Longpatiënten moeten nog altijd vaak van inhalatiemedicijn wisselen, zonder dat apothekers daarvoor een geldige reden hebben. Dit zegt Longfonds op basis van een eigen enquête onder 1071 longpatiënten. Longfonds is dan ook woedend, want er is een akkoord gesloten dat het onnodig wisselen van inhalatiemedicijnen juist moet voorkomen.
Gezondheidsproblemen als gevolg van het overstappen naar een ander medicijn komen geregeld voor. Verschillen in merk of werkzame stoffen luisteren nauw per individuele longpatiënt.
Het is niet ongewoon dat het lichaam goed reageert op slechts één of enkele merken. Als die niet geleverd worden, worden mensen weer benauwd, wat weer kan leiden tot andere en ernstiger ziekteverschijnselen.
Iets goedkoper
Dat risico wordt vanzelfsprekend groter als patiënten jaarlijks of zelfs meerdere keren per jaar moeten overstappen op andere geneesmiddelen. Dit gebeurt relatief vaak, doordat zorgverzekeraars de vergoeding van een bepaald merk stoppen omdat een ander merk iets goedkoper is. Dat kan het jaar daarop weer andersom zijn.
Juist om die reden sloot Longfonds twee jaar geleden in september een akkoord met de koepels van apothekers, zorgverzekeraars, patiënten, huisartsen en medisch specialisten om het wisselen van medicijnen zoveel mogelijk te beperken.
Zo mogen patiënten maximaal eens in de vier jaar worden overgezet op een ander medicijn als dat qua kosten beter uitkomt. Maar twee jaar later blijkt dat het akkoord nauwelijks wordt nageleefd.
Steeds benauwder
Uit de enquête komt naar voren dat 69 procent van de 1071 ondervraagden het afgelopen jaar moest overstappen. Slechts in 15 procent van die gevallen was dat vanwege een medische noodzaak.
29 procent van die medicijnwissels kwam door het voorkeursbeleid van de zorgverzekeraars. In 21 procent van de gevallen werd door de apotheker niet eens aangegeven waarom er moest worden gewisseld.
Aangezien er in Nederland ongeveer 1,2 miljoen longpatiënten leven, is het aannemelijk dat honderdduizenden mensen het afgelopen jaar van medicatie moesten wisselen. Een van hen was astmapatiënt Shashi Gogar.
Zij moest, ondanks het akkoord, in september 2024 overstappen op een ander geneesmiddel. Dat was vanwege het beleid van zorgverzekeraars dat het goedkoopste middel moet worden voorgeschreven, kreeg ze te horen.
"Maar het medicijn werkte voor mij niet goed. Ik werd daarna steeds benauwder en mijn longfunctie ging heel erg achteruit. Je slaapt daarom slecht. En wanneer je niet kunt slapen krijg je allerlei andere gezondheidsproblemen."
Paniekaanval
Binnen twee maanden stortte Gogar in na een paniekaanval omdat ze dacht dat ze zou stikken. Ze moest worden opgenomen in het ziekenhuis. Daarna werd ze vanwege de medische noodzaak door haar longarts teruggezet op het oude medicijn. Sindsdien gaat het weer goed.
Maar in de lente sloeg de stress opnieuw toe. Ze kwam bij haar apotheek en het personeel wilde haar weer het voorkeursmedicijn van de zorgverzekeraar meegeven, en niet het middel dat ze nodig had. "Zelfs na herhaalrecepten ondertekend door mijn longarts weigerden ze het te geven. De hoofdapotheker bleek op vakantie, en zolang diegene op vakantie was durfden ze mij vanwege de regeltjes niet de juiste medicijnen te geven. Zelfs toen de zorgverzekeraar zelf aangaf dat ik recht had op dit merk."
Gogar had genoeg medicijnen om te overbruggen tot de apotheker terugkwam van vakantie. "Als ik die voorraad niet had gehad, was ik dus weer erg benauwd geworden en had ik misschien weer een paniekaanval gekregen."
Károly Illy, directeur van Longfonds, zegt dat de situatie van Gogar niet uitzonderlijk is. "Kennelijk snappen hulpverleners niet welke stress en gevolgen dit voor mensen kan hebben. Waarom houden apothekers zich niet aan het akkoord? Want dit moet echt stoppen."
Brancheorganisatie KNMP van de apothekers stelt dat zorgverzekeraars ondanks het akkoord nog wel een voorkeursbeleid mogen voeren. "De druk op apothekers om dat beleid te volgen is aanzienlijk", zegt vicevoorzitter Reinier Bax.
Maar Illy spreekt dat tegen. "De crux van het akkoord waar ook zorgverzekeraars aan meedoen is dat voor longpatiënten dat voorkeursbeleid maar eens in de vier jaar mag worden ingezet, om al die gezondheidsrisico's te verkleinen. De apothekers kunnen bij discussies met de zorgverzekeraar verwijzen naar die afspraak. Apothekers moeten nu eens hun rug recht houden."
Bax wil graag weer om de tafel met de partijen die het akkoord hebben gesloten. "Want sinds we de afspraken twee jaar geleden hebben gemaakt, is tussen die partijen niet meer overlegd hoe we de gemaakte afspraken het beste in de praktijk kunnen uitvoeren."
