, maar konden het kindje niet meer redden.

Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, wordt nog onderzocht. De bestuurder van de auto is aangehouden.

In Arnhem zijn Vitesse-supporters gisteravond de straat op gegaan om hun steun uit te spreken voor de noodlijdende voetbalclub. Vandaag moet de club bij de beroepscommissie van de KNVB duidelijk maken waarom ze de ingetrokken proflicentie terug zou moeten krijgen.

Honderden supporters trokken naar de Korenmarkt om te laten zien hoe belangrijk de club voor ze is. Hierbij werd er gezongen en fakkels afgestoken. Door de hele stad hangen spandoeken en worden gebouwen uitgelicht in het geel, een van de clubkleuren van Vitesse.

"Vitesse is meer dan een voetbalclub, we moeten blijven bestaan", zegt een van de aanwezige supporters. Een ander: "We zijn niet de mooiste club, maar wel de club waar al deze gekken op afkomen. Daar mogen we best trots op zijn."

Naast de vele aanwezige supporters krijgt de club ook steun uit andere hoeken. Zo heeft burgemeester Marcouch een beroep gedaan op de KNVB om de club niet verloren te laten gaan. Gisteren verscheen er een paginagrote advertentie in De Gelderlander, ondertekend door onder meer bondscoach Ronald Koeman, clubicoon Theo Janssen en oud-voetballer Ruud Gullit.

Laatste kans

Vitesse moet vrezen voor het voortbestaan na jarenlang wanbeleid. Vorig jaar besloot de KNVB ook al de licentie van de club in te trekken, maar toch kregen de Arnhemmers een laatste kans. Ook kreeg de ploeg vorig jaar in totaal 39 punten in mindering.

Omdat er nog steeds niet aan alle voorwaarden werd voldaan, besloot de KNVB begin deze maand de licentie om betaald voetbal te mogen spelen opnieuw in te trekken. Hierop ging de club in hoger beroep.

Mocht het beroep gegrond worden verklaard, dan begint de club op 9 augustus met twaalf minpunten aan het nieuwe seizoen in de eerste divisie.

De Amerikaanse satellietdienst Starlink kampte gisteravond met een wereldwijde storing. De storing begon om 22.00 uur en duurde zo'n tweeënhalf uur, meldt het internetcommunicatiebedrijf van Elon Musk.

De oorzaak was het gevolg van "uitval van belangrijke interne softwarediensten die de kern van het netwerk bedienen". Rond 00.35 uur was het netwerk weer grotendeels in de lucht.

Starlink heeft duizenden satellieten in een relatief lage baan om de aarde. Klanten kunnen hierdoor relatief snel internet ontvangen, zonder gebruik te maken van bekabelde verbindingen. Ook biedt het systeem internet in afgelegen gebieden.

Het systeem wordt onder meer gebruikt door het Oekraïense leger in de oorlog tegen Rusland. Ook gebruiken verschillende luchtvaartmaatschappijen de dienst voor internettoegang in vliegtuigen.

Vorig jaar hadden meer huishoudens te maken met energiearmoede dan het jaar ervoor. Het ging om 510.000 huishoudens. Dat is 6,1 procent van alle huishoudens en bijna 180.000 huishoudens meer dan in 2023, hebben het Centraal Bureau voor de Statistiek en TNO berekend.

Van energiearmoede is sprake als een huishouden een laag inkomen heeft in combinatie met hoge energiekosten en/of een woning 'van slechte energetische kwaliteit'. Dat is een slecht geïsoleerde woning waar in de winter veel gestookt moet worden om 'm op temperatuur te krijgen.

Energiearme huishoudens gaven vorig jaar gemiddeld 11,5 procent van hun inkomen uit aan energie. Dat is meer dan het dubbele van wat alle huishoudens daaraan gemiddeld uitgeven.

Stopgezette compensatie

De energiearmoede steeg in 2024 vooral doordat een aantal steunmaatregelen van de overheid waren stopgezet. In 2022 stegen vooral de gasprijzen enorm. De overheid kwam toen met maatregelen om de hoge energiekosten te compenseren.

Huishoudens met een laag inkomen konden in 2022 en 2023 een energietoeslag krijgen van maximaal 1300 euro. En in november en december 2022 kregen alle huishoudens een compensatie van 190 euro op de energierekening. Daarna gold er in 2023 een energieplafond. Dat was een maximumprijs voor gas en elektra. Energiebedrijven werden gecompenseerd voor die maximumprijzen.

Die maatregelen hielpen enorm in het tegengaan van energiearmoede. Zonder dat overheidsingrijpen zou zo'n 9 procent van alle huishoudens in 2023 energiearmoede hebben ervaren. Met de maatregelen was dat maar 4 procent.

"In 2024 waren de energieprijzen lager dan tijdens de energiecrisis", zegt TNO-onderzoeker Anika Batenburg. "Maar ze liggen nog steeds wel structureel hoger dan voor de energiecrisis. Dat is dus ook een van de redenen waarom we die stijging van de energiearmoede zien."

Vaker onder alleenstaanden

Energiearmoede komt vaker voor onder alleenstaanden. "En mensen met een uitkering of een pensioen zien we ook vaker terugkomen", zegt Batenburg. "Zij wonen vaak in een huurwoning van een woningcorporatie."

Dat daar vaak energiearmoede is, komt niet doordat corporatiewoningen slechter geïsoleerd zouden zijn dan andere woningen. Dat is niet zo, maar mensen met een laag inkomen wonen vaak in een woning van een corporatie.

Volgens Batenburg is de meest structurele oplossing tegen energiearmoede het verduurzamen van woningen. "Als je woning goed geïsoleerd is en je bent van het gas af, dan heb je gewoon minder last van die hoge prijzen."

Oproep: deel uw ervaring met ons

Heeft u zelf moeite om de energierekening te betalen? Dan komen we graag met u in contact via economie@nos.nl.

Frankrijk gaat de Palestijnse staat officieel erkennen. President Macron had het plan al eerder uitgesproken, maar heeft nu definitief het besluit genomen. Hij wil het officieel maken bij de Algemene Vergadering van de VN in september. De bekendmaking leidt tot woedende reacties in Israël.

De Franse leider heeft zijn besluit bekendgemaakt in een brief aan de president van de Palestijnse Autoriteit, Mahmoud Abbas. Macron roept op tot een direct staakt-het-vuren in Gaza en vrijlating van de gijzelaars. Verder pleit de Franse president ervoor dat Hamas de wapens neerlegt en dat Gaza wordt herbouwd.

"Als laatste moet er een Palestijnse staat worden opgebouwd. Door demilitarisatie te accepteren en Israël volledig te erkennen, zal het leiden tot stabiliteit in het Midden-Oosten."

De Israëlische minister van Defensie Katz noemt het Franse besluit een schande. "Dit is een capitulatie voor terrorisme", zegt hij op X. Katz benadrukt dat Israël nooit de oprichting van een Palestijnse entiteit zal accepteren "die onze veiligheid en ons voortbestaan in gevaar brengt".

Ook de VS heeft fel gereageerd op de beslissing. "Deze roekeloze beslissing dient alleen Hamas-propaganda en zet vrede alleen maar op achterstand. Het is een klap in het gezicht van de slachtoffers van 7 oktober", zegt Marco Rubio, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken.

Frankrijk-correspondent Frank Renout:

"In Frankrijk ligt de erkenning van een Palestijnse staat heel gevoelig, al was het maar omdat Frankrijk één van de grootste joodse en één van de grootste islamitische gemeenschappen heeft in Europa. Ook politiek is er zeer verdeeld gereageerd.

De rechts-radicale partij van Marine Le Pen zegt dat de erkenning van een Palestijnse staat "een erkenning is voor de terreurbeweging Hamas. Linkse politici noemen het besluit van Macron juist weer een overwinning, na de protesten die er zijn geweest, onder meer op universiteiten, tegen het Israëlische optreden in Gaza.

President Macron uitte de laatste tijd al harde kritiek op de Israëlische regering vanwege de humanitaire situatie in Gaza. Dat hij nu een Palestijnse staat wil erkennen, komt ook door nieuwe toezeggingen van de Palestijnse leider Abbas. Die heeft vorige maand expliciet de aanval van Hamas op Israël, in oktober 2023, veroordeeld. Ook beloofde hij om Hamas te ontwapenen en het Palestijnse bestuur te hervormen."

Frankrijk is het invloedrijkste Europese land dat Palestina erkent. Onder andere Spanje, Zweden en Ierland hebben Palestina eerder erkend.

De verhoudingen tussen Macron en premier Netanyahu staan al langer zwaar onder druk. Zo noemde de Franse leider de Israëlische blokkade van noodhulp aan Gaza in mei "schaamteloos".

De Israëlische premier zei als reactie dat Macron de kant kiest van een "moorddadig islamistische terreurorganisatie". De zoon van Netanyahu riep op sociale media op tot de onafhankelijkheid van Franse gebieden als Nieuw-Caledonië en Frans-Polynesië.

Yair Netanyahu deed dat in reactie op de bekendmaking van Macron dat hij van plan was een Palestijnse staat te erkennen. De premier van Israël noemde de wijze waarop zijn zoon had gereageerd ongepast, maar beschuldigde Macron wel van hypocrisie.

Tweestatenoplossing

Ongeveer driekwart van de 193 VN-landen erkent Palestina als staat. Met name in Europa zijn er relatief veel naties die dat niet hebben gedaan. Het gaat met name om landen die Israël op het internationale toneel steunen.

Nederland erkent de Palestijnse staat niet, maar is wel voor een tweestatenoplossing. "Eenzijdige erkenning brengt een oplossing op dit moment niet dichterbij: dat vraagt om een zorgvuldige afweging", zei het ministerie van Buitenlandse Zaken vorig jaar toen Ierland, Noorwegen en Spanje deze stap wel hadden gezet.